Webinar: Protection of non-territorial languages

Yn de mande mei Akademia Papiamentu en it EBLT organisearret SPLIKA in webinar oer de beskerming fan net-territoriale talen ûnder it Europeesk Hânfêst foar Regionale en Minderheidstalen.

De sprekkers binne Andrew Dijkhoff (foarsitter SPLIKA), Bart Wallet, (Histoarikus VU, Hebrieuske en Joadske stúdzjes UvA ) Stefan Oeter (rjochtsgelearde), René de Groot (lid COMEX) en Alexandra van den Elsen (beliedsmeiwurker YSK/BZK). De fiertaal is it Ingelsk.

Sûnt 2009 is SPLIKA dwaande om it Papiamintsk beskerme te krijen. In formeel fersyk s ôfwiisd yn 2014, mar no sil in mooglike erkenning fan de taal ûnder it Europeesk Hânfêst foar Regionale en Minderheidstalen ûndersocht wurde.

Datum:  26 juny 2021 (sneon)

Tiid:       16:00-17:30 (NL) / 10:00-11:30 (ABC-T)

Taal:       Ingelsk

Ynskriuwe: bit.ly/webinar-ECRML 


Misser Taalunie: Nedersaksisch en Limburgs genegeerd

XvL-Odm4_400x400Onlangs verscheen de rapportage van een recent Taalunie-onderzoek naar de Staat van het Nederlands. Het staat er goed voor, het Nederlands hoort met 24 miljoen sprekers ‘bij de 40 grootste talen ter wereld’ – zij het als 40ste. Leuk om te weten. Maar er ontstond irritatie over het doodzwijgen van het Limburgs in het rapport. Respondenten zijn tot het Nederlands gerekend als zij ‘dialect’ spreken. Tot het laatste rekent de Taalunie kennelijk ook het Limburgs en noemt die taal niet, zeker niet als officieel erkende taal. Dat is in lijn met oude reflexen – de Taalunie wilde eerder al het Limburgs niet erkend zien.

Ook in het noorden en oosten van Nederland is er ongenoegen, want de Taalunie heeft het evenmin over het Nedersaksisch. Maar wij doen dat wel en willen net als de Limburgers ook onze taal expliciet in het onderzoek betrokken zien. Wij steunen de Limburgers in hun protest op http://www.petitie24.nl/petitie/1013/wij-spreken-limburgs.

Inmiddels kwam de Taalunie met sussende woorden: men wil praten met een selectie van verontruste personen die voor het Limburgs in de bres gesprongen zijn. Citaat: ‘De Taalunie vindt aandacht voor taalvariatie binnen Nederland en Vlaanderen van groot belang en wil deskundigen daar uiteraard bij betrekken.’

Dat belooft wat, zou je denken, maar dit is het punt natuurlijk niet. De Taalunie heeft iets recht te zetten. Ze moet het Nedersaksisch en Limburgs expliciet betrekken in het onderzoek. Het Europees Handvest van de Raad van Europa erkent immers het Limburgs en het Nedersaksisch als regionale talen en de Nederlandse overheid heeft dat handvest geratificeerd.

Hans Gerritsen & Henk Bloemhoff, voorzitter resp. secretaris van SONT (Streektaalorganisaties Nedersaksisch Taalgebied)

Goffe Jensma, Hoogleraar Friese Taal en Cultuur/Hoofd van het Bureau Groninger Taal en Cultuur

Froukje de Jong-Krap, voorzitter Europeesk Buro foar Lytse Talen

EBLT yn brief oan ynformateur Schippers: Meitsje nije start mei it adekwaat en effektyf stypjen fan minderheidstalen

portretfoto-schippersOp 19 april lêstlyn stjoerde it EBLT ûndersteande brief yn it Frysk, it Nedersaksysk en it Nederlânsk oan ynformateur Edith Schippers fan it nije kabinet. It gie om in iepen brief.

Achte frou Schippers,

Mei grutte niget folgje we jo wurksumheden by it foarmjen fan in stabyl regear. Wy winskje jo dêrby in soad sukses. Foarútgong is ek krekt datjinge dat it Europeesk Buro foar Lytse Talen EBLT neistribbet, as it giet om de posysje fan minderheidstalen yn Nederlân. It EBLT is it platfoarm fan organisaasjes dy”t opkomme foar de minderheidstalen Frysk, Nedersaksysk en Papiamentu.

