Op alle basisscholen in Drenthe, Groningen, Overijssel, de Stellingwerven en de Achterhoek kunnen vanaf 1 juli streektaalposters met daarop Nedersaksische gedichten worden aangevraagd. Dit in verband met het vijfjarig bestaan van Levende Talen Nedersaksisch: de vereniging voor leraren die affiniteit hebben met de Nedersaksische taal en cultuur.
Finkers, Bökkers en Gosselaar
De streektaalposters verschijnen in verschillende varianten voor het hele PO en de onderbouw van het VO (4 tot 14 jarigen). Gedichten op de posters zijn gemaakt door Herman Finkers (Twente), Hendrik Jan Bökkers (Salland), Fieke Gosselaar (Groningen), Else Klomps (Achterhoek), Jessica Bonnema (Drenthe) en Christine Mulder (Stellingwerven). ‘De gedichten zijn inmiddels ingesproken door o.a. Finkers en Bökkers’, aldus voorzitter van Levende Talen Nedersaksisch Mirjam Günther. ‘We zijn druk bezig om er tof lesmateriaal bij te ontwikkelen’.
Bijpassende illustraties
Julia van den Berg maakte de prachtige illustraties. Ze heeft de sfeer van de gedichten goed gevangen en voor elke leeftijd iets passends gemaakt bij de gedichten met titels: Op de fietse, Naobers, Schat, Feest, Thoesdier en Wodt et weer wat.
Hoera! De Folkshegeskoalle bestiet dit jier mar leafst 75 jier! Dêrom is der in winaksje: stjoer dyn moaiste ferhaal yn en win in wykeintsje Skylge!
Winaksje: stjoer dyn moaiste ferhaal yn en win in wykeintsje Skylge!aksje
Wy binne op syk nei 75 jier oan ferhalen! Troch de jierren hinne is de Folkshegeskoalle op ferskate flakken feroare, groeid mar ek itselde bleaun. Fan it Folkshegeskoalle-gefoel yn de sliepsealen oant in fernijd, mar smûk Bopperom. It idee efter de Folkshegeskoalle is altyd itselde bleaun: wy wolle moetingen tusken minsken, persoanlike groei en edukaasje stimulearje.
Om it ferhaal fan 75 jier Folkshegeskoalle fertelle te kinnen, binne wy op syk nei jimme ferhalen. Freonskippen, mei-inoar ite, de bûnte jûn fan it Simmerkamp of in opbloeide românse: fertel it ús!
Win in wykein fuort! Stjoer dyn ferhaal op nei info@folkshegeskoalle.nl. It meast hertferwaarmjende oantinken wint twa nachten fuort yn ien fan ús moaie akkomodaasjes, ynklusyf moarnsiten!
It is dit jier 100 jier lyn dat de Richthofenkolleksje yn besit kaam fan Provinsje Fryslân en ûnderbrocht waard by Tresoar. Op freedtemiddei 16 desimber fiere we de mylpeal fan dizze bysûndere kolleksje by Tresoar, dy’t op 1 novimber ek it predikaat UNESCO Memory of the World krigen hat.
Wat is eins de Richthofenkolleksje? En wêrom is dy kolleksje sa belangryk foar Fryslân? Mei lêzingen fan û.o. Vincent Robijn (direkteur Collectie Overijssel), prof. dr. Andreas Deutsch (direkteur Deutsches Rechtswörterbuch) en de ûndersyksgroep Pastei, wurdt it in nijsgjirrige middei. Fansels helje we foar dizze spesjale gelegenheid de Richthofenkolleksje út it depot, sadatst it mei eigen eagen besjen kinst!
Programma
13:30
Ynrin mei kofje en tee
14:00
Wolkom en ynlieding – Arjen Dijkstra, direkteur Tresoar
Untdekkingen – Herre de Vries en Riemer Janssen, ûndersyksgroep Pastei
‘No Richthofen, No Fryslân’ – Bert Looper, Tresoar
‘Richthofenkolleksje en de talen van Nederland’ – Vincent Robijn, direkteur Collectie Overijssel
‘Die internationale Bedeutung der Friesischen Rechtsquellen’ – Andreas Deutsch, direkteur Deutsches Rechtswörterbuch
skoft
‘Crowdfunding yn 1922 om de Richthofenkolleksje nei Fryslân te krijen’ – Sietske Poepjes, deputearre Provinsje Fryslân
‘Unesco Memory of the World’ – Nederlandse Unesco Commissie
Tankwurd – Arjen Dijkstra, direkteur Tresoar
16:30
Ofsluting mei in borrel
Oer de Richthofenkolleksje
De Richthofenkolleksje bestiet út tsien midsiuwske rjochtshânskriften en jildt as in topkolleksje. De hânskriften binne sammele troch de Prusyske rjochtsgelearde Karl von Richthofen (1811-1888), dy’t him spesjalisearre yn midsiuwsk Frysk rjocht. Op 1 novimber 2022 is de Richthofenkolleksje ynskreaun yn it Unesco Memory of the World Register.
