Tag: Frysk

Posted on

28e Ynterfrysk Kongres: De Ferbinende Ekonomy fan de Fryslannen troch de iuwen hinne

Fan 15-17 septimber hat it 28e Ynterfrysk Kongres plak yn Ljouwert en Dokkum. It tema fan it kongres is: De Ferbinende Ekonomy fan de Fryslannen troch de iuwen hinne.

It Ynterfrysk Kongres wurdt organisearre troch de Fryske Rie en is dit jier yn gearwurking mei de ynternasjonale Konferinsje fan de Fryske Geasteswittenskippen, organisearre troch û.o. de Fryske Akademy, NHL Stenden Hegeskoalle en Ryksuniversteit Grins. Dielnimmers fan it Friezenkongres kinne harren oanslute by de publyksmiddeis fan 15 en 16 septimber. Op 17 septimber organisearret de Fryske Rie it sympoasium mei de titel De Ferbinende Ekonomy fan de Fryslannen troch de iuwen hinne.

Sprekkers

De haadsprekkers op it sympoasium fan 17 septimber binne binne û.o. Nelleke Ijssennagger van der Pluijm en Han Nijdam (Fryske Akademy), Pieter van der Valk (Universiteit Wageningen) en Ynze Salverda, Martin Cnossen en Otto Knottnerus.

Nei it sympoasium is der in ekstra program mei in rûnlieding troch de Bonefatiuskapel en oekumenyske meartalige tsjerketsjinst en de jûns sil der ôfsluten wurde mei muzyk.

Ynterfrysk-Kongres-Flyer-july-2022-ynfolberDownload

De útnûging en it folsleine programma (FRY, NL, DE) is hjir te finen.

Lokaasje en opjefte

It sympoasium op sneon 17 septimber hat plak yn Dokkum, yn De Ijsherberg oan de Harddraversdijk 1.

Kosten dielnimmers Deiprogram 25 euro, ynklusyf jûnsiten en jûnsprogram 52,50 euro, koarting studinten 7,50 euro. It opjefteformulier is te finen yn de flyer.

Posted on

Twadde Konferinsje fan de Fryske Geasteswittenskippen: Fearkrêft fan 14-16 septimber

Fan 14-16 septimber hat de Twadde Konferinsje fan de Fryske Geasteswittenskippen plak yn Ljouwert. It tema fan dizze ynternasjonale konferinsje is mei it tema ‘Fearkrêft’

Fearkrêft

It Frysk en de Fryske skiednis kent op ferskate mêden in grutte fearkrêft. Sa wiene de Friezen yn de midsiuwen by steat om har eigen bestjoer en eigen rjochtssysteem oerein te hâlden. De ferneamde Fryske Frijheid jildt as in prachtich foarbyld fan fearkrêft. Mar men kin ek tinke oan de 19e iuw, doe’t de Romantyk en de Fryske Beweging opkamen yn de kontekst fan it nije Keninkryk der Nederlannen. Dy ûntwikkelings ha in soad betsjutten foar de komst fan in standert grammatika, de stúdzje nei de Fryske taal en foar de Fryske literatuer. 

Fearkrêft fan it Frysk is ek hjoed-de-dei in wichtich tema. Hoe kin in lytse taal har steande hâlde yn in hieltyd globalisearjendere wrâld? Ek no sjogge wy ûntwikkelings, bygelyks binnen it ûnderwiis mei it ambisjeuze Taalplan 2030 en de opkomst fan technologyske tapassings lykas spraakwerkenning en –synteze foar lytse talen.

