Dizze tongersdei, op 12 oktober, is der tusken 14:00 en 18:00 oere yn Den Haach in rûnetafelpetear oer de Bestjoersôfspraak Fryske Taal en Kultuer. Meardere lidorganisaasjes fan it EBLT hawwe sprektiid en teffens in position paper yntsjinne.
Programma
Der binne fjouwer blokken fan elk in oere, mei de ûnderwerpen:
Kultuer, Wittenskip en Media
H. Rijpstra, Omrop Fryslân
J. J. Hoebe, Screen Talent Europe
M. Hospers, Explore the North
N. IJssennagger-Van der Pluijm, Fryske Akademy
Rjochtspraak
F. Dijkstra, rjochtbanktolk
A.R. Van der Winkel, Rechtbank Noord-Nederland
J. Koster, DINGtiid
B.G. Kooi, Kooi Advocaten
Underwiis
A. Merkuur, Fryske taal en kultuer Rijksuniversiteit Groningen
A. Wallinga, Drachtster Lyceum
A. P. Walsweer, lectoraat Meertaligheid & Geletterdheid NHL Stenden
H. Van der Molen, Firda
S. De Boer, Sintrum Frysktalige Berne-opfang
Bestjoer
A. Brok, Kommissaris fan de Kening profinsje Fryslân
R. De Groot, Komitee fan Eksperts fan it Europeesk Hânfêst foar regionale en talen fan minderheden
Yn in brief nei de Twadde Keamer skriuwt demisjonêr minister Kajsa Ollongren (BZK) oer de bestjoersôfspraak foar it Papiamentu op Bonaire en de twa moasjes fan de Twadde Keamer oer de