Posted on

Fryske Foarlêswike Selskip fan moandei 27 septimber o/m freed 1 oktober

Yn de lêste wike fan septimber sille goed 600 foarlêzers op ’en paad om rûnom yn ’e provinsje foar te lêzen oan goed 12.500 pjutten. De foarlêzers nimme mei-inoar sa’n 20.000 nije Tomkeboekjes mei, dat de pjutten nei it foarlêzen op de pjutteboartersplakken, bernedeiferbliuwen en by de gastâlden mei nei hûs krije. Foar it earst hawwe mear as 400 lokaasjes harren oanmeld foar de Foarlêswike. Ek ûngefear 250 gastâlden sille meidwaan.

Tomkeboekjes yn it Frysk, Biltsk en Stellingwerfsk.

It nije Tomkeboekje ‘Tiid foar Tomke!’ is in spesjaal jubileumboekje, nammentlik nr. 25. It boekje stiet wer fol mei ferhaaltsjes en ferskes en der sit in jubileumspultsje by. Foar de 10e kear komt it Tomkeboekje ek wer út yn it Biltsk. Sa kinne de pjutten op it Bilt ek foarlêzen wurde yn harren eigen taal. Alle jierren ferskine der ek Tomkeboekjes yn it Stellingwerfsk.

Keimpe de Krokodil
Neist it Tomkeboekje is der yn de biblioteken noch in kadoke te finen. It twadde Keimpe de Krokodil-boekje! Keimpe de Krokodil wol bern fan 4-8 jier (en harren âlden en learkrêften) oanmoedigje om te kiezen foar Fryske boeken en ferhalen. Dêrmei wurdt wearde jûn oan it Frysk as memmetaal en as twadde taal. Yn it Keimpe-boekje ‘De winskmasine’ steane ferhaaltsjes om foar te lêzen en ek foar begjinnende lêzers om sels te lêzen. Keimpe de Krokodil lit sjen dat it leuk is om Frysk te lêzen, en hielendal net yngewikkeld.

Tomke sit klear foar de Fryske Foarlêswike

De Fryske Foarlêswike wurdt organisearre troch it Selskip foar Fryske Tael en Skriftekennisse yn gearwurking mei de Tomke-wurkgroep/Afûk. De organisaasje fan it projekt wurdt droegen troch frijwilligers en kriget mei dêrtroch strukturele subsydzje fan de provinsje Fryslân en de gemeente Ljouwert.

Posted on

Foarstelling: Vader en Zoon

Tweintich jier lyn spilen Joop en Mads Wittermans Vader en Zoon. No stean se wer tegearre op it toaniel, mar der is wol wat feroare! Yn de foarstelling fan doe hie heit lêst fan in midlifekrisis en wegere soan, nettsjinsteande ynspanningen fan syn heit, te foldwaan oan de noarmen fan de maatskippij. Anno 2021 sit de soan tsjin in midlifekrisis oan en liket er konformist wurden te wêzen. Wylst yn heit de anargist wekker wurdt; hy set him ôf tsjin alle regels dy’t it âlder wurden en de oankommende dea mei har meibringe. De rollen binne dus folslein omdraaid, of leit it wat oars?

Seis skriuwers (Bouke Oldenhof, Joeri Vos, Rob de Graaf, Marijke Schermer, Bodil de la Parra en Jan Veldman) skreaunen nije teksten. Troch Jan Veldman en regisseur Liesbeth Coltof binne dy op keunstige wize mei elkoar ferflochten. Vader en Zoon is in spul tusken feit en fiksje, doe en no. It is in humoristyske, oandwaanlike en soms pynlike teaterdialooch. In hertstochtlik petear oer âlder wurde, jierrenlange patroanen en elkoar los doare litte.

tekst: Bouke Oldenhof, Joeri Vos, Rob de Graaf, Marijke Schermer, Bodil de la Parra en Jan Veldman
spul: Joop Wittermans, Mads Wittermans
regy: Liesbeth Coltof
dramaturgy: Jan Veldman
foarmjouwing: Guus van Geffen
kostúms: Mathilde van der Hoop
Vader en zoon is foar it grutste part Nederlânsktalich mei sa no en dan Frysk. De foarstelling is in ko-produksje fan Tryater en Theater Producties Wittermans.



Posted on

Webinar: Welcome back to the Multilingual Classroom!

