Kleurplaoten en puzzels oet het streektaoltiedschrift levert 5 winnaars mooie priezen op
Vleden meertmaond is bij het veurleesproject van streektaolorganisatie Huus van de Taol tiedschrift Wiesneus weer naor de basisschoelen bracht. Zo kunden kinder in Drenthe zuch vernuvern met Drentse verhaolen, gedichten, puzzels en ok een kleurplaot. Oet de inzendingen van de kleurplaot en oplössingen van de puzzels hef de jury de winnaars keuzen.
winnaars De woordzuker har as oetkomst de zin ‘Is streektaal praoten een kuunst’. De pries veur de goeie oplössing giet naor Meira Westerveen van basisschoel De Eskampen oet Paais.
De diagrampuzzel har as oetkomst ‘varfdeuze’. Dat wus Kaj Sok oet Nijevene ok, daorveur kreg ok hij een mooie pries. Veur de kleurplaot hef de jury drei winnaars keuzen: Eva Gils van De Eshorst in Beilen, Hugo Pekelder van de Eshoek in Annen en Tina oet groep 8 van De Weidebloem in Hoogeveen hebt met heur kunsten een pries wunnen. Prieswinnaars kriegt via de schoel bericht.
Digitaal is alles over het tiedschrift ok te vinden op www.wiesneus.nl, op dizze website kan het hiele jaor deur speulenderwies Drents leerd worden.
Wiesneus 2021
Huus van de Taol HetHuus van de Taolis de streektaolorganisatie die het Drents anfietert met as doel um het een taol te laoten weden waor de gebroekers wies met bint en die de niet-gebroekers wardeert.
Bern út de groepen 7 en 8 fan it basisûnderwiis yn Fryslân kinne wer meidwaan oan de wedstriid Lytse Gysbert Japicxpriis 2023, dé priis foar it bêste Fryske gedicht.
dichtwedstriid
De dichtwedstriid is yn 2013 yn it libben roppen om Gysbert Japicx (Frysk skriuwer en dichter, 1603-1666) syn namme en syn wurk libben en yn eare te hâlden. Histoarysk sjoen hat Gysbert Japicx in grutte wearde foar ús provinsje, om’t er de grûnlizzer fan de skreaune Fryske taal is.
Foar skoallen is it mooglik om in online-lesprogramma te folgjen, mar ek is it mooglik om in edukatyf meiwurker út te nûgjen op skoalle om mei elkoar oan de slach te gean mei it meitsjen fan Fryske gedichten.
Nij is dat dit jier ek gedichten ynstjoerd wurde kinne dy’t makke binne yn de poëzywike, mei as tema ‘Freonskip’. Ek sille de skoallen meidwaan dy’t belutsen binne by it Tsjûkemarprojekt, in projekt dêr’t bern ynspirearre wurde troch har omjouwing en dêroer Fryske gedichten skriuwe. Koartsein: as it mar in Frysk gedicht is!
meidwaan Gedichten kinne o/m 3 july yndividueel en as skoalle ynstjoerd wurde en kinne dan nei in foarseleksje nominearre wurde foar dizze bysûndere priis. De sjuery, dy’t dit jier bestiet út Tialda Hoogeveen (Berneboeke-ambassadeur Fryslân), Wybo Smids (Frysk akteur) en Tjitske van Dijk (skriuwster lesmateriaal Afûk), makket de kar fan it úteinlik winnende gedicht 2023.
Elbrich Ouderkerken: Winnaar Lytse Gysbert Japicxpriis 2021. Foto door Haye Bijlstra.
útrikking
De útrikking fan de Lytse Gysbert Japicxpriis is op 14 oktober 2023 yn de Martinitsjerke yn Boalsert en wurdt útrikt troch Petra van den Akker, wethâlder fan de gemeente Súdwest-Fryslân. De priis wurdt útrikt as ûnderdiel fan it programma fan de provinsjale Gysbert Japicxpriis, dé priis foar oarspronklik Frysk literêr wurk troch Deputearre Steaten fan Fryslân.
De sichtberens fan it Sealterfrysk wurdt hieltyd grutter. Lêstendeis binne de Dútsktalige opskriften yn it gemeentehûs yn Roomelse al ferfongen troch twatalige (Dútsk / Sealterfrysk) buordsjes. No hat de basisskoalle Litje Skoule yn Skäddel in folgjende stap set: alle doarren dêr hawwe no ientalige Sealterfryske opskriften.
