De nije webside fan de Moanne, yn geef Frysk, live gien. De side is frisser, oersichtliker en dúdliker. Troch de berjochten better op tema yn te dielen, kinst fluch fine watst sikest.
Nij is ek de gearwurking mei Merk Fryslân, dêrtroch binne no op de webside alle kulturele aktiviteiten yn in aginda werom te finen. De webside is hjir te besjen.
De Mercator Meartaligens Lêzing wurdt dit jier jûn troch Dr Sharon Unsworth (Centre for Language Studies, Radboud Universiteit Nijmegen). Op 28 novimber 2023 sil Unsworth in presintaasje hâlde mei de titel ‘What (not) to expect when raising or working with bilingual children’, oftewol: ‘Wat (net) te ferwachtsjen as je twatalige bern opfiede of dermei wurkje.’
De lêzing fynt online plak (fia Zoom), sadat elkenien op ‘e wrâld dielnimme kin.
Dielname is fergees, mar oanmelde is ferplichte.
Dit jier is it 150 jier lyn dat Nederlân slavernij offisjeel ôfskafte. In soad Friezen assosjearje slavernij mei it westen fan Nederlân, mar dat kloppet net. Ek yn Fryslân binne nammentlik spoaren fan dizze pynlike skiednis te finen. Yn de kolleksjes fan Historisch Centrum Leeuwarden en Tresoar binne ferskate boarnen dy’t ús mear oer it Fryske slavernijferline fertelle. Fan 21 juny is op GeschiedenisLokaal Fryslân lesmateriaal by dy boarnen beskikber foar it basis- en fuortset ûnderwiis.
Slavernijferline fan Fryslân
It ôfskaffen fan de slavernij yn de Nederlânske koloanjes barde yn fazen. Yn 1814 waard de hannel yn slaven ferbean, yn 1860 de slavernij yn Nederlânsk-Ynje en yn 1863 de slavernij yn Suriname en it Karibysk gebiet. Mar echt frij wienen de ta slaaf makken net, want noch oant 1873 waarden se twongen om op de plantaazjes te wurkjen. Dit jier is it dus 150 jier lyn dat de slavernij yn Suriname en it Karibysk gebiet écht oer is.
Oant foar koart waard slavernij sjoen as in kwestje dêr’t Fryslân net folle mei te krijen hie, dat stêden as Amsterdam en Middelburg in gruttere rol spile hawwe yn it slavernijferline fan Nederlân. Mar ek yn ús provinsje fynst spoaren werom fan it slavernijferline. Gebouwen, monuminten en strjitnammen yn plakken as Ljouwert, Harns, Dokkum en Wolvegea, en argyfstikken en museale objekten yn ús argyfynstellingen en musea dogge tinken oan dit pynlike ferline.
Slavernijferline tichter by Fryske learlingen
It is belangryk om de kennis en bewustwurding fan dit erfgoed yn ús direkte omjouwing te fergrutsjen. Dêrom hat it digitale boarneplatfoarm GeschiedenisLokaal Fryslân it inisjatyf nommen om – yn gearwurking mei NHL Stenden Hogeschool Ljouwert – it slavernijferline tichter by Fryske learlingen te bringen. Studinten fan de Pabo en de dosinte-oplieding Skiednis ûntwikkelen lessen, dêr’t learlingen ûndersyk yn dogge nei spoaren yn en histoaryske boarnen oer de omjouwing dêr’t se alle dagen yn rinne, fytse of scooterje.
Lansearring nij lesmateriaal
Al it nije lesmateriaal oer it Fryske slavernijferline wurdt woansdei 21 juny by in presintaasje lansearre en is dan beskikber foar alle ûnderwizers yn Fryslân. De presintaasje is yn Tresoar, fan 15.30 oant 17.30 oere. It programma begjint mei sprekkers oer it bewustwurden fan it slavernijferline yn Nederlân, Fryslân en it ûnderwiis. Ta beslút wurdt it nije lesmateriaal troch de studinten sjen litten.
Mear aktiviteiten by it ôfskaffen fan de slavernij binne te finen op de websiden fan Tresoar, Historisch Centrum Leeuwarden en Keramiekmuseum Princessehof.