Op 15 septimber is der in ynteraktive webinar fan it projekt VirtuLApp. De webinar is der foar elk dy’t nijsgjirrich is nei lesjaan en de meartalige klasse.

  • Learkrêften sille harren ûnderfining mei de meartalige klasse diele,;
  • middels om learkrêften te stypjen sil taljochten wurde;
  • de meartalige game BabelAR sil demonstrearre en taljochten wurde

De webinar hat online plak op woansdei 15 septimber, fan 15:00 oant 17:00 oere. De fiertaal is Ingelsk en opjefte is fergees.

VirtuLApp is in projekt om dosinten de kennis en middels te jaan om meartaligens wolkom te hjitten op de basisskoalle. It wurdt koördinearre troch Mercator Europeesk Kennissintrum, dat ûnderbrocht is by de Fryske Akademy.

Sjoch op de webside fan VirtuLApp foar mear ynformaasje oer it projekt en om dy op te jaan foar de webinar.

Posted on

Kursussen Frysk fan de Afûk sette wer útein

Koroana sette it ôfrûne kursusjier in streek troch de plande kursussen Frysk fan de Afûk. Gewoanwei ferwolkommet de organisaasje rûchwei 1000 kursisten jiers. It grutste part dêrfan folget ien fan de groepskursussen dy’t op ferskate lokaasjes troch de hiele provinsje hinne organisearre wurde. Dat wie it ôfrûne jier net of mar beheind mooglik. Fan ein septimber ôf set de Afûk lykwols wer útein mei in nij kursusjier.

Troch koroana ferrûn it ôfrûne kursusjier oars as oars foar de Afûk. Benammen foar de groepskursussen op lokaasje hiene de koroanamaatregels konsekwinsjes. Kursussen moasten ôfsein of útsteld wurde of op in oanpaste wize jûn wurde. Sa waard de mooglikheid om online in kursus te folgjen oan it kursusoanbod tafoege. Foar it kommende kursusseizoen lykje de stjerren geunstich te stean. De Afûk giet derfan út de kommende perioade syn kursisten, mei ynachtnimming fan de dan jildende koroanamaatregels, (ek) wer ‘gewoan’ yn groepen op lokaasje ferwolkomje te kinnen.

Njonken it besteande, brede oanbod fan kursussen − yn groepsferbân of skriftlik – om it Frysk ferstean, praten en skriuwen te learen, bliuwt it ek mooglik om online in kursus Frysk skriuwen of Frysk ferstean te folgjen. Foar minsken dy’t, om hokker reden dan ek, net yn in groep op lokaasje dielnimme kinne of wolle, is dat in hiel moaie manier om dochs mei in groep en ûnder begelieding fan in dosint in kursus te folgjen.

© foto Hoge Noorden / Jacob van Essen

Mear ynformaasje oer it kursusoanbod fan de Afûk is te finen op de website www.kursus.afuk.frl.

Posted on

Undersyk oer taalgebrûk Nederlân

Undersyk fan it Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) lit sjen dat likernôch in kwart fan de minsken yn Nederlân thús it meast in oare taal as it Nederlânsk praat. Sa’n 10% fan de minsken praat thús in regionale taal en 5% fan de minsken praat in dialekt thús.

Yn Fryslân praat 40% benammen Frysk thús, yn Limboarch is dat 48%. It Nedersaksysk wurdt yn Drinte troch 31% thús praat, yn Grins troch 26% en yn Oerisel troch 24%. It Frysk en it Limboarchsk wurde ek bûtendoar in soad brûkt, lykas op it wurk, op skoalle, by offisjele ynstânsjes (bygelyks it gemeentehûs of sikehûs), yn winkels of hoareka of mei buorlju en freonen.

Boarne: CBS, Kwart 15-plussers spreekt thuis dialect of andere taal dan Nederlands

Far mear ynformaasje kinne jo nei it oersjoch en it folsleine ûndersyk sjen.
Omrop Fryslân hat omtinken jûn oan it ûndersyk mei heechlearaar Goffe Jensma en deputearre Sietske Poepjes.

Posted on

‘Noas tsjin ‘t glês’ – nije dichtbondel fan Edwin de Groot

By de Afûk is ferskynd de nije dichtbondel Noas tsjin ’t glês fan Edwin de Groot (1963, It Hearrenfean). Yn Noas tsjin ’t glês sjocht de dichter: nei bûten, nei binnen, nei himsels en somtiden sjocht hy ek neat.