Men kin tinke oan de yntegraasje fan lytse of minderheidstalen yn it meartalich ûnderwiis, sawol binnen it foarskoalsk ûnderwiis as basis-, fuortset ûnderwiis en oant ûnderwiis oan folwoeksenen. De útdagings dêr’t lytse talen tsjinoan rinne as sy spraak- en/of taaltechnologyske tapassings ûntwikkelje wolle komme oan bod

Sprekkers

De haadsprekkers op de konferinsje fan trije dagen binne Barbara Gross (Free University of Bozen-Bolzano en Goethe-University Frankfurt), Jarich Hoekstra (Christian-Albrechts-Universität Kiel), Joep Leerssen (Universiteit van Amsterdam) en Odette Scharenborg (TU Delft). It folsleine programma is hjir te finen.

Publyksmiddeis en Akademydei

Op ‘e tongersdeitemiddei is der in publyksmiddei en op ‘e freedtemiddei is it de Akademydei en wurdt de 84ste Dies Natalis fan de Fryske Akademy fierd. Dy beide middeis binne fergees tagonklik (tagong foar de moarns ynklusyf drinken en middeisiten is €45,-). 

Utnuging-uitnodiging-Akademydei-2022Download

Organisaasje

De organisaasje fan de Konferinsje yn hannen fan de Fryske Akademy, Mercator European Research Centre, NHL Stenden University of Applied Sciences, University Groningen en University Groningen / Campus Fryslân. Boppedat wurdt der gearwurke mei de Fryske Rie y.f.m. it Ynterfrysk Kongres mei in sympoasium op 17 septimber, yn Dokkum.

Lokaasje en opjefte

De konferinsje hat plak yn Ljouwert, yn it Westcord WTC Hotel yn Ljouwert. In passe-partout is €160,- of €100,- mei studintekoarting.

Op Conference on Frisian Humanities kinne jo jo (oant 1 septimber) opjaan foar de aktiviteiten en mear ynformaasje fine oer de konferinsje, sprekkers, programma, ensafh.

Posted on

Sytse Jansma nei it ynternasjonale poëzijfestival Transpoesie

Foar de tolfde kear wurdt yn Septimber yn Brussel it Transpoesie Poëzyfestival organisearre. Nei Janneke Spoelstra (2018), Elmar Kuipers (2019), Nyk de Vries (2020) en Cornelis van der Wal (2021) sil Fryslân dit jier fertsjintwurdige wurde troch Sytse Jansma. Hy sil op 26 of 27 septimber in optreden fersoargje, yn it kader fan de Europeeske Dei fan ’e Talen. 

Sytse Jansma (1980) wennet yn Harns en dichtet net allinnich yn it Frysk en Nederlânsk, mar is ek byldzjend keunstner. Foto: Welmoed Riemersma

Syn Frysktalige debútbondel “Wa’t tate seit moat ek whisky sizze” kaam út yn 2008. Syn twadde bondel, “As nomaden yn tinten teplak / Als nomaden in tenten terecht”, út 2015, wie twatalich. Hy publisearret û.o. yn literaire tiidskriften as De Revisor, De Moanne en Ensafh. Hy wûn al 4 kear de Rely Jorritsmapriis foar syn gedichten en hat optreden op ferskate festivals, yn bygelyks Grins en Ljouwert, mar ek Kenia.

Yn syn poëzy is meartaligens in belangryk tema. Syn wurk kin karakterisearre wurde as eksoatysk, byldryk en eksperiminteel. De relaasje tusken persepsje en taal komt faak werom yn syn gedichten, mar ek syn pasje foar reizgjen, muzyk en byldzjende keunst spilet in grutte rol. Hy kombinearret ek graach syn wurk mei oare keunstfoarmen. Sa skreau er de tekst foar de teätrale audiokuier “It gelok fan Fryslân” fan Tryater yn 2020 en is krekt syn nijste projekt “Sprekende Stenen”, in gearwurking mei oare skriuwers en keunstner Ineke van der Blom, iepene yn Ljouwert. Sytse Jansma wurket no oan syn earste Nederlânsktalige dichtbondel dy’t yn 2023 ferskine sil by útjouwerij AtlasContact.

