By de Afûk is ferskynd: Omke Ûle sjocht stjerren fan Paul van Dijk

Omke Ûle wol hiel graach nei de romte. Neefke Eppy wit wol rie, hy bout foar omke in raket. Mar de raket docht net wat omke wol. Krekt as alles mislearret, komt der help út ûnferwachte hoeke. In waarm ferhaal oer freonskip en it neijeien fan dyn dreamen foar bern fan 2 oant 6 jier.

‘Omke Ûle sjocht stjerren’ is it twadde prachtige en kleurrike printeboek oer Omke Ûle en syn neefke Eppy. Yn 2020 ferskynde ‘Omke Ûle past op’

Boekgegevens:

  • Omke Ûle sjocht stjerren
  • Auteur en yllustraasjes: Paul van Dijk
  • Utfiering: hurd kaft
  • ISBN: 978 949 3318182
  • Ferkeappriis: € 14,50 www.websjop.afuk.frl

Fryske jongeren sette harren yn foar mear Frysk by it stimproses

22 novimber is it wer tiid om nei de stimbus ta te gean. Mar wêrom is de stimpas eins folslein yn it Nederlânsk? Oer dy fraach bûgden de studinten fan Yung Frysk harren de ôfrûne wiken. Dat late allinnich mar ta mear fragen: wat wurdt der eins dien mei it Frysk yn de stimproseduere? En wa bepaalt dat?

ûndersyk

Om dy fragen te beäntwurdzjen gienen de studinten op ûndersyk út. Dat ûndersyk begûn op de website fan de Ryksoerheid, mar al gau sochten se kontakt mei it Ministearje fan Ynlânske Saken en Keninkryksrelaasjes en mei de ferskillende Fryske gemeenten. Dêrneist ynterviewden se prof. dr. Arjen Versloot, de ynterim-heechlearaar Fryske taal en kultuer oan de Ryksuniversiteit Grins, en Jan Koster, foarsitter fan DINGtiid, it advysorgaan foar de Fryske taal. Fierder ûndersochten se de miskien noch wol wichtichste stim fan allegear, en gie it Yung Frysk-team de strjitte op yn Fryslân om te hearren hoe’t de Friezen sels tinke oer it (net) brûken fan de Fryske taal yn de stimproseduere.

soad mooglikheden om mear te dwaan mei it Frysk

De studinten hawwe harren ûndersyk yn in fideo fêstlein. Dêrby kamen se der al gau achter dat gemeenten in hiel soad mooglikheden hawwe om mear te dwaan mei it Frysk, mar dat dat op it stuit noch net bart. En dat wylst neffens prof. dr. Versloot taal krekt in middel is om in bân ta stân te bringen tusken de sprekker en de harker of de lêzer. “In hiel grut part fan de Friezen is Frysktalich en fielt him ek thús yn dy taal. Dus har oansprekke yn dy taal fersterket ek de bân as mienskip, as maatskippij, en ferkiezingen binne út soarte in middel om yn de maatskippij nije besluten te nimmen mei-inoar, en dêr wolle je elkenien by behelje. Dan is it wol sa ‘aardich’ om de Frysktaligen ek dúdlik te meitsjen dat se der by hearre, dat sy ek diel binne fan dy polityk.”

Frysktalige stimpas

Nei harren ûndersyk hawwe de studinten oan in oantal boargemasters in Frysktalige stimpas oerhandige, as in symboalysk advys om mear mei it Frysk te dwaan yn de stimproseduere.

Yung Frysk

Yn it projekt Yung Frysk fan de Afûk wurkje mbû- en hbû-studinten fan ferskate mediaopliedingen deroan om mear Frysk ûnder de jongerein te krijen. Yn de online omjouwing, bygelyks op Instagram, TikTok en YouTube, mar ek yn de fysike omjouwing, bygelyks om it stimloket hinne en by it stimproses.