Nederlân hat foar de talen Frysk en Nedersaksysk it Europeesk Hânfêst foar regionale en minderheidstalen fan de Rie fan Europa ratifisearre. Doel fan dit Hânfêst is om minderheidstalen te beskermjen én te befoarderjen. Nederlân docht dêr, neffens it lêste rapport fan de Rie fan Europa fan 14 desimber 2016, te min oan. It ûnderwiis yn it Frysk sjit sels sa tekoart, sawol kwantitatyf as kwalitatyf, dat in protte jonge Friezen de eigen taal net goed genôch skriuwen leare. Dat seit fierders neat oer de taalfoarkar fan de jonge Friezen: neffens ûndersyk fan de Fryske Akademy wurdt troch de jongerein en âlderein mannichfâldich yn it Frysk appt en sms’t, mar dan wol yn fantasystavering. Dat jout oan dat it oanbod oan goed Frysk of meartalich ûnderwiis net oan it ferlet foldwaan kin.

In oar oandachtspunt belanget de relative (ûn)sichtberens fan de twadde rykstaal oan, ek by de Ryksoerheid, oan. Ientalige Nederlânske opskriften en ientalich taalgebrûk is, ek yn Fryslân, spitigernôch noch fierste faak de noarm. Dêrmei wurde it Frysk en de Frysktaligen dochs echt tekoart dien. Of’t it no in treinstasjon oanbelanget, de rjochtbank, de plysje of it belestingkantoar, de Fryske taal ûntbrekt hast oeral. Nederlân en Fryslân rinne dêrmei efter yn ferliking mei oare meartalige regio’s yn Europa yn lannen as Finlân, Spanje, it Feriene Keninkryk of Switserlân.

Continue reading “EBLT yn brief oan ynformateur Schippers: Meitsje nije start mei it adekwaat en effektyf stypjen fan minderheidstalen”

Soad stipe foar jierlikse ‘demokrasy-APK’ yn Europeesk Parlemint

De plenêre gearkomste fan it Europeesk Parlemint yn oktober 2016
De plenêre gearkomste fan it Europeesk Parlemint yn oktober 2016

In romme mearderheid yn it Europeesk Parlemint stimde ein oktober yn mei it foarstel fan D66-Europarlemintariër Sophie in’t Veld foar in jierlikse Europeeske ‘Demokrasy APK’. It doel is om tenei alle jierren in rapport út te bringen oer hoe’t it der yn alle 28 lidsteaten foarstiet mei de demokrasy, de rjochtsteat en de grûnrjochten. Hjirby wurdt sjoen nei saken as minskerjochten, parsefrijheid en rjochten fan minderheden en minderheidstalen yn alle 28 lidsteaten. Yn it ramt fan de jierlikse ‘Demokrasy-APK’ sil ek sjoen wurde nei it neilibjen fan it Europeesk Hânfêst foar Regionale en Minderheidstalen en it Ramtferdrach Nasjonale Minderheden, beide fan de Ried fan Europa. Dy ferdragen wurde op dit stuit noch ien kear yn de trije jier of sels ien kear yn de fiif jier hifke, mar frou In’t Veld fynt it wichtich dat soks faker bart. “Als je elk jaar rapporteert kun je de ontwikkelingen op de voet volgen en kun je ook beter zien of problemen wel of niet worden opgelost.” Sy sjocht it nije EU-meganisme as in fersterking fan it wurk fan de Ried fan Europa.
Continue reading “Soad stipe foar jierlikse ‘demokrasy-APK’ yn Europeesk Parlemint”

Biltse taal presintearre yn Intergroup Minorities yn it Europeesk Parlemint

Yntergroup_2016It Bilts, Frysk en it Nedersaksysk stiene op 10 maart 2016 op de wurklist fan de Intergroup Minorities yn it Europeesk Parlemint yn Straatsburch. EBLT-foarsitter en ‘native speaker’ Froukje de Jong hie de eare om foar de alderearste kear it ferhaal fan it Bilts te fertellen oan in ynteressearre groep fan mear as tritich Europarlemintariërs, fraksjemeiwurkers en lobbyïsten. De Ingelsktalige presintaasje fan De Jong waard simultaan oerset yn it Spaansk, Poals en Hongaarsk. It Bilts is foar de Intergroup nijsgjirrich, omdat de gemeente It Bildt yn febrewaris by it Ryk it fersyk yntsjinne om it Bilts op te nimmen yn it Europeesk Hânfêst fan Regionale en Minderheidstalen. Ut namme fan de Intergroup wie Europarlemintariër Nils Torvalds, in Sweedsktalige Fin, dêrby oanwêzich.