It Transpoesie Poëzyfestival wurket al in tal jierren gear mei it Skriuwersboun

Posted on

Tresoar hat in eigen e-depot

Mei yngong fan 1 july 2022 hat Tresoar in eigen e-depot dêr’t Tresoar oerheidsynstellingen – en op termyn ek bedriuwen, ferieningen en partikulieren – mei fasilitearje wol yn it behâlden, brûken en rieplachtsjen fan digitale en digitalisearre ynformaasje.

E-depotleveransier Preservica
Yn juny is it oanbestegingstrajekt suksesfol ôfrûne mei in oerienkomst mei Preservica. Preservica is in Britske organisaasje dy’t software leveret oan erfgoedynstellingen en oerheden oer de hiele wrâld. It systeem wurdt oer de hiele wrâld brûkt en is goed trochûntwikkele. Preservica set yn op ynnovaasje, sadat Tresoar mei dit pakket de ûntwikkelingen op it mêd fan digitale duorsumheid fierder stal jaan kin. De fleksibiliteit fan it pakket jout mooglikheden foar likegoed lokale oerheden as histoaryske ferieningen en oare kultureel erfgoedynstellingen om ynformaasje digitaal duorsum te bewarjen. Ek biedt dit systeem de mooglikheid de Fryske taal ta te passen.


Sichtber mei duorsum opslachplak
De grutte útdaging foar Tresoar is it duorsum bewarjen en it beskikber stellen fan de ynformaasje foar in breed publyk, op ferskillende nivo’s fan iepenbierheid. De e-depotfoarsjenning is derop rjochte argyfmateriaal op lange termyn tagonklik, sichtber en begryplik te hâlden, sels as de oarspronklike technology ferâldere rekket. Op dizze wize wol Tresoar ynspylje kinne op ûntwikkelingen as de Wet Open Overheid en de Archiefwet. It e-depot is tagonklik fia in webside dy’t de ynformaasje op ferskillende manieren presintearje kin.

Leare en ûntwikkelje
De kommende moannen binne rjochte op de ymplemintaasje fan it e-depot. It proses fan oerbringing is al ynrjochte. Sadree’t it e-depot folslein ynrjochte is, is dy fan dyn eigen kompjûter ôf te rieplachtsjen. Watst sjen kinst, hinget lykwols ôf fan de iepenbierheid fan de ynformaasje dy’tst sikest. Der sille dus ferskillende autorisaasjes wêze as it giet om it rieplachtsjen fan materiaal.

Mei it nije digitale argyfbewarplak rjochtet Tresoar him de kommende twa jier op de fierdere trochûntwikkeling fan de fyzje en produkte- en tsjinstekatalogus. Dat docht Tresoar mei gemeenten en Provinsje Fryslân. Leare en ûntwikkelje stiet dêrby sintraal. Mei it nije e-depot jout Tresoar foarm oan de ambysje om ferline en no te ferbinen oan de takomst, sadat ynformaasje foar elkenien digitaal tagonklik wurdt én bliuwt.

Posted on

Moardferhalewedstriid

Boeken fan Fryslân skriuwt in ferhalewedstriid út foar lêzers yn it ramt fan it feest BoekmoardBoek dat op freed 8 july om 20.00 oere yn Café Het Grauwe Paard yn Marsum holden wurdt. Elkenien wurdt fan herte útnûge in koart ferhaal fan op syn minst 1000 wurden te skriuwen dêr’t moard in ûnderdiel fan is. Dat kin fansels breed: fan wreed en spannend oant healwiis en hilarysk. Ferhalen meie yn it Frysk of yn ien fan de Fryske streektalen oanlevere wurde.

De winner wurdt op it feest sels bekend makke en mei syn/har ferhaal foardrage foar it publyk. Dat betsjut fuortendaliks in live-optreden tusken de oare Fryske skriuwers dy’t dêr de jûns al steane om harren koarte moardferhaal hearre te litten, lykas Sipke de Schiffart, Johan Veenstra, Jetske Bilker, Sjoerd Bottema en Erik Betten. Dêrneist kriget de winner in boekepakket en wurdt it ferhaal publisearre.

