Tag: Noardfrysk

Posted on

Sjochtip: op syk nei de Fryske talefamylje yn Fier yn it rûn

It Frysk is mear as ien taal. It is in samling fan farianten dy’t wy in ‘talefamylje’ neame kinne. Mar hoe goed kenne we eins al dy famyljeleden? Mei dy fraach reizget presintatrise Tjits van der Wal – Boersma nei alle hoeken fan it Fryske taalgebiet.

Fier yn it rûn– Boarne: Omrop Fryslân

Yn’e kunde komme mei de talefamylje

Yn Fier yn it rûn reizget Tjits troch hiel Fryslân en dêrbûten, op syk nei alle farianten fan de Fryske taal. Tink dêrby oan It Bilt, Skylge, West-Fryslân, Föhr en Sylt. Se siket sprekkers fan de taal en praat mei harren oer de skjintme en skaaimerken fan de taal, mar ek oer de steat fan de taal. Want hoefolle wurdt der eins noch mei de taal praat yn dy gebieten?

Alle farianten ta ien liet

Under de syktocht nei de farianten is Tjits dwaande mei it meitsjen fan in liet. Se hat in liet makke dy’t oerset wurdt yn de ferskate Fryske farianten. Yn de ôfleveringen siket se sprekkers fan de taal op en sjongt se mei harren de kûpletten fan it liet. Uteinlik komt hjir in hiel liet út, dêr’t ek in fideoclip fan makke wurdt, dy’t yn de lêste ôflevering te sjen is. Sa kinne alle famyljeleden meidwaan mei ien mienskiplik liet fan de Fryske taal.

De earste útstjoering fan Fier yn it rûn start op it Bilt. Tjits ûndersiket hoe’t it Biltsk ûntstien is en komt derachter dat it mear is as gewoan in mjuks fan twa talen. Dêrneist docht se as dielnimmer mei oan it Biltsk Diktee en besiket se har liet yn it Biltsk te sjongen.

Fier yn it rûn

De seis ôfleveringen fan Fier yn it rûn binne fan moandei 28 oktober ôf eltse moandei om 17.15 oere te sjen by Omrop Fryslân.

Posted on

Online begjinnerskursus yn it fêstelân Noardfrysk

Fan tongersdei 25 maaie ôf biedt de Friisk Foriining in wyklikse begjinnerskursus yn it fêstelân Noardfrysk (Bökingharder Frasch – Mooring) oan. Elke tongersdei fan 16.00 oant 17.30 oere kin elkenien mei in kompjûter en fluch ynternet meidwaan oan de lessen by de Noardfryske toaniel- en filmmakker Gary Funck, mits motivearre en ree om te wurkjen.

doelgroep

De doelgroep binne minsken yn en bûten Noard-Fryslân dy’t graach út eigen hûs wei Frysk leare wolle, mar dat net sûnder echte dosinten en klassegenoaten dwaan wolle. De kursus is rjochte op sawol begjinners sûnder foarkennis fan it Frysk as op sprekkers fan oare Noardfryske dialekten lykas Fering of Sölring dy’t it fêstelânsk Noardfrysk leare wolle.

kursus en frijbliuwende ynlieding

De online kursus rint oant de simmerfakânsje (net op feestdagen) en is in fergees oanbod fan de Friisk Foriining, de Noard-Fryske susterorganisaasje fan de Fryske Rie. Ynstallaasje en basiskennis fan ‘e Zoom-sesjesoftware binne ferplichte om mei te dwaan. Alle nedige dokuminten wurde levere as tekstbestannen. Foar dyjingen dy’t der noch net rjocht út binne oft sy meidwaan wolle, is der op 11 maaie om 16.00 oere in frijbliuwende ynlieding.

Registraasjes en fragen oan: info@friiske.de

lês mear

Posted on

Dútske premjêre Fryske film Stjer by 21ste ‘Friesendroapen’ op Hilgelân    

Sneon 21 maaie is op Hilgelân (Helgoland) de Dútske premjêre fan de Fryske aksjekomeedzje Stjer. It is ien fan de programmaûnderdielen fan it 21ste Friesendroapen dat fan 20 oant en mei 22 maaie plakfynt. De Frysktalige bioskoopfilm fan de band De Hûnekop en regisseur Janko Krist is op 6 septimber 2021 útkaam en wurdt yn opdracht fan de Fryske Rie spesjaal foar dizze gelegenheid fan Dútske ûndertitels foarsjoen troch Geertrui Visser yn oparbeidzjen mei dr. Claas Riecken fan it Nordfriisk Instituut.