By de Afûk is ferskynd: FC Nostalgia fan Romke Toering

It like as moast Romke Toering yn sân hasten in punt achter it libben sette. En wat dogge jo dan mei de tiid dy’t der noch is? Romke pakte de pinne op en begûn te skriuwen dat it sta sei: koarte en langere ferhaaltsjes, gedichtsjes somtiden, in oade oan heit en mem, pakes en beppes, de bakker, de buorlju en al dy oaren dy’t meielkoar de mienskip foarmen yn syn bertedoarp: Easterlittens.

In berneboek foar âlderen, mei in protte foto’s út in tiid dy’t west hast. Bylden yn wurden fongen. Werkenber foar minsken út de greidhoeke, mar ek fier dêr bûten.

‘Deis in pear oerkes omdolle yn in Greidhoekster ferline, as in punt achter it libben, wie gjin straf. In emosjoneel Doel en Treast.’

Romke Toering (1947) wie akteur, regisseur, dramaturch, oersetter en skriuwer fan Fryske toanielstikken, û.o. by Tryater en it iepenloftspul fan Jorwert. Yn 1987 krige er de Obe Postmapriis foar syn oersettingen nei it Frysk fan toanielstikken foar Tryater út 1984-1986. Yn 2003 ûntfong er de Fedde en Martha Bergsmapriis foar Frysk toaniel foar it stik Baarderlân, oer de delgong fan de feehannel, dat letter ek as boek ferskynd is.

Boekgegevens

  • Titel: FC Nostalgia
  • Auteur: Romke Toering
  • Utfiering: paperback
  • ISBN: 978 949 3318076
  • Tal siden: 192
  • Taal: Frysk
  • Ferkeappriis: € 24,40
  • www.websjop.afuk.frl

Nije dichtbondel fan Elske Kampen: Net fiksearre hûs

Net fiksearre hûs is de sechsde poëzybondel fan Elske Kampen. Sy ropt hjiryn in wrâld op dy’t leit tusken de werklikheid fan in ienfâldich Ru-skaaltsje yn Museum Princessehof en de ûnwerklike thúskomst fan ien dy’t net bestie. Dichtsje is foar Elske in foarm fan oarderje en harmonij skeppe. De twang fan de fersfoarm twingt har om ta de essinsje te kommen.

Ik kleurje dy in houtskoalswarte rok
Heech by it liif oplutsen hâldt dy wyt fan
himd, fan hûd teplak. Waskguod strui ik
as suggestje om dy hinne.

Behindige beam, dûnser mei bruised
knees. Dit lichem dat foar dy ornearre is.
De linkerearm wol fierder, wiist omheech.
rjochts bliuwt in kromming foar it boarst.

Wolst learzens ha, in kleed ploaid op
it gers. Fleanmasine foar sulversneden yn
blau. In túnstoel, kessen, kat. Skets fan
it hûs achter dy noch net fiksearre.

Myn hân krijt dy net helder. Tichtby
en dochs ûnskerp in rûge feech it antlit.
Mei earnstige mûle, eagen boaiemleas
moatst dysels skielk blynseach treaste.

Boekgegevens

  • Titel: Net fiksearre hûs
  • Auteur: Elske Kampen
  • Utfiering: paperback
  • ISBN: 978 949 3318090
  • Tal siden: 85
  • Ferkeappriis: € 17,50
  • www.websjop.afuk.frl

Bestseller: De Jongen, de Mol, de Vos en het Paard no ek yn it Frysk!

De wrâldwide bestseller ‘The Boy, the Mole, the Fox and the Horse’ fan Charlie Mackesy, yn it Nederlânsk suksesfol oersetten troch Arthur Japin, is no ek yn it Frysk ferskynd, ûnder de titel: ‘De Jonge, de Mol, de Foks en it Hynder’. De Fryske oersetting is fan ’e hân fan de ferline jier ferstoarne dichteres Baukje Wytsma.