It belang fan de Richthofenkolleksje sit him benammen yn it feit dat seis fan de tsien hânskriften yn de Aldfryske taal skreaun binne; dêrmei befettet de kolleksje in grut part fan wat der oan Aldfrysk oerlevere is. Want yn totaal binne der mar sechtsjin Aldfryske hânskriften bekend, neist it earste yn it Frysk drukte boek. Fan dat boek – it ‘Freeska Landriucht’ (1484-86) – hat Tresoar ek trije eksimplaren in de kolleksje.
Foto: Tresoar
Yn 2020 gie in ûndersyksgroep fan Pastei fan start mei in ûndersyk nei de Richthofenkolleksje. Mear ynformaasje oer de Richthofenkolleksje: Richthofen.nl
Oanmelde
Komst ek nei it sympoasium op freedtemiddei 16 desimber? Meld dy hjir oan
Zaoterdag 19 november is der Lös Huus bij het Huus van de Taol in Beilen. Wij viert daw 15 jaor bestaot, de metwarkers en vrijwilligers laot die dag zien wat er allemaol gebeurt um de Drentse taol oet te dragen. Daornaost is er ’s middags de Grote Streektaolstried.
Tussen 10 en 16 uur is der een keur an activiteiten: bezukers kunt rondkieken in het Huus, een broescursus volgen, naor Drentse poëzie lustern of anschoeven veur een sunterklaos-dichtworkshop. Veur kinder is der een veurleesuurtie en een spannende speurtocht. Ok projecten die nou bij het Huus loopt wordt veur het voetlicht bracht en der is een boekenmarkt.
Wieder zendt Radio Drenthe het programma Hemmeltied de hiele mörgen live oet vanoet het Huus van de Taol en komp winnaor van het Drèents Liedtiesfestival Rick Hilberts optreden.
De oetsmieter van de dag is de Grote Streektaolstried in de raodzaal van het gemientehoes: wi’j je met een koppel Drentskenners opgeven, dan kuj dat doen op huusvandetaol.nl/streektaolstried.
En wi’j as schriever van Drentse poëzie een podium veur je wark? Meld je dan an veur de loketpoëzie in de hal van het gemientehoes. Dan kuj je wark daor veurdragen. Dit kan via huusvandetaol.nl/loketpoezie.
Op 5 novimber 2022 is it presys 30 jier lyn dat Nederlân it Europeesk Hânfêst foar regionale talen of talen fan minderheden ûndertekene hat. It Europeesk Hânfêst is it fûnemint ûnder it gebrûk fan it Frysk yn bygelyks ûnderwiis, rjochtbank en de iepenbiere romte. Mar is dat fûnemint driuwsân of in dûnsflier?
Sprekkers Bestjoerskundige Prof. dr. Heinrich Winter (Fakulteit Rjochtsgeleardheid, Ryksuniversiteit Grins) analysearret de takomstbestindigens en de stevichheid fan it Europeesk Hânfêst. Hat dat nei 30 jier noch genôch besteansrjocht as ynstrumint ta beskerming en befoardering fan de Fryske taal?
Underwiisekspert Albert Walsweer (Lektoraat Taalgebrûk en learen, NHL Stenden) reagearret op de lêzing fan Heinrich Winter. Hy giet neier yn op de wurking fan it Europeesk Hânfêst yn de ûnderwiispraktyk.
Programma
DINGtiid, it ryksadvysorgaan foar de Fryske taal, hjit jo op sneon 5 novimber 2022 om 10.00 oere fan herte wolkom op de DINGtiid-lêzing yn Grand Café De Koperen Tuin (Prinsentuin 1 yn Ljouwert).
It programma set om 10.30 oere útein. Wy slute om 12.30 oere ôf mei middeisiten.
• Wolkom troch Jan Koster (DINGtiid) • Lêzing Heinrich Winter • Reaksje Albert Walsweer • Plenêre diskusje • Middeisiten
Tresoar bestiet fan’t jier 20 jier en om dit jubileumjier te fieren, binne der op sneon 10 en snein 11 septimber fan 11.00 oant 16.00 oere iepen dagen by Tresoar mei allerhande aktiviteiten, muzyk en geselligens. Kom del en sjoch mear fan it rike ferline fan Fryslân.