Bildts Aigene komt met wat besonders: ’n dorpskanonwebsait fan ’t Bildt. En fansels hoort der ’n presintasy bij. Deuze presintasy fynt plak op saterdegoverdâg 29 oktober e.k. om 15.30 uur in de bibletheek fan St.-Anne. Elkeneen is hierfoor fansels útnoadigd.
Ferskillende resintasys
Soa sil Bauke Folkertsma (inisjatyfnimmer dorpskanon-projekt) ’n presintasy houwe over de kombinasy tussen dorpshistory en toerisme. Fansels kinne wij sels ok niet achterblive: Theun Bouma, Geertsy Kingma en Sytse Keizer houwe ’n presintasy over de dorpskanon fan ’t Bildt. Sij fertelle hoe’t sij de fînsters maakt hewwe en werom sij krekt foor die onderwerpen koazen hewwe.
Altiten in beweging
Na ’n stikminnig maanden fan foorberaiding is ’t nou tiid om de nije dorpskanonwebsait fan ’t Bildt te onthullen. Maar dut betekent niet dat dut ’t eandpunt is, maar just ’t begin! De dorpskanons fan de Bildtse dorpen kinne namelik deur ânderen anfuld worre werdeur de websait altyd in beweging blive sil. Besoekers fan de websait kinne ’n onderwerp foor ’n fînster nominere foor feerder ondersoek of sels de kontint foor ’n nij fînster insture.
Aigen fînsters
Alle dorpen fan ’t Bildt hewwe hur aigen fînsters kregen en binne skreven deur ’n stikminnig frijwilligers die’t allegaar hur aigen ekspertize hewwe over ’t onderwerp. Je fine dan ok feul ferskillende historise onderwerpen krekt as ’t ontstaan fan ’t Bildt, maar ok informasy over mînsen die’t in de dorpen weund hewwe en feerder komme ouwe gebouwen, bedriven en ferenigings foorbij.
It Mercator Europeesk Kennissintrum foar Meartaligens en Taallearen organisearret op tiisdeitemiddei 22 novimber de online Mercator Meartaligens Lêzing 2022 mei sprekker Professor Jean-Marc Dewaele (Birkbeck): ‘Hoe’t taallearders ‘flow’ ûnderfine yn frjemdetaallessen.’
Hoe’t taallearders ‘flow’ ûnderfine yn frjemdetaallessen
It konsept flow waard yntrodusearre troch psycholooch Csíkszentmihályi (1990) en ferwiist nei in harmonieus oardere bewustwêzen wêrby’t tinzen, hannelings en emoasjes opinoar ôfstimd reitsje by it útfieren fan in útdaagjende taak. Nettsjinsteande tanimmende belangstelling foar de emoasjes fan frjemdetaallearders, begjinnend mei Dewaele en MacIntyre (2014), is it ûnderwerp flow navenant noch altyd net bot ûndersocht yn tapast taalkundich ûndersyk. Flow is wichtich, want it wurket ferslaavjend en hat sterk motivearjende kwaliteiten (Piniel & Albert, 2019; Dewaele, Saito & Halimi, 2022).
Yn syn presintaasje jout Dewaele in oersjoch fan it nijste ûndersyk nei de ûnderfinings fan flow by frjemdetaallearders. Hy lit fierder sjen hoe’t dy ûnderfinings troch de tiid hinne tanimme yn frekwinsje en yntinsiteit en hoe’t sy beynfloede wurde troch positive en negative emoasjes en troch de learkrêft (Dewaele & MacIntyre, 2022a; Dewaele & MacIntyre, 2022b). Flow is benammen fan belang yn frjemdetaallessen, want it helpt taallearders om oer har selsbewustwêzen en skrutelens hinne te kommen.