It is in prachtich ferhaal oer freonskip, leafde en dysels wêze foar jong en âld. Of sa’t Baukje it sei: ‘In leaf en learsum boek oer de wearde fan in ultime freonskip.’

De 100 yllustraasjes en de poëtyske teksten fertelle it ferhaal fan de bysûndere freonskip tusken de jonge en de trije bisten. De universele lessen dy’t se mei-inoar leare binne stik foar stik libbenswiisheden. In prachtige moderne klassiker.

Boekgegevens:
De Jonge, de Mol, de Foks en it Hynder

  • Auteur: Charlie Mackesy
  • Oersetting: Baukje Wytsma
  • Utfiering: ynbûn, hurd kaft
  • ISBN: 978 949 3318052
  • Tal siden: 128
  • Taal: Frysk
  • Ferkeappriis: € 24,95
  • www.websjop.afuk.frl

Nij ferskynd by de Afûk: ‘Skearing en Ynslach’ fan Bouke van der Hem

Skearing en Ynslach is de nijste ferhaleroman fan Bouke van der Hem, ferskynd by Utjouwerij Afûk. Yn dit boek wurdt by biten en brokken benammen it opgroeien fan boeresoan Reinder Beetstra yn Fryslân beskreaun, syn wederwarichheden yn militêre tsjinst, it studintelibben yn Grins en de fersuterjende relaasje mei jeugdfreon Sipke.

Mar ek fierderop sil it misrinne: as sosjaal belutsen makelaar yn Nij-Seelân, wêrfan’t er úteinlik rillegau en sûnder frou weromkomt. Goed en wol wer thús op âlde grûn falt dat him no ek ôf. Fryslân is net langer wat it wie, syn bewûndere mem ferstoar, mar boppe-al ferkrommelje syn idealen, fan doarpslibben oant en mei sosjalisme.

Wat by dat alles grif meispilet, is de heabroei-brân by de Beetstra’s doe’t Reinder yn novimber 1956 noch in jong baaske wie. Mei de wittenskip fan no hat hy dêr in stress- syndroom fan oerholden. “Dochter Sytske, de noed fan de Beetstra’s, socht yn har karke dwers troch de reek nei in útwei, ûnderwilens in heech jankend lûd meitsjend, as soarge se sels foar de sirene. Alle minsken wienen der no út en helpers fan it doarp koenen op it lêste stuit noch wat kij rêde − folk, fee en it karke op in klútsje byinoar yn de jister − foardat de earste spanten delkamen en de hiele bliksemse boel yninoar stoarte.”

Boekgegevens

  • Skearing en Ynslach
  • Auteur: Bouke van der Hem
  • Utfiering: paperback
  • ISBN: 978 949 3318106
  • Tal siden: 199
  • Taal: Frysk
  • Ferkeappriis: € 18,50
  • websjop.afuk.frl

Oer de auteur

Bouke van der Hem (Tersoal, 1946) wurke jierrenlang as jurist/mediator yn Grins, wennet no yn Castricum. Hy debutearre yn 2002 mei de roman ‘Sloppe Opels’ en fan him ferskynden dêrnei ‘It Poadiumbeest’, ‘Stille Tochten’, en yn 2010 ‘De Fuery’. Hy siet yn de redaksje fan kultureel tydskrift De Moanne en skreau dêrfoar benammen kollums.

Presintaasje

Op freedtemiddei 22 septimber fan 15.30 oere ôf presintearret Bouke van der Hem syn ferhaleromanyn de Afûk-winkel yn Ljouwert (Boterhoek 3). Elkenien is fan herte wolkom. Nei in koarte yntroduksje troch útjouwer Ernst Bruinsma sil de skriuwer sels in taljochting jaan op syn wurk en in tal fragminten foarlêze.