Filmposter Stjer

Freedtejûn 20 maaie draait de film ‘Der Krug an der Wiedau’. De earste Noardfryske film ea. In komyske misdiefilm yn fiif talen: it Noardfrysk, Suderjysk (Súd-Jutlânsk), Platdútsk, Deensk en Dútsk. Dy film is in koproduksje fan it Nordfriisk Teooter yn Husum en de Bund Deutsche Nordschleswiger fan de Dútsktalige minderheid yn Denemarken en regisearre troch Gary Funck. Begjin fan it jier is de film fan Fryske ûndertitels foarsjoen troch Geertrui Visser foar de premjêre yn Nederlân, dat organisearre wie op Ynternasjonale Memmetaaldei troch it EBLT, Mercator Europeesk Kennissintrum en Slieker Film.

“Wy bin bûn, ferparte mar nea oerwûn…” sa begjint it nije Ynterfryske liet wêrfan’t de tekst troch de dielnimmers fan in wurkwinkel wilens it Friesendroapen yn 2019 skreaun waard ûnder begeleiding fan de Fryske folkband Baldrs Draumar. It is no op muzyk set en dit Friesendroapen is Baldrs Draumar presint om it nije Ynterfryske Liet foar it earst live nei foaren te bringen. It doel fan it liet is om de ferbining tusken de Fryslannen te beklamjen en te fergrutsjen.

Oan it begjin fan de sechstiger jierren ûntstiene de earste oerwagingen foar in ynterfryske gearkomste foar alle leeftiidsgroepen. Yn 1962 wie it earste treffen op Hilgelân, dat om ‘e trije jier East-, West- en Noard-Friezen yn de betide simmer foar trije dagen nei it eilân lûkt. 20–22 maaie 2022 is it wer safier. De organisaasje wikselet om ‘e trije jier fan seksje en dit jier is de organisaasje yn hannen fan de Frasche Rädj (Sektion Nord). De Fryske Rie is presint mei sa’n 60 dielnimmers, wêrûnder De Fryske Dûnsers.

Posted on

21ste Friesen-droapen Hilgelân 20-22 maaie 2022

Der binne wer sawat wer trije jier om en it tradisjonele trijejierlikse Friesendroapen sit der wer oan sit te kommen, en wol fan freed 20 oant en mei snein 22 maaie 2022.

De sintrale organisaasje is diz’ kear yn hannen fan Seksje Noard (Noard-Fryslân/Dútslân). Hjirby fynsto/fine jo de útnûging en it programma:

Download hjir de útnûging en it programma

Opjeften út Westerlauwersk Fryslân en Westfriesland wei rinne fia ús, de Fryske Rie, seksje West.De folsleine jeugdherberch is foar de Ynterfryske Rie ôfhierd, foarearst ha wy as Fryske Rie 1/3 fan alle sliepplakken! Nei 14 dagen wurdt alles frijjûn en hat dyjing dy’t earst yn ‘e roef komt, kâns fan plak. Opjeften fan dyjinge dy’t yn de jeugdherberch sliepe wolle, soe ek dan ek graach foar 14 maart ûntfange.

Dyjinge, dy’t oar oernachtingsplak hawwe wolle, boeke dat sels. Op fersyk kinne wy in list fan mooglikheden stjoere. Elk regelet syn eigen reis- en annulearringsfersekering! Tink goed om de betingsten dy’t der jilde fanwege it koroanafirus.

Mear ynformaasje is op te freegjen by de Fryske Rie

Posted on

EBLT, Mercator en Slieker hawwe premjêre fiiftalige film op Memmetaaldei

Op 21 febrewaris is it de Ynternasjonale Memmetaaldei, in inisjtatyf fan de Feriene Naasjes. Yn it ramt dêrfan organisearje it Europeesk Buro foar Lytse Talen (EBLT) en it Mercator Europeesk Kennissintrum yn de mande mei Slieker Film de Nederlânske premjêre fan de meartalige film Der Krug an der Wiedau/Æ kro ve æ Virå/ E krouf bai e Wiidou/ De Krooch an de Wiedau/ Kroen ved Vidåen.