Altyd al witte wollen hokker skatten der yn de skatkeamer fan Fryslân ferburgen lizze? Dit is dyn kâns! Untdek in stikje fan dyn eigen skiednis en hokker rol dy spilet yn dyn takomst. Twa dagen grôtfol aktiviteiten dêr’tst sels yn belibbest watst allegear by Tresoar dwaan kinst.
Benijd nei dyn Fryske foarâlders of de skiednis fan dyn wenplak? Lit dy dan fernuverje troch dyn eigen Fryske ferline yn it Histoarysk Reisburo. Ek ast mear witte wolst oer de skiednis fan dy wenning bist by Tresoar oan it goeie adres. Meiwurkers litte harren persoanlike topstikken sjen en der wurde noch mear Fryske skatten ûntbleate by rûnliedingen. Doarsto it oan om dyn kennis fan ‘e Fryske literatuer te testen? Doch dan mei oan de Fryske literêre kwis! Yn de bioskoop kinst dêrnei wer efkes bykomme by koarte histoaryske fideo’s of harkje op dyn gemak nei in lêzing oer feministe Etta Palm. Bern kinne op ûntdekkingstocht troch it gebou. Wat is der allegear te ûntdekken? Koartsein, genôch te sjen, te dwaan en te belibjen yn de skatkeamer fan Fryslân!
Kom lâns en fertel ek dyn ferhaal, want ek do bist in skat. It folsleine programma is te finen op tresoar.nl.
Tresoar bewarret it Fryske ferline en leit ferbining mei it no en de takomst. Yn septimber 2002 ûntstie Tresoar út in fúzje fan de Provinsjale Biblioteek, it Frysk Letterkundich Museum en Dokumintaasjesintrum (FLMD) en it Ryksargyf. Dit jier is it 20 jier lyn dat de trije organisaasjes fusearren. Op 1 oktober 2022 begjint Arjen Dijkstra as nije direkteur fan Tresoar.
Dit jaor viert het Drèents Liedtiesfestival zien tiende verjaordag! Um dizze bezundere gelegenheid te vieren organiseert Stichting REUR op 3 september 2022 een jubileumconcert. Tiedens dit jubileumconcert zult alle tien winnaars vanof de eerste editie in 2012 tot en met de lestholden editie van 2022 optreden en heur winnende liedtien speulen.
De winaars bint in volgörder van 2012 tot en met 2022: Annemiek Drenth (Ik bin zo wies), Willem Fledderus (Nei doel), Gerrit Denekamp (Zundagskind), Suzanne & Linda Kannegieter (Ik geleuf niet meer in liefde), Rik Vinke (Eem lös van alles), Isa Zwart (Mamme see), Melissa Meewisse (Wind van Zuud), Leon Moorman (Knooin), Jolien (Vuul, ohohoh) en Rick Hilberts (Vallende sterren).
Zie zult bij het concert begeleid worden deur de intied bekende DLF-band under leiding van Richard Zoer.
Het jubileumconcert vindt plaots in het vertrouwde Atlas Theater en begunt um 20.00 uur. Kaorten veur dit bezundere jubileumconcert kuj bestellen an de kassa van het Atlas Theater.
Vuuftig. Gien woord tevule is de titel van et jubileumboek van de Stellingwarver Schrieversronte dat prissenteerd wodde op zaoterdag 25 juni. Op die dag was et jubileumfeest van de stichting die oflopen 29 april vuuftig jaor wodden is.
Wat is d’r veur et Stellingwarfs wat tot staand kommen sund 29 april 1972! Al die plannen die in de oprichtingsvergeerdering naor veuren brocht wodden deur een groepien jonge initatiefnemers: ze bin allemaole uutvoerd. Van Stellingwarfs Woordeboek tot et tiedschrift De Ovend; van et uutgeven van boeken tot et Stellingwarfs in et onderwies. Et is d’r allemaole kommen, en veur veul meensken liekt dat vandaege-de-dag hiel gewoon. En zo moet et vanzels ok wezen: et Stellingwarfs en de Stellingwarver kultuur bin een belangriek onderdiel van de Stellingwarver regio.
In Vuuftig. Gien woord tevule is hiel vule te lezen en te zien wat d’r in die vuuftig jaor tied uut de wege zet is veur et Stellingwarfs en de Stellingwarver streekkultuur. Te lezen én te zien, dus: d’r is zorgd veur plezierig leesbere artikels mit veul ofwisseling tussendeur en hiel veul ofbelings.