Foarlêsbus jout startsein foar Lês-mar-foar-wiken

Fan 11 oant en mei 29 septimber binne de ‘Lês-mar-foar-wiken’! Yn dy perioade wurdt oeral yn Fryslân foarlêzen: op de berne-opfang, by gastâlden en op skoallen. Want foarlêzen is net allinne gesellich, mar ek hiel belangryk foar de taalûntwikkeling. Hielendal foar in minderheidstaal as it Frysk. Alle pjutten yn Fryslân krije mei de Lês-mar-foar-wiken in prachtich nij Tomke-foarlêsboekje en foar bern fan 4 o/m 8 jier ferskynt der in nij boekje fan Keimpe de Krokodil. Foar de grutte minsken is der in spesjale edysje fan it tydskrift heit&mem. Ek yn de biblioteken is ekstra omtinken foar it foarlêzen yn it Frysk en dêr wurde alderhande foarlêsaktiviteiten organisearre. Sjoch foar mear ynformaasje oer de Lês-mar-foar-wiken op de spiksplinternije website: www.lesmarfoar.frl.

Foarlêsbus fan Arriva

Op tiisdei 12 septimber sil it startsein foar de Lês-mar-foar-wiken jûn wurde mei in echte Tomke&Keimpe-foarlêsbus! Om 11.00 oere rydt de bus fan Arriva it plein op fan IKC Toermalijn yn Frjentsjer, en dêrnei wurde de bern fan de pjutte-opfang en de ûnderbou foarlêzen yn de bus troch in echte bussjauffeur. Dat wurdt in wier foarlêsfeestje! De foarlêsbus rydt mei de Lês-mar-foar-wiken troch de provinsje en docht dêrby ek noch in tal oare pjutte-opfanglokaasjes en skoallen oan.

Nij Tomke-boekje

Op de pjutte-opfang wurdt foarlêzen út in nij Tomke-boekje, dat dit jier as tema ‘wetter’ hat. It boekje hjit: ‘Lekker spatterje!’ en sit grôtfol moaie ferhaaltsjes, ferskes en gedichtsjes. Dy geane oer fan alles wat pjutten belibje kinne: elkoar wietspuitsje, blomkes wetter jaan en lekker boatsjefarre. Alle pjutte-opfanglokaasjes, bernesintra en dielnimmende gastâlden hawwe in foarlêspakketsje krigen, mei dêryn boekjes en in lesbrief mei foarlêstips. Nei it foarlêzen krije alle pjutten in boekje mei nei hûs. It Tomke-boekje ferskynt dit jier ek yn it Stellingwerfsk, Biltsk én foar it earst ek yn it Franekers.

Nij Keimpe-boekje

Keimpe de Krokodil wol, krekt lykas Tomke, dat bern mear Fryske boeken en ferhaaltsjes lêze. Foar bern fan 4 oant en mei 8 jier leit dêrom yn de biblioteken in fergees nij Keimpe-boekje klear, ‘By ús thús’. Yn dat boekje sitte ferhaaltsjes en spultsjes oer bygelyks in hutte bouwe yn ’e keamer, útfanhûzje by beppe en nei de romte. Alle skoallen krije it boekje en de bybehearrende lesbrief tastjoerd, en kinne it Frysk (foar)lêzen dêrmei in ekstra stimulâns jaan.

Ekstra heit&mem

Spesjaal foar de Lês-mar-foar-wiken ferskynt in ekstra edysje fan de heit&mem. Mei ûnder oaren prachtige foarlêsferhalen, in ynterview mei skriuwster Annet Schaap oer de Fryske oersetting fan

‘Lampje’, en de moaiste berneboeken en foarlêstips foar bern fan alle leeftiden. De heit&mem Lês- mar-foar-edysje wurdt útdield op de berne-opfang, by gastâlden en op skoallen.

Feest yn de biblioteek!

Yn de biblioteken binne ferskate foarstellingen te sjen. Janneke Brakels sil sjonge en muzyk meitsje mei de pjutten en mei Willy van Assen fan Danswil kin der lekker dûnse wurde yn har nije foarstelling. Yn guon biblioteken kinst ek mei Tomke op ’e foto. Grutte minsken kinne yn de biblioteek de spesjale Lês-mar-foar-edysje fan it tydskrift heit&mem ophelje. En hast it nije Tomke- temaboekje of Keimpe-boekje noch net? Dat is ek te krijen yn de biblioteek!