Yn de humoristyske krimy wurdt op it stek tusken Denemarken en Dútslân in lyk fûn, de holle yn it iene lân en de fuotten yn it oare. Fanwegen it deadlik grinsgefal moatte sawol in Dútske en in Deenske resjersjeur op paad om de saak op te lossen. Oft de stamgasten fan de lokale kroech harren dêrby helpe sille is mar de fraach.

Screenshot fan de film, mei it lyk op it stek foar wylde swinen. © Bund Deutscher Nordschleswiger

De film is tige bysûnder, want yn dy kroech klinkt der folle mear as allinne mar bierglêzen. Dêr wurde nammentlik op natuerlike en lykweardige wize de fiif talen praat fan de streek yn Sleeswyk. It giet om it Noardfrysk, Suderjysk (Súd-Jutlânsk), Platdútsk, Deensk en Dútsk. Dy meartalige situaasje is troch de jierren hinne ûntstien en elk is wend om de eigen taal te praten en de oare talen yn alle gefallen te ferstean.

De film is regissearre troch Noardfries Gary Funck. It is in koproduksje fan it Nordfriisk Teooter yn Husum en de Bund Deutsche Nordschleswiger fan de Dútsktalige minderheid yn Denemarken. Op 21 febrewaris wurdt de film noch meartaliger, mei’t de film yn it Frysk ûndertitele wurdt, mei tank oan Geertrui Visser.

It is alwer de achtste kear dat it EBLT en Mercator yn gearwurking mei Slieker Film films en dokumintêres oer en mei taalminderheden presintearje mei de Memmetaaldei. It EBLT is in koepelorgaan dy’t him ynset foar de promoasje en beskerming minderheidstalen yn Nederlân. By it EBLT sitte mear as tweintich organisaasjes dy’t harren ynsette foar de posysje fan it Frysk, it Nedersaksysk, it Biltsk en it Papiamentu.

Trailer

De film is allinnich te te sjen op Ynternasjonale Memmetaaldei, moandei 21 febrewaris, yn Slieker Film, Ljouwert. Der binne twa foarstellings mei de feestlike premjêre om 14:30 oere en in twadde fertoaning om 20:00 oere.

Fanwege de beheinde kapasiteit yn de bioskoop is it ferstannich om yn’t foar kaartsjes te keapjen by Slieker Film.

Lidorganisaasjes en gasten fan it EBLT kinne harren oanmelde fia de útnûging of by it sekretariaat.

Posted on

Hålilönj

Åål trii iir drååwe jam da frasche üt Nord-, Ååst- än Weestfraschlönj aw Hålilönj tu et tradisjonäl Friesendroapen Iip Lun. Näist iir as et wi süwid, uk e termiin stoont ål fååst: Foon e 20ste bit 22ste önj e krölemoune schal et spektookel stää fine. Ütruchter as e nordfrasch seksjoon foon e Frasche Rädj, sü dåt e nordfrasche bait program ordi wat masnååke koone. Huum frååge unti uk tips aw harten heet, di koon ham bai e Frasche Rädj önj Bräist malde.

Friesendroapen 2019 – Foto Angela Dekens

Helgolân

Al trije jier treffe jimme de friezen út Noard, East en Westfryslân op Helgolân op it tradysjonele Friesendroapen. Takom jier is it wer safier, ek de dagen stean al fêst: fan de 20ste oant de 22ste yn de blommemoanne sil it spektakel plakhawwe. Organisator is de Noardfryske seksje fan de Fryske Ried, dat de Noardfriezen kinne meiprate yn de opset fan it program. Fragen of tips binne wolkom en kinne stjoerd wurde nei de Frasche Rädj yn Bräist, Dútslân

Posted on

Myn berop is streektaal

Wat docht in streektaalmeiwurker eins? Henk Wolf hat foar de De Ried fan de Fryske Beweging/ It Nijs in fideo makke mei dy fraach, mei’t it tafal wol dat koartlyn trije minsken begûn binne yn funksjes dêr’t de soarch foar in lytse taal tige wichtich yn is.  Yn dy fideo fiere se mei-inoar in meartalich petear oer harren wurk, harren winsken en ferwachtingen en oer mooglikheden om gear te wurkjen en fan oare lytse taalmienskippen ideeën op te dwaan.