Sprekker
Jean-Marc Dewaele is professor Tapaste Taalkunde en Meartaligens oan Birkbeck, Universiteit fan Londen. Hy is de haadredakteur fan it Journal of Multilingual and Multicultural Development, foarsitter fan de International Association for the Psychology of Language Learning, en hy ûntfong ûnder mear de Distinguished Scholar Award (2022) fan de European Second Language Association.
online lêzing
Tiisdei 22 novimber, fan 16:00-17:00 oere op Zoom. Tagong is fergees, mar registrearje is ferplichte. Registrearje kin fia dizze link.
De taal fan de lêzing is Ingelsk.
De Fryske Akademy, de Oldenburgische Landschaft en de Gemeinde Saterland hawwe de “Grammatik des Saterfriesischen” online útbrocht. De grammatika is skreaun troch Bouke Slofstra, Dr. Eric Hoekstra en Tessa Leppers. Dy is online te besjen.
Binnen de Fryske taalfamylje binne it Westerlauwersk Frysk (ús Frysk) en it Noard-Frysk goed beskreaun. It Frysk fan Sealterlân komt lykwols al jierren oan ‘e krapperein, benammen wat it grammatikaal ûndersyk oanbelanget.
De Fryske Akademy hat it no op him nommen en bou it grammatikale fûnemint fan Pyt Kramer fierder út ta in folweardige grammatika. It projekt wurdt betelle troch it Niedersächsisches Ministerium für Wissenschaft und Kultur en de gemeente Sealterlân. Ynearsten is der subsydzje jûn foar 2021, mei yngong fan 1 oktober.
It leit yn ‘e bedoeling en meitsje de grammatika oan ‘e ein fan it projekt net inkeld beskikber yn it Dútsk, mar ek yn it Ingelsk. Idealiter wurdt de Ingelske ferzje taheakke oan it Taalportaal, dêr’t op dit stuit al grammatika’s yn oanwêzich binne fan it Nederlânsk, fan ús Frysk en fan it Afrikaansk. De hope is om njonken it grammatikale ûndersyk ek omtinken te jaan oan ‘e taalsosjologyske stân fan saken en in bydrage te leverjen oan ‘e fersprieding fan ‘e kennis fan dizze lytste taal fan Europa.
Dit jaar bestaat stichting SPLIKA 31 jaar. Deze mijlpaal viert Splika met een lezing over de Kaapverdiaanse Batuku. Deze traditie vertoont gelijkenis met de Curaçaosche tambú.
Deze interessante lezing vindt plaats via Zoom op zaterdag 23 oktober
Het programma van deze middag bestaat uit:
Op 26 septimber fierden wy de Europeeske Taledei, in dei dat sûnt 2001 de meartaligens en it taalferskaat yn Europa fierd.
Yn de riedseal fan gemeente Waadhoeke, dy’t deselde deis kampanje fierde om “mooi dyn aigen taal” te praten, hearden wy it ferskaat oan taal yn Nederlân mei optredens fan Dichter des Vaderlands Tsead Bruinja, Grinslanner dichteresse Fieke Gosselaar, muzyk fan Bilkert Jan de Vries en ‘Nijntje in it Franekers.’
Sjoch hjirûnder it evenemint wer werom!
It evenemint foar Europeeske Taledei waard organisearre troch in gearwurkingsferbân fan it Europeesk Buro foar Lytse Talen (EBLT), Mercator Europeesk Kennissintrum/Fryske Akademy, gemeente Waadhoeke en City of Literature Ljouwert.
Op de Europeeske Taledei, sneon 26 septimber, sille de streektalen fan Nederlân te hearren wêze by de meartalige fiering mei Dichter des Vaderlands Tsead Bruinja, Grinslanner dichteresse Fieke Gosselaar, Biltker muzikant Jan de Vries en Liesbeth Terpstra, dy’t fertelle sil oer ‘Nijntje in it Franekers’
Fanwegen de feiligens is der beheind plak foar publyk. Dêrom freegje wy om de ferplichte opjefte troch te jaan by t EBLT
Digitaal is it gehiel ek live te sjen! Dat kin op de webside fan gemeente Waadhoeke
Organisearre troch it Europeesk Buro foar Lytse Talen (EBLT) en Mercator Europeesk Kennissintrum/Fryske Akademy, yn gearwurking mei gemeente Waadhoeke en City of Literature Ljouwert.