Sealterfryske doarren De skoallokalen hiene allegearre in Sealterfryske plaknamme, dy ‘t no yn grutte letters op de doarren stiet. Ek de oare keamers waarden foarsjoen fan Sealterfryske teksten, lykas de pepierkomer dêr’t hja terjochte kinne foar materioal, leerbouke of präntjeräi.
De Sealterfryske opskriften binne in inisjatyf fan ûnderwizeres Ingeborg Remmers, dy ‘t har al in hiel skoft ynset foar Sater Frysk op skoallen. Sy is de auteur fan it nije learboek ‘ Seeltersk lopt ‘, dosearret Sealterfrysk en brûkt it ek as ynstruksjetaal foar oare fakken yn de twatalige klasse.
Sichtberens De Sealterfryske teksten binne mooglik makke troch finansiering fan it Ministearje fan Underwiis fan Nedersaksen. De Oarbaidskring Seeltersk, dêr ‘t ûnder oaren de gemeente Seelterland en de Sealterfryske skoallen yn fertsjintwurdige binne, stribbet dernei om de Sealterfryske taal sichtberder te meitsjen yn it deistich libben.
Laifhebbers van de Grunneger toal en cultuur kinnen in maart heur haart ophoalen. Centrum Groninger Taal & Cultuur (CGTC) komt tiedens de Meertmoand Streektoalmoand mit n moand vol activiteiten rondom de Grunneger toal en cultuur: Moi Meertmoand!. Mit verschillende prizzentoatsies rondom t Grunnegs, Grunneger verhoalenvertellers, de Wiesneus veur basisschoulen, n online open podium, n kenniscafé over meertoaleghaid én n Grunneger Oavend.
Dialect Digitaal: oratie Martijn Wieling
Op vrijdagmiddag 4 maart trapt Martijn Wieling, biezunder hoogleroar Nedersaksische/Groningse toal en cultuur, af mit zien oratie in t Academiegebaauw van de Rijksuniversiteit Grunnen. In zijn lezen Dialect digitaal: nieuwe kansen voor streektaalgebruik en -onderzoek beproat Wieling digitoale technieken doarmit hai en zien team waitenschoppers de varioatsie en verandern in t Nedersaksisch onderzuiken. De oratie is live en online bie te wonen. Aanmelden kin tot 25 feberwoarie. Meer informoatsie
Wiesneus en verhoalenvertellers in de klas
Ook dit joar konden basisschoulen zich aanmelden veur t Grunneger kindertiedschrift Wiesneus. Roem 60 basisschoulen in Grunnen hebben t magazine aanvroagd. Van 7 t/m 11 maart presenteert CGTC meer Grunnegs in de klas mit Verhoalenvertellers in de klas. Collectief Kom op Verhoal, Frank den Hollander, Peter de Haan, de Giezelbaargbloazers, Bert Hadders, mulder Jan Kugel en vertelster Ina de Raad goan mit verhoalen op pad laans basisschoulen in Stad en ommelaand.
Grunneger Oavend
In t Forum in Stad vindt zotterdagoavond 19 maart de Grunneger Oavend ploats: n oavond in t Grunnegs, over t Grunnegs en over aal wat mit t Grunnegs van doun het. In n twij uren durend quizpergram mit schaarpe vroagen aan t publiek over de Grunneger taal en cultuur, mit live muziek, poëzie, theater en nog veul meer. Mit host Marieke Klooster (o.a. Vrouw Holland) en studiogasten Alex Vissering, Esmé van den Boom, Herman Sandman, Myron Hamming en theatergroep WAARK. Meer informoatsie en tickets.
Marieke Klooster. foto: Robin Plomp
Live streaming: Platform F.
Kenniscafé Op dunderdag 24 meert organiseert Studium Generale mit CGTC t Kenniscafé Meer dan één taal. In t Forum gaait Alex van den Berg aan de proat mit Grunneger experts over meertoaleghaid. Hoogleroar Engelse Toalkunde Merel Keijzer dut onderzuik noar t effect van meertoaleghaid op de hazzens. Kunstenoar Ahilan Ratnamohan onderzuikt in zien project Pidgin X de sozioal-culturele en emotionele aigenschoppen van n taal. Streektoalconsulent Olaf Vos dut ter alles aan om t Grunnegs in leven te loaten deur streektoalonderwies en Grunneger zangeres Josien Bakker treedt op. Meer informoatsie en tickets
Open Podium
In de Meertmoand Streektoalmoand gebeurt ter nog meer rondom t Grunnegs, onder meer n online broescursus Grunnegs geven deur Piet Reitsema, de Stoatenvergoadn in t Grunnegs en elke dinsdag in maart is der Loat die zain, loat die heuren!: t online open podium van CGTC. Bist muzikant of schriever en is dien Grunnegs laid, verhoal of gedicht kloar veur t grode pebliek? Stuur n filmpke van dien optreden noar info@cgtc.nl en wel wait komt dien inzenden veurbie op onze socials. Veur meer informoatsie over de Meertmoand activiteiten van CGTC kiek op www.cgtc.nl.