Ynstjoeringen moatte op syn lêst freed 24 juny binnen wêze op it e-mailadres ynfo@boekenfanfryslan.frl en foarsjoen wêze fan namme en
kontaktgegevens.

Posted on

Dútske premjêre Fryske film Stjer by 21ste ‘Friesendroapen’ op Hilgelân    

Sneon 21 maaie is op Hilgelân (Helgoland) de Dútske premjêre fan de Fryske aksjekomeedzje Stjer. It is ien fan de programmaûnderdielen fan it 21ste Friesendroapen dat fan 20 oant en mei 22 maaie plakfynt. De Frysktalige bioskoopfilm fan de band De Hûnekop en regisseur Janko Krist is op 6 septimber 2021 útkaam en wurdt yn opdracht fan de Fryske Rie spesjaal foar dizze gelegenheid fan Dútske ûndertitels foarsjoen troch Geertrui Visser yn oparbeidzjen mei dr. Claas Riecken fan it Nordfriisk Instituut.

Filmposter Stjer

Freedtejûn 20 maaie draait de film ‘Der Krug an der Wiedau’. De earste Noardfryske film ea. In komyske misdiefilm yn fiif talen: it Noardfrysk, Suderjysk (Súd-Jutlânsk), Platdútsk, Deensk en Dútsk. Dy film is in koproduksje fan it Nordfriisk Teooter yn Husum en de Bund Deutsche Nordschleswiger fan de Dútsktalige minderheid yn Denemarken en regisearre troch Gary Funck. Begjin fan it jier is de film fan Fryske ûndertitels foarsjoen troch Geertrui Visser foar de premjêre yn Nederlân, dat organisearre wie op Ynternasjonale Memmetaaldei troch it EBLT, Mercator Europeesk Kennissintrum en Slieker Film.

“Wy bin bûn, ferparte mar nea oerwûn…” sa begjint it nije Ynterfryske liet wêrfan’t de tekst troch de dielnimmers fan in wurkwinkel wilens it Friesendroapen yn 2019 skreaun waard ûnder begeleiding fan de Fryske folkband Baldrs Draumar. It is no op muzyk set en dit Friesendroapen is Baldrs Draumar presint om it nije Ynterfryske Liet foar it earst live nei foaren te bringen. It doel fan it liet is om de ferbining tusken de Fryslannen te beklamjen en te fergrutsjen.

Oan it begjin fan de sechstiger jierren ûntstiene de earste oerwagingen foar in ynterfryske gearkomste foar alle leeftiidsgroepen. Yn 1962 wie it earste treffen op Hilgelân, dat om ‘e trije jier East-, West- en Noard-Friezen yn de betide simmer foar trije dagen nei it eilân lûkt. 20–22 maaie 2022 is it wer safier. De organisaasje wikselet om ‘e trije jier fan seksje en dit jier is de organisaasje yn hannen fan de Frasche Rädj (Sektion Nord). De Fryske Rie is presint mei sa’n 60 dielnimmers, wêrûnder De Fryske Dûnsers.

Posted on

Dizze wike is it Sichtberensakkoart Frysk / Fryske taal ûndertekene troch minister fan Ynlânske Saken en Keninkryksrelaasjes Hanke Bruins Slot en deputearre Sietske Poepjes.

sichtberens Frysk

It akkoart, as oanfolling op ‘e BFTK 2019-2023, makket it Frysk sichtberder yn ‘e iepenbiere romte en yn kommunikaasje-uterings. Sa wurde paadwizers yn iepenbiere romten yn Rykskantoaren yn ’e provinsje Fryslân twatalich en wurdt ek de tydlike bebuording en
oare iepenbiere tydlike ynformaasjefoarsjenning om Rykswegen hinne twatalich. Boppedat ser it ministearje fan Ynlânske saken en Keninkryksrelaasjes Ryksbreed yn
op it better foarljochtsjen oer it brûken fan ’e Fryske taal yn kommunikaasje-
uterings út ’e Ryksoerheid wei.