De redaktie, die uut Sietske Bloemhoff, Abel Darwinkel en Harmen Houtman beston, zorgde zels veur een flink tal heufdstokken, mar kreeg ok de hulpe van Hendrik Betten, Henk Bloemhoff, Pieter Jonker en Carol Klok. In et boek bin dus hiel veul ofbelings opneumen, mit naeme foto’s. Die kwammen veural van Martin van Nieuwenhoven, oold-heufdredakteur van de Ni’je Oost-Stellingwarver en Anpakken. Mar mit naeme ok Lenus van der Broek, vaaste fotograaf van de SSR, zorgde veur een flinke bi’jdrege. Veur de vormgeving zorgde BVK Vormgeving uut Haulerwiek, wiels et boek, dat veurzien is van een had kaft, drokt wodde deur Printbase uut Sunt-Jehannesge.
Et boek telt 184 bladzieden en is veur € 15,00 te koop.
Om de vuuf jaor komt de Raod van Europa, vertegenwoordigd deur een onofhaankelike Expertkemmissie, naor de verschillende taelregio’s zoas et Nedersaksisch taelgebied. De Raod van Europa wodde in 1949 opricht, vier jaor nao de oorlog dus, om de demekraosie en rechtstaot te bewaeken, meenskerechten overal respekteerd te kriegen en te holen, mit as doelstelling uteraord ok ‘nooit gien oorlog weer’. De warkwieze komt tot utering deur bi’jveurbeeld de instelling van
Et Europese hof veur de rechten van de meenske en van verschillende konveensies en haandvesten. Veur de bescharming van de traditonele, erkende taelen as Nedersaksisch, Fries en Limborgs is in 1998 et Europese haandvest veur regionaole taelen of taelen van minderheden in warking steld.
De Expertkemmissie is now woensdag, donderdag en vri’jdag in Nederlaand om mit overheden en taelorgenisaosies te praoten over de vraoge in hoevere Nederlaand de angaone verplichtings naokomt. Zo kommen te spraoke behalven de regionaole taelen ok et Papiaments, et Jiddish en et Romanes, de laeste twie rekent men tot de minderhiedstaelen.
Donderdagmorgen praot de Expertkemmissie in Berkoop, en dat gebeurt mit vertegenwoordigers van zoe’n tien tot twaelf Nedersaksische orgenisaosies. Dat bin behalven de Stellingwarver Schrieversronte dus taelorgenisaosies as et Drentse Huus van de Taol, de Overiesselakedemie in Zwolle, et Ecal in Doetinchem en vertegenwoordigers van et Buro Grunninger Tael en Kultuur, in de stad Grunningen. Ok de hooglerer Nedersaksisch / Grunnings zal anwezig wezen.
Ok op de donderdagmiddag is de Expertkemmssie in Stellingwarf. Dat is op et gemientehuus in Wolvege. Dat komt, de gemiente West-Stellingwarf is veurzitter van de groep van Nedersaksische overheden, en de Raod van Europa komt naor gewoonte naor de regio van zoe’n veurzitterschop. Dan is men deurgaons ok in dat gebied om mit de taelorgenisaosies te spreken. In overleg mit et siktarriaot in Straotsborg het de Nedersaksische koepelorgenisaosie SONT veur de Stellingwarver Schrieversronte keuzen. De Schrieversronte gelt as de ‘ooldste mederne Nedersaksische streektaelinstellings’, en die het kotleden jaorig west.
De Expertkemmissie zal welkom hieten wodden deur Vrouw Ageeth Bos, uut naeme van et bestuur van de Stellingwarver Schrieversronte. Vanuut de Raod van Europa zullen anwezig wezen:
Prof. Dr René DE GROOT (ofkomstig uut Nederlaand, nationaol expert)
Ms Lusine KHARATYAN (ofkomstig uut Armenia)
Prof. Dr Jarmo LAINIO (ofkomstig uut Zweden)
Daornaost kommen twie ambtelike ondersteunders mit, onder wie siktaoris de heer Maxime Huot.
Tiedens de officiële vergeerdering wo’n de officiële bepaolings van diel II van et Europese haandvest deurneumen en wodt de Expertkemmissie daorbi’j deur de anwezige vertegenwoordigers van taelorgenisaosies infermeerd in hoevere beleid uutvoerd wodt dat past bi’j de Europese kriteria. Via de Raod van Ministers van de Raod van Europa wodt dan ok weer de Nederlaanse regering adviseerd. De Raod van Europa telt op ‘t heden 46 lidstaoten
Op zaoterdagmiddag 25 juni is et zoveer! Dan is et grote jubileumfeest van de Stellingwarver Schrieversronte die oflopen 29 april vuuftig jaor oold wodde. Et feest is in en om Eupenlochttheater De Koele in Appelsche*. Bestuur en feestkemmissie verwaachten veul volk om mit mekere dit feest te vieren. De feestkommissie, die uut Ageeth Bos, Hans Salverda en Akkie Zeilstra bestaot, het d’r alles an daon om veur een arg mooi en ofwisselend pergramme te zorgen.