Abel Darwinkel (1968) is sûnt oktober 2020 direkteur fan de Stellingwarver Schrieversronte. Dêrfoar hat er lang by de Drintske streektaalorganisaasje Huus van de Taol wurke. Hy wennet yn Appelskea.

Helen Christiansen (1991) is yn novimber 2020 begûn as haad fan it Minderheiten-Kompetenz-Netzwerk, de belange-organisaasje fan de taalminderheden yn de Dútsk-Deenske grinsregio. Dat binne de Dútsktaligen yn Denemarken, de Deensktaligen yn Dútslân, de sprekkers fan it Platdútsk en Súd-Jutsk, de Noard-Friezen, de Sinty en Roma. Se hat earder ûnder oaren foar Omrop Fryslân wurke en wennet yn de Noard-Fryske haadstêd Hüsem.

Henk Wolf (1973) wurket sûnt novimber 2020 as wittenskiplik meiwurker by de Oldenburgische Landschaft, dêr’t er neist ûndersyk ek de promoasje fan it Sealterfrysk op ‘e noed hat. Fierder wurket er foar it Frysk ynstitút fan de Ryksuniversiteit Grins. Hy hat earder ûnder oaren foar hegeskoalle NHL Stenden, de Fryske Akademy en de Afûk wurke. Wolf wennet yn it Grinslânske Lula.

Posted on

“Mear radio en tillevyzje yn it Noardfrysk”

Foto: Omrop Fryslân
Dútslân moat mear wurk meitsje fan it beskermjen fan de twa lytse Fryske taalminderheden yn Nedersaksen en Sleeswyk-Holstein. Dat skriuwt de Ried fan Europa yn in rapport oer it Hânfêst foar Minderheidstalen. Dútslân soe yn it foarste plak soargje moatte foar in better ûnderwiisoanbod foar it Noardfrysk en Seelterfrysk.

Fierders soe Dútslân gau wurk meitsje moatte foar in ‘adekwaat’ media-oanbod fan radio en televyzje yn alle minderheidstalen dy’t yn Dútslân praat wurde.

Der wenje yn Sleeswyk-Holstein sa’n 10.000 sprekkers fan it Noardfrysk. Dy krewearje al jierren foar radio en televyzje yn it Noardfrysk, mar oant no ta bliuwt dat oanbod beheind ta in radiorubryk fan trije minuten yn ‘e wike by de NDR. Continue reading ““Mear radio en tillevyzje yn it Noardfrysk””

Posted on

Üüs driimerai – Ziele der friesischen Arbeit diskutiert

De dielnimmers oan de konferinsje Uüs driimerai op Oomram/Amrum

Die Friesen sollen und können mit Selbstbewusstsein Schutz und Förderung für die friesische Sprache einfordern. Dazu riefen die Sprecher der zweitägigen, vom Bundesministerium des Innern geförderten Konferenz “Üüs driimerai” des Bredstedter Nordfriisk Instituut auf. Die Vorsitzende des Instituts-Vereins Inken Völpel-Krohn und Institutsdirektor Professor Dr. Thomas Steensen konnten dazu im Hotel Hüttmann in Norddorf auf Amrum mehr als 60 Diskutanten begrüßen. Moderiert wurde die Zusammenkunft von den Institutslektorinnen Antje Arfsten und Wendy Vanselow. Vier Arbeitsgruppen betrachteten Präsenz und Perspektiven des Nordfriesischen. Diskussionsgrundlage war die vom Frasche Rädj (Interfriesischer Rat Sektion Nord) herausgegebene Schrift “Modell Nordfriesland”. Sie geht auf eine Initiative des Landespolitikers Kurt Hamer zurück. Gemeinsam mit den Friesen müssen Politik und Gesellschaft in Schleswig-Holstein dafür sorgen, so formulierte er, dass “Friesen tatsächlich in ihrer Heimat Nordfriesland Friesen sein und bleiben können”.

Continue reading “Üüs driimerai – Ziele der friesischen Arbeit diskutiert”