It folsleine akkoart is hjir del te laden.

sjoch ek it berjocht op Omrop Fryslân. Foto: Onno Falkena

Posted on

Wrâldboekedei en de Katalaanske ‘Dei fan Sant Jordi’ op 23 april by de Afûk

Sneon 23 april is it yn Kataloanië ‘De dei fan Sant Jordi (Sint Joris)’, in dei dat de minsken dêr elkoar neffens tradysje boeken en roazen kado dogge. Boppedat falt dy dei gear mei de jierlikse ‘Wrâldboekedei’, yn 1995 fêststeld troch de UNESCO om oandacht te freegjen foar it belang fan boeken en lêzen. De kombinaasje fan dy twa fieringen wie foar Ignasi Ripoll fan it Assemblea Nacional Catalana Nederland (ANC) reden om de tradysje dit jier troch te jaan oan Nederlân en kontakt te sykjen mei de Afûk. Beide partijen steane foar de promoasje fan harren taal en kultuer. Mei-inoar organisearje sy no de ‘Boeke- en Roazedei’ op 23 april yn de Afûk Fryske boek- en kadowinkel yn Ljouwert.


Boeke- en roazedei

Op inisjatyf fan Ignasi Ripoll fiere wy dit jier op sneon 23 april foar it earst de Boeke- en Roazedei by de Afûk. Om 12.00 oere set it evenemint yn de winkel útein, dêr’t ferteld wurdt oer de dei fan Sant Jordi en Wrâldboekedei. Ek wurde der Katalaanske gedichten foardroegen, foar in part oersetten nei it Frysk troch Syds Wiersma, en der is omtinken foar Fryske wiisheden. Boppedat krije alle klanten op sneon 23 april yn de Afûk-winkel in moaie roas kado. (op=op)

Gearwurking ANC en Afûk

It Katalaansk heart, lykas it Frysk, ta de Europeeske minderheidstalen. “Wy wurdearje en beskermje ús talen”, seit it ANC-Nederland. It ANC-Nederland is ien fan de bûtenlânske takken fan it Assemblea Nacional Catalana, in Katalaanske sivile maatskiplike organisaasje dy’t him ûnder oaren ynset foar de promoasje fan kultuer en minderheidstalen. Dat doel slút hiel moai oan by de missy en it wurk fan de Afûk as it giet om de Fryske taal. Dêrnjonken is de Afûk net allinne útjouwer fan boeken yn it Frysk en oer Fryslân, mar hat dy ek noch in spesjalisearre boekwinkel. Alle reden om yn te gean op dat Katalaanske inisjatyf en mei te wurkjen oan de organisaasje fan it evenemint.

foto Assemblea Nacional Catalana Nederland

Tradysje

De ‘Diada de Sant Jordi’ (dei fan Sint Joris), op 23 april, is in bysûndere feestdei yn Kataloanië. Net allinnich is it de dei fan de beskermhillige, mar it is ek de dei fan de roas as symboal fan de leafde en de dei fan it boek as symboal fan de kultuer. It is in tradysje mei in lange skiednis. De ferearing fan Sant Jordi yn Kataloanië waard troch de Generalitat, it regear fan Kataloanië, yn 1456 útroppen ta in offisjeel feest. In wichtich ûnderdiel fan de hjoeddeistige festiviteiten is it tradisjonele útwikseljen fan kado’s: de man jout de frou in roas en hy kriget fan har in boek. Tsjintwurdich kriget elkenien fansels in boek: frou, man én bern. “Wy tinke dat it ien fan de moaiste tradysjes is dy’t wy Katalanen hawwe en dat it oeral fierd wurde kinne soe”, seit Ignasi Ripoll.