Oare foarlêsfeestlikheden yn de ‘Lês-mar-foar-wiken’

Yn it programma ‘Tsjil’ fan Omrop Fryslân binne – op telefyzje én online − wer hagelnije Tomke- aventoeren te besjen en dêrneist ek noch fjouwer filmkes fan besteande Fryske printeboeken. Op Tjitsfloch fan Omrop Fryslân binne alle ferhaaltsjes en ferskes út it Tomke-boekje te hearren!

It Lês-mar-foar-projekt is in mienskiplik inisjatyf fan de Tomke- en de Keimpe-wurkgroep en wol mei in jierlikse kampanje omtinken freegje foar it foarlêzen yn it Frysk oan bern fan 2 o/m 8 jier.

Nij ferskynd by de Afûk: ‘Ien tel de ierde stil’ fan Arjan Hut

Ien tel de ierde stil is de nijste dichtbondel fan Arjan Hut en skreaun yn de tiid dat hy wâlddichter wie fan de gemeente Achtkarspelen. Yn in perioade fan lockdowns, mûlkapkes en jûnsklokken, by him thús oan de Delistrjitte, by Tresoar, yn de trein fan Ljouwert nei Bûtenpost, ûnderweis yn de bus nei Surhústerfean, op it Skriuwersarkje fan Rink van der Velde en op de camping yn De Pomp.

As in knipperjende tried rint de tiid troch Ien tel de ierde stil. Der is in winsk om de tiid te manipulearjen. “Wie it mar wer as froeger,” bromt in man op it terras. Op de Feanhoop rint in klok fiif minuten foar, krekt genôch foar in suver einleaze kuiertocht nei de dunen. In hovenier rint troch de dreamen fan in doarp. Yn ferkiezingstiid litte we de ierde los. Noch in heale minút om wat te sizzen oer in nije oarloch. Mar bliuwt de tiid dan echt stean? Ek de tiid sels docht raar. Alde simmers wurde yn mânske skuorren bewarre. Nachts skynt de sinne en liket op in bijekoer. Yn it poldertsjuster lekt de Molkwei oer de terpen.

Oer de auteur

Arjan Hut (berne yn Drachten, 1976) groeide op yn Surhústerfean en wennet sûnt 1996 yn Ljouwert. Hy wennet dêr mei syn frou en twa bern. Yn 2005 waard er keazen ta earste offisjele stêdsdichter fan Ljouwert. Dy titel jilde foar twa jier. Van 2019 oant 2023 wie Hut Wâlddichter, gemeentedichter fan Achtkarspelen. Behalve gedichten skriuwt hy ek oer muzyk, foar De Moanne en it Friesch Dagblad. Earder ferskynden de dichtbondels: Nachtswimmers (Bornmeer, 2004),05/06 (Bornmeer, 2007),Tin (Afûk, 2010), Aurora Bossa Nova (Afûk, 2016), Fjoertoer yn it wâld (Afûk, 2020).

Boekgegevens

  • Ien tel de ierde stil
  • Auteur: Arjan Hut
  • Utfiering: paperback
  • ISBN: 978 949 3318083
  • Tal siden: 60
  • Ferkeappriis: € 17,50
  • websjop.afuk.frl

‘Wy binne mbû’ komt mei nije website mei oanbod foar professionals

De partners Aeres, Firda en Afûk komme, as ûnderdiel fan Taalplan Frysk 2030, mei in nije website. www.wybinnembu.frl is makke foar professionals dy’t harren dwaande hâlde mei it Frysk en meartalichheid binnen it middelber beropsûnderwiis. De basis fan ‘Wy binne mbû’ leit by it ûndertekenjen yn desimber 2021 fan it konvenant dêroer: de ôfspraak tusken de Fryske mbû-ynstellingen, yn ’e mande mei de Afûk en de provinsje Fryslân, om mei-inoar it plak fan it Frysk yn it mbû te fersterkjen. De ôfrûne tiid is der hurd wurke oan de ynfolling en útwurking fan dy ambysje en no leit der in moaie nije website mei mear ferdjipping op it meartalige oanbod foar it mbû. De website is yndield yn trije yngongen foar dosinten: boargerskip, Frysk (kardiel) en beropspraktyk.