It Bilts waard presintearre as ‘in minderheid yn in minderheid’, mar dêrby ek de aktuele oanlieding: Troch de gemeentlike weryndieling wurdt it Bilts yn 2018 in minderheidstaal yn eigen gemeente. Foar in lykwichtich taalbelied yn de nije trijetalige gemeente Waadhoeke is it fan belang dat ek it Bilts erkend wurdt, sa lei Froukje de Jong út. Yn it publyk sieten ek in pear Friezen: Europarlemintariër Jan Huitema (VVD) fan Makkingea komplimintearre de Fryske delegaasje mei harren presintaasje. Ek FUEN-lobbyïst Frank de Boer wie by de gearkomste oanwêzich.
Continue reading “Biltse taal presintearre yn Intergroup Minorities yn it Europeesk Parlemint”

Libbene besite Committee of Experts Ried fan Europa oan Nederlân

SPLIKA-foarsitter Ruben Severina mei de Committee of Experts
SPLIKA-foarsitter Ruben Severina mei de Committee of Experts

De Committee of Experts fan it Europeesk Hânfêst foar Regionale of Minderheidstalen fan de Ried fan Europa brocht dizze wike in bysûnder libbene besite oan lidsteat Nederlân. De kommisje besteande út Vera Klopčič út Slovenië, Päivi Majaniemi út Finlân en âld-Europarlemintariër Marieke Sanders-Ten Holte wie yn Nederlân om te hifkjen yn hoefiere lidsteat Nederlân him hâldt oan it Europeesk Hânfêst. Dat barde ûnder mear yn de foarm fan harksittings yn Grins (oer it Nedersaksysk), Ljouwert (oer it Frysk en Biltsk) en Den Haach (oer it Papiamentu en Romanes). Fansels wie der yn Den Haach ek oerlis mei fertsjintwurdigers fan de Ryksoerheid.

Opmerklik wie it wiidweidich omtinken fan de kommisje foar twa talen dy’t oant no ta noch net beskerme wurde troch it Hânfêst. Yn Ljouwert waard de statusoanfraach foar it Bilts taljochte troch de gemeente It Bilt en ek troch foarsitter Froukje de Jong-Krap fan it EBLT. De kommisje toande hjirby in soad begrip foar de oanlieding om in offisjele status foar it Bilts oan te freegjen. Neffens it Hânfêst mei de posysje fan in taal noait ferswakt wurde troch weryndieling of de feroaring fan administrative grinzen. En dochs is krekt dit ien fan de grutste problemen yn lidsteat Nederlân. Fanwege de fúzje mei oare rjochtbanken kin it Frysk geregeld net brûkt wurde op de Ljouwerter rjochtbank, op Bonêre stiet it Papiamentu ûnder druk sûnt it eilân streekrjocht troch Den Haach wurdt bestjoerd en op it Bilt meitsje ynwenners har soargen oer de posysje fan it Bilts yn de grutte nije gemeente Waadhoeke.
Continue reading “Libbene besite Committee of Experts Ried fan Europa oan Nederlân”

EBLT “bot yn noed” oer Nederlânske minderheidstalen

De keamerleden Lutz Jacobi en Magda Berndsen mei Onno Falkena en Tryntsje van der Veer fan it EBLT (Foto: Fryske Akademy, Richard de Boer)

It Europeesk Buro foar Lytse Talen (EBLT) sit bot yn noed oer de hâlding fan it Nederlânske regear oangeande de ymplemintaasje fan it Europeesk Hânfêst foar Regionale of Minderheidstalen (ECRML) en it Ramtferdrach fan ’e Rie fan Europa foar de Beskerming fan Nasjonale Minderheden (FCNM) yn Nederlân.

Nederlân hat sa goed as neat dien mei de oanbefellingen dy’t de Rie fan Europa op it mêd fan minderheidstalen opsteld hat yn oktober 2012. Sa is der noch hieltyd gjin sprake fan in strukturele dialooch tusken Den Haach en organisaasjes fan sprekkers fan minderheidstalen. Dêrneist hat it regear gjin dúdlik belied ûntwikkele oangeande it beskermjen en befoarderjen fan ’e Nedersaksyske taal. De takomst fan ’e regionale stjoerder Omrop Fryslân stiet ûndertusken faai, wylst de posysje fan radio en telefyzje yn it Frysk as twadde rykstaal nearne fêstlein is yn ’e aktuele Mediawet. Continue reading “EBLT “bot yn noed” oer Nederlânske minderheidstalen”