De Dei fan it Boek is yn 1926 ynsteld omdat op 23 april de dea fan Cervantes betocht wurdt. It fieren fan de Dei fan it Boek waard al gau oernommen yn Kataloanië, en wylst de tradysje op oare plakken ferwettere, is er yn Kataloanië útgroeid ta ien fan de populêrste feesten, kompleet mei boekemerken en blommedissen en tal fan kulturele aktiviteiten.

Posted on

Boekpresintaasje Oekraynsk berneboek ‘Maia en har freonen’ –

Op tongersdei 21 april fynt de presintaasje plak fan Maia en har freonen, in berneboek út Oekraïne, oersetten fia it Ingelsk nei it Frysk troch Tialda Hoogeveen. De tastânkomming fan it boek is in unikum: alve Fryske útjouwers hawwe harren mei-inoar ynsetten foar dizze útjefte, ûnder de flagge fan Boeken fan Fryslân en nimme ek de ferkeap fan it boek mei-inoar op harren.

Opbringsten ferkeap Fryske útjefte foar UNICEF-Oekraïne

De folsleine opbrinst fan de ferkeap fan it boek giet nei UNICEF-Oekraïne, dy’t har ynset foar bern dy’t yn Oekraïne achterbleaun binne. It boek fynt net allinne syn wei nei de Fryske lêzers, mar is ek oersetten yn in soad oare talen, sadat it no te lêzen is yn Sweden, Letlân, Dútslân, it Feriene Keninkryk, Poalen, Estlân en Yslân. Yn Fryslân is it ynisjatyf rom sponsore troch: de Provinsje Fryslân, Stichting FLMD, Douwe Kalma Stifting, Ried fan de Fryske Beweging, Tony Feitsma Fûns, Arjen Witteveen Fûns en Drukkerij Van der Eems.

Krimoarloch

De skriuwster fan it Oekraynske boek Larysa Denysenko, sy ferbliuwt op it stuit noch yn Oekraïne, hat it boek yn ‘e tiid fan de anneksaasje fan de Krim skreaun. It boek is yn Oekraïne net mear te krijen, mar stiet troch de Europeeske útjouwers wer rûnom yn de belangstelling.

Utnûging boekpresintaasje

De presintaasje fan it boek sil plakfine yn de bibleteek fan Snits, op tongersdei 21 april 2022.

Adres: Wijde Noorderhorne 1.
Oanfang: 16.30 oere.
Minsken dy’t belangstelling hawwe foar it bywenjen fan de presintaasje, kinne harren opjaan by de bibleteek fan Snits fia: sneek@BMF.nl.

Posted on

Plan foar bettere beleanning en promoasje Fryske skriuw(st)ers

It bestjoer fan it Skriuwersboun hat op 7 april yn Tresoar it rapport fan harren Wurkgroep Honoraria presintearre, it plan foar bettere beleanning en promoasje Fryske skriuw(st)ers

Yn dat rapport stean in tal fan advizen om de Fryske skriuw(st)ers te stypjen:

  • minimum-tariven foar optredens en wurk yn opdracht
  • de oanbefelling om wer 50% fan de royalties as foarskot te freegjen yn it kontrakt mei de útjouwer
  • Boeken fan Fryslân te fersterken troch bettere en mear promoasje te meitsjen foar de Fryske literatuer troch jierliks in tal spearpuntboeken sa grut mooglik yn it publike domein te promoatsjen

It plan waard goed ûntfongen troch de oanwêzige minsken en organisaasjes yn de seal. It Skriuwersboun sil hjir ferfolch oan jaan troch, as earste, yn petear te gean mei de Provinsje Fryslân.

Plan-foar-bettere-beleanning-en-promoasje-Fryske-skriuwersDownload