Vanof ien ure de inloop
Middags vanof ien ure is de inloop. Aj’ vanof de Boerestreek et pad naor De Koele volgen, koj’ mitien op et Dichterspad terechte. Verschillende dichters zullen langs et pad uut eigen wark veurdregen gaon. Behalven et dichterspad is d’r ok veul meziek, d’r bin optredens van schrievers en vertellers, en gao mar deur. Veur dat alles is vanzels alliend et podium van De Koele niet genoeg, dat daoromme wodt d’r ok zorgd veur een tente en een peer ere smoeke plakkies. In de tente zal niet alliend een ni’je webstee prissenteerd wodden, mar bi’jglieks ok de ni’je instagramkursus Stellingwarfs. Et pergramme zal tegen vuuf ure oflopen wezen.
Jubileumboek ‘Vuuftig. Gien woord tevule’
D’r bin tiedens de feestelike middag meerdere hoogtepunten, en vanzels lat de kemmissie nog niet et aachterse van de tonge zien… Zo wodt angeven dat de uutrikkinge van de eerste twie exemplaoren van et jubileumboek Vuuftig. Gien woord tevule wezen zal an twie biezundere personen. Mar wie dat binnen? Gien woord tevule… dat dat blift nog even een verrassing! De prissentaosie van et boek, deur veurzitter Klaas van Weperen, zal om twie ure wezen. Veur et boek was een speciaole redaktie aktief, bestaonde uut Sietske Bloemhoff, Abel Darwinkel en Harmen Houtman. In Vuuftig. Gien woord tevule staon veul mooie bi’jdregen van onder meer Hendrik Betten, Henk Bloemhoff, Sietske Bloemhoff, Harmen Houtman, Pieter Jonker en Carol Klok. D’r is liekewel ok veul ruumte veur mooie anekdoten, verhaelen van sutelders, mooie Stellingwarver woorden en uutdrokkings, en hiel veul foto’s van deur de jaoren henne: van begin of an tot now an toe! Daorbi’j bin foto’s uut et eigen archief bruukt, mar de redaktie kreeg ok hiel veul hulpe van Martin van Nieuwenhoven die uut zien kraante-archief van ‘zien’ Ni’je Oost-Stellingwarver veul foto’s beschikber stelde, en van fotograaf Lenus van der Broek, sund jaor en dag de ‘hoffotograaf’ van de stichting. Al mit al is et een echt blaederboek wodden om vaeke nog es even van te genieten. Et omslagontwarp van et boek is van Sietske Bloemhoff, die ok veur de aendredaktie zorgde; veur de prachtige vormgeving zorgde BVK Vormgeving Haulerwiek, wiels et boek drokt wodde deur Printbase in Sunt-Jehannesge.
Nedersaksisch Vocaal Ensemble en boekehoeke
Op ’e feestmiddag is d’r vanzels alle ruumte om nog es even mit oolde bekenden te praoten. Daorveur is d’r plak in de tente, dat die daoromme de naeme Et Praothuus kregen het. In Et Praothuus is mitien ok gelegenhied om te genieten van een bakkien koffie of thee mit wat d’r bi’j. En de Schrieversronte zol de Schrieversronte niet wezen as d’r niet zorgd wodden zol veur een ’boekehoeke’, daor vanzels ok et ni’je boek te koop is! Et boek dat veurzien is van een had kaft en dat 184 bladzieden telt, kost tiedens de feestmiddag €12,50, daornao zal et te koop wezen veur € 17,50.
Iene van de hoogtepunten is wis en zeker ok et speciaole optreden van et Nedersaksisch Vokaal Ensemble, dat zo rond een uur of drieje wezen zal. Et koor zal ongetwiefeld ok lieties in et Stellingwarfs heuren laoten.
Veur iederiene
Et bestuur van de jaorige stichting en de feestkemmissie hopen vanzels dat d’r de 25e juni veul volk naor De Koele komt, en benaodrokken nog es dat et feest niet alliend veur leden is mar, veur iederiene!
Et kuierpad naor De Koele toe is verhadded. Bi’j De Koele bin veurzienings veur meensken die minder mobiel binnen of die gebruuk maeken van een rolstoel.