De bondel set útein mei it gedicht ‘Oanreitsje’:
De wrâld hoecht net ûnbekladde, in bytsje goed fallend
soe al noflik wêze en troaikjend
ast him oanreitsje kinst

Edwin de Groot ferstiet de keunst om alderhande ûnderwerpen dy’t op syn wei komme yn bysûndere taal om te setten. Dat kinne persoanlike tema’s wêze, lykas it ferstjerren fan in broer dy’t ‘as in Ingelske wals (./..) út doarp en sicht ferdwynt’, mar ek maatskiplike ûntjouwingen. Alles sil op in stuit ferdwine, dat is wol wis, mar ûnferskilligens hoecht gjin rom paad.


Noas tsjin ’t glês is te ferkijen foar €17,50.

Posted on

Hålilönj

Åål trii iir drååwe jam da frasche üt Nord-, Ååst- än Weestfraschlönj aw Hålilönj tu et tradisjonäl Friesendroapen Iip Lun. Näist iir as et wi süwid, uk e termiin stoont ål fååst: Foon e 20ste bit 22ste önj e krölemoune schal et spektookel stää fine. Ütruchter as e nordfrasch seksjoon foon e Frasche Rädj, sü dåt e nordfrasche bait program ordi wat masnååke koone. Huum frååge unti uk tips aw harten heet, di koon ham bai e Frasche Rädj önj Bräist malde.

Friesendroapen 2019 – Foto Angela Dekens

Helgolân

Al trije jier treffe jimme de friezen út Noard, East en Westfryslân op Helgolân op it tradysjonele Friesendroapen. Takom jier is it wer safier, ek de dagen stean al fêst: fan de 20ste oant de 22ste yn de blommemoanne sil it spektakel plakhawwe. Organisator is de Noardfryske seksje fan de Fryske Ried, dat de Noardfriezen kinne meiprate yn de opset fan it program. Fragen of tips binne wolkom en kinne stjoerd wurde nei de Frasche Rädj yn Bräist, Dútslân

Posted on

Gean ‘los’ mei de BoekfeestBoek-ferhalewedstriid

Stifting Boeken fan Fryslân (BFF) skriuwt in ferhalewedstriid út foar lêzers yn it ramt fan it BoekfeestBoek dat op freed 10 septimber yn Paviljoen MeM yn Bûtenpost holden wurdt. Elkenien wurdt fan herte útnûge in koart ferhaal fan 750-1000 wurden te skriuwen yn it Frysk of ien fan de Fryske streektalen. It tema foar it feest en dus ek it ferhaal is ‘LOS’ yn de breedste sin fan it wurd. Wy kinne wer los, kinst los komme út detinsje, kinst dy los meitsje of fiele, neam mar op!

De winner wurdt bekend makke op it BoekfeestBoek op 10 septimber yn Paviljoen MeM yn Bûtenpost. De winner mei dan syn of har ferhaal foardrage foar it publyk. Dat betsjut dus fuort in live-optreden mei oare Fryske skriuwers lykas Hylke Speerstra, Hein Jaap Hilarides, Greet Andringa, Aant Jelle Soepboer, Elmar Kuiper dy’t dêr jûns al stean om in koart ferhaal hearre te litten. Dêrneist kriget de winner in boekepakket en wurdt it ferhaal publisearre.

Ynstjoeringen moatte op syn lêst sneon 28 augustus binnen wêze op it e-mailadres ynfo@boekenfanfryslan.frl en foarsjoen wêze fan namme en kontaktgegevens.

Boekwinterboekfeest 2020 Foto: Roelof van der Schaaf

Posted on

Taalferskaat op ‘e tafel mei Keimpe de Krokodil

Gasten fan goed 15 restaurants komme yn de kunde mei ús rike taalferskaat mei help fan Keimpe de Krokodil.

As it foarútsjoch kloppet, sille der hieltyd mear besikers út eigen provinsje en fan dêrbûten in besite bringe oan de hoareka yn Fryslân. Dat is in moai momint om de gasten yn de kunde komme litte mei it Frysk en it rike taalferskaat fan Fryslân. Dêrom yntrodusearre de Afûk op 8 july by Restaurant & Partycentrum De Pleats yn Burgum in oanbod foar restaurants, besteande út in placemat fol spultsjes en it meartalige lêsboekje ‘Iis foar Eef’ foar de jongste gasten.