Virtual Language App, koartwei VirtuLApp, is in ynternasjonaal projekt mei Europeeske stipe en ûntwikkelet in ynnovative meartalige en multydidaktyske oanpak dy’t learkrêften brûke kinne yn ’e klasse om de learlingen harren talen wolkom te hjitten.
De projektútkomsten wurde presintearre om learkrêften te stypjen mei sawol de kennis en middels. Dat binne bygelyks de digital toolkit foar learkrêften en BabelAR, de meartalige Augmented Reality game foar taalbewustwêzen.
De haadtema’s binne ûnderwiis en meartaligens as ek taalferskaat en technology yn de klasse. Sprekkers binne ûnder oaren prof. Durk Gorter (Universiteit fan it Baskelân), prof. dr. Joana da Silveira Duarte (NHL-Stenden Hegeskoalle) en dr. Mirjam Günther-van der Meij (NHL-Stenden Hegeskoalle).
2 novimber 13:30-17:30oere 3 novimber 10:00-16:00 oere
Oranje Hotel, Ljouwert Tagong fergees, opjefte ferplichte.
Opjefteformulier, it programma en mear ynformaasje is hjir te finen.
Levende Talen Nedersaksisch organiseert van 25 tot en met 28 oktober een streektaalestafette. De belangenvereniging wil voor iedereen onderwijs verzorgen in en over de streektaal en geeft zo een kijkje in de keuken van streektaalonderwijs van primair tot hoger onderwijs.
Er is al heel veel materiaal voor lessen in Twents, Gronings, Drents en andere Nedersaksische streektaalvarianten voorhanden, maar dat is niet bij iedereen bekend. Om daar verandering in te brengen zullen in Assen, Steenwijk, Nijverdal en Doetinchem bijeenkomsten worden georganiseerd. In elke plaats wordt een eigen programma met streektaalsprekers, -lesgevers en -muzikanten ingericht.
Levende Talen Nedersaksisch
Alle docenten die de meerwaarde voor streektaal in hun eigen klas willen ontdekken kunnen dus in hun eigen omgeving aanschuiven. Alle middagen beginnen om 16.00 uur en eindigen om 19.00 uur.
Maandag 25 oktober
Assen
Dinsdag 26 oktober
Steenwijk
Woensdag 27 oktober
Nijverdal
Donderdag 28 oktober
Doetinchem
De avond is gratis voor leden van Levende Talen, niet-leden betalen € 5,- inclusief koffie/thee en een maaltijd. Wie al nieuwsgierig is of zich op wil geven, kan alvast kijken op www.ltnedersaksisch.nl voor meer informatie. Of volg ons op Facebook!
Op 15 septimber is der in ynteraktive webinar fan it projekt VirtuLApp. De webinar is der foar elk dy’t nijsgjirrich is nei lesjaan en de meartalige klasse.
Learkrêften sille harren ûnderfining mei de meartalige klasse diele,;
middels om learkrêften te stypjen sil taljochten wurde;
de meartalige game BabelAR sil demonstrearre en taljochten wurde
De webinar hat online plak op woansdei 15 septimber, fan 15:00 oant 17:00 oere. De fiertaal is Ingelsk en opjefte is fergees.
VirtuLApp is in projekt om dosinten de kennis en middels te jaan om meartaligens wolkom te hjitten op de basisskoalle. It wurdt koördinearre troch Mercator Europeesk Kennissintrum, dat ûnderbrocht is by de Fryske Akademy.
Sjoch op de webside fan VirtuLApp foar mear ynformaasje oer it projekt en om dy op te jaan foar de webinar.
Op basisskoalle ‘De Bining’ yn Westergeast waard moandei de earste fan 47 natoer-Lêskoffers oan de skoalle oerlange troch Berneboeke-ambassadeur Lida Dykstra en Jan Tiede Bouma fan natoeredukaasjesintrum De Klyster. Dizze wike krije mar leafst 47 basisskoallen yn de gemeenten Dantumadiel en Noardeast-Fryslân de spesjale natoer-Lêskoffer oanbean. Dêrneist bringt de Berneboeke-ambassadeur de kommende moannen in besite oan alle skoallen yn dy beide gemeenten.