Oandacht foar meartalichheid op it mbû

It mbû is in wichtige ûnderwiissektor yn Fryslân. Sawat 70% fan alle ynwenners fan Fryslân mei in diploma hat in mbû-eftergrûn. It grutste part fan de mbû-studinten yn Fryslân sil wenjen en wurkjen bliuwe yn de regio. Dêrom is it sa wichtich om binnen harren beropsoplieding foldwaande oandacht te hawwen foar it regionale taalklimaat fan Fryslân, mei dêrby in grutte rol foar de Fryske taal. “Bij Aeres is de inzet op kansengelijkheid speerpunt. Voortbouwen op je eerste taal is belangrijk voor je ontwikkeling en identiteit. Daarom verdient het Fries een plaats in ons onderwijs”, seit Truda Kruijer, ynstellingsdirekteur fan Aeres.

Wy binne mbû draait om persoansfoarming, praktykûnderfining en (mear)talige ûntwikkeling yn it Fryske beropsûnderwiis. De (takomstige) beropsprofessionals krije hieltyd mear te meitsjen mei minsken mei ferskate kulturele en talige eftergrûnen. Yn Fryslân giet it dêrby faak om Nederlânsk en Frysk, mar ek om streektalen en moderne frjemde talen. It is dêrom wichtich dat studinten neitinke oer it belang fan harren eigen taal en de talen yn harren omjouwing. Kennis fan meartalichheid yn Fryslân (binnen de eigen beropssektor) en foldwaande (taal)feardichheden soargje foar in bettere bining mei de doelgroep. De takomstige professionals kinne troch tûk taalgebrûk in bettere relaasje ûntwikkelje mei klanten/kliïnten/pasjinten en dêrtroch bettere resultaten behelje yn harren wurk.

Oanbod

Op de website wybinnembu.frl is al it oanbod te finen foar dosinten om oan ’e slach te gean mei it Frysk en meartaligens op it mbû. Bygelyks digitaal en fysyk lesmateriaal om te wurkjen oan taalbewustwêzen, taalhâlding en taalfeardichheden Frysk. Dêrneist fine dosinten op de website ek nijsgjirrige eveneminten op it mêd fan meartaligens én oanbod foar neiskoalling en opliedingen.

Taalplan Frysk

De nije website is ûnderdiel fan Taalplan Frysk 2030. Mei dat projekt wurdt ynvestearre yn de kwaliteit fan Frysk ûnderwiis op alle skoallen en alle ûnderwiisnivo’s. It middelber beropsûnderwiis is in wichtige sektor by it realisearjen fan de provinsjale doelstellingen oangeande Taalplan Frysk 2030.

Nij ferskynd by de Afûk: it Letterfretter-kwartet

Fan it boek De Letterfretter is no ek in kwartet makke, by de Afûk. It is in moai en tagelyk tige learsum spultsje. Der binne mar leafst 14 kwartetten te meitsjen fan elk 4 kaarten mei itselde lûd, lykas de ô, de oa, de ea, de ú en de ii. Elk kwartet fan 4 kaarten foarmet mei-elkoar ek wer ien fan de ôfbyldingen út it boek. Der kin dus ek noch mei puzzele wurde!

It Letterfretter-kwartet is foar €9,95 te keap yn de Afûk-winkel en websjop. Wolst it boek De Letterfretter ek noch keapje? Bestel dan no it boek tegearre mei it nije kwartetspul foar de kombypriis fan € 26,50.