It idee foar it nije oanbod komt fan studinten fan it ROC Friesland College. Sy hawwe de ôfrûne perioade ûndersyk dien nei it binen fan klanten mei help fan de Fryske taal. Neffens de studinten fan de oplieding Travel & Hospitality is benammen it wachtsjen op it iten foar bern in dreech putsje.

Allerhande meartalige spultsjes op in placemat meitsje dat wachtsjen moai wurk wurdt. As de bern ek noch in grappich lêsboekje mei nei hûs krije is it feest kompleet.
By Keimpe op reis steane de autochtoane talen fan Fryslân sintraal. Dêrby wurde de spultsjes en ferhaaltsjes altyd yn it Frysk oanbean en yn de oanbelangjende regio’s/stêden ek yn de eigen taalfariaasje (Biltsk, Dokkumers en Franekers). Fansels wurde gasten dy’t dy talen (noch) net machtich binne goed by de hân naam yn it Nederlânsk en Ingelsk. Sa binne de produkten oansprekkend foar minsken dy’t Frysk, Biltsk, Dokkumers of Franekers prate, mar ek hiel nijsgjirrich foar bygelyks toeristen fan bûten de provinsje, dy’t net bekend binne mei de talen.

Foto: Jacob van Essen

Keimpe de Krokodil

Keimpe de Krokodil stiet symboal foar taal- en lêsbefoardering foar bern fan 4-8 jier. Hy is gek op lêzen en wol bern en âlden stimulearje om te kiezen foar Fryske ferhalen, dêr wille oan te belibjen en sa de meartaligens te befoarderjen. Dat docht Keimpe al in oantal jierren op skoalle, yn de metoade Spoar 8. Sûnt ferline jier berikt Keimpe de bern ek thús troch de Fryske Foarlêswike yn de biblioteken. En no giet Keimpe op reis!

Dielnimmende restaurants
De Pleats yn Burgum, Restaria ’t Luifeltje yn Burgum, Zwarte Haan yn Sint Jabik, Wapen van Baarderadeel yn Jorwert, De Viersprong yn Koatstertille, De Hûskeamer yn Aldegea (Sm), De Winze yn Wyns, HCR de Harmonie yn Seisbierrum, ‘t Posthús yn Burdaard, de Blikvaart yn Sint Anne, Land en Zeezicht yn Holwert, De Dikke Draai yn Surhústerfean, Veldzicht yn Mitselwier, de Pater yn Engwierrum, De Leyen yn De Rottefalle, Bloemketerp yn Frjentsjer en The Friezinn yn Westhoek.

Mear ynformaasje oer Keimpe en oanmelde foar Keimpe op reis kin fia www.keimpe.frl

Mei tank oan de gemeenten Achtkarspelen, Noardeast-Fryslân, Waadhoeke en Tytsjerksteradiel kinne bedriuwen út dy gemeenten fergees gebrûk meitsje fan it oanbod.

Posted on

Presintaasje Sipke op het kaatsveld / Sipke op it keatsfjild.

Op freed 2 july presintearje de Afûk en Rubinstein yn gearwurking mei it Keninklik Nederlânsk Keatsbûn it Gouden Boekje: Sipke op het kaatsveld / Sipke op it keatsfjild.

Topkeatser Tjisse Steenstra en auteur Lida Dijkstra jouwe it boekje kado oan trije jonge keatsende Sipke’s, foarôfgeand oan de finale (tusken 18.00 en 19.00 oere) fan de hearen haadklasse by keatsferiening “De Pompeblêdden” op It Hearrenfean.

Oer it boek

It jierlikse famyljekeatsen is yn folle gong. Sipke sjocht fol spanning ta hoe’t it partoer fan pake Pipermûs it opnimt tsjin de iikhoarns. Oant ynienen muoike Aaf it ankel ferkloft, en net fierder spylje kin. Pake ropt Sipke it fjild yn. Mar ús lytse pipermûs hat noch noait keatst! Kin er de wedstiid rêde…..?

Sipke op het kaatsveld / Sipke op it keatsfjild is alwer it fjirde boekje yn de searje oer de lytse pipermûs Sipke. De twatalige boekjes binne makke yn gearwurking mei de Afûk.