Lida Dykstra is optein: ‘Dit is in prachtige gearwurking mei De Klyster. Dêrtroch krije yn ien klap alle 47 basisskoallen yn Noardeast-Fryslân en Dantumadiel de Lêskoffer fan harren gemeenten kado en is boppedat regele dat ik by alle skoallen op besite kin om de bern foar te lêzen en oer de boeken te fertellen. It is moai dat beide gemeenten dat op dizze wize mooglik meitsje.’
Projekt-meiwurker Jan Tiede Bouma fan De Klyster: ‘Wy ha as doel om bern yn ’e kunde komme te litten mei de natoer om harren hinne. En boeken biede in prachtige ynfalshoeke om bern entûsjast te krijen foar de natoer. Wy sykje hieltyd wer nei oare paden om bern te berikken en dêrom binne wy ek wiis mei dizze gearwurking.’
By de skoalbesites yn Dantumadiel en Noardeast-Fryslân leit de klam foar de Berneboeke-ambassadeur op Fryske berneboeken dêr’t de natoer ticht by hûs in grutte rol yn spilet. De Lêskoffers foar de basisskoallen yn Dantumadiel en Noardeast-Fryslân binne oanbean troch natoeredukaasjesintrum De Klyster.
Oanbieding Natoer-lêskoffers, Foto : Afûk
Oare skoallen en ynstellingen yn Fryslân kinne harren ek noch altyd opjaan foar in besite fan de Berneboeke-ambassadeur en eventueel de Lêskoffer bestelle. De lesbrieven oer de Fryske berneboeken út de Lêskoffer binne foar elkenien fergees te downloaden fia de website. Sjoch foar mear ynformaasje op: www.berneboekeambassadeur.frl.
De game BabelAR wurdt hjoed lansearre troch it Erasmus+ projekt VirtuLApp, dat Mercator Europeesk Kennissintrum foar Meartaligens en Taallearen koördinearret. It doel fan BabelAR is om learlingen de wearde fan harren (thús)talen sjen te litten en om harren taalkennis te aktivearjen. Fierder makket it learkrêften bewuster fan meartaligens yn de klasse en fan de wearde fan meartalich ûnderwiis. Yn de kommende wiken nûget VirtuLApp skoallen en learkrêften út om de game del te laden en te spyljen yn de #BabelARchallenge.
Mear ynformaasje oer BabelAR en de #BabelARchallenge is te finen www.virtulapp.eu
Game
De game BabelAR is it nijste ynstrumint ûntwikkele troch VirtuLApp (Virtual Language App). BabeLAR is makke foar bern tusken de 7 en 12 jier âld, en is fergees te ferkrijen op tastellen mei iOS of Android. Yn de Augmented Reality (AR) game sille learlingen mei-inoar wurkje. Se hawwe harren taal/talen en taalkennis nedich om it wêzentsje Babel te helpen, dat spitigernôch al syn taalkennis kwyt rekke is. Standert-, minderheids- migrante- en kurrikulumtalen binne ferwurke yn de game, dy’t spile wurde kin mei fjirtjin talen, ek it Nederlânsk en it Frysk. Babel nimt net allinne de learlingen mei op in tale-aventoer, mar ek nei trije wrâlden yn Augmented Reality. Yn ien sa’n wrâld rint in swarm bisten oer de flier fan it klasselokaal. Learlingen dy’t de game al spile hawwe wiene tige entûsjast.
#BabelARchallenge
Der is mear om entûsjast oer te wêzen, want VirtuLApp nûget skoallen en learkrêften út om mei te dwaan oan de #BabelARchallenge. De earste 25 dielnimmers ûntfange in presintsje en de winner fan de #BabelARchallenge kriget in kadobon fan €150. Om diel te nimmen sille learkrêften in orizjinele en kreative fideo meitsje fan harren sels en harren learlingen dy’t de game BabelAR spylje. De #BabelARchallenge hat plak oant en mei 5 maaie.
VirtuLApp
VirtuLApp in trijejierrich projekt yn it troch de Europeeske Uny betelle Erasmus+ programma en wurdt koördinearre troch Mercator Europeesk Kennissintrum, dat ûnderbrocht is by de Fryske Akademy. Projektpartners binne ATiT (België), LUCA School of Arts (België), Trinity College Dublin (Ierlân) en Universidad del País Vasco/Euskal Herriko Unibertsitatea (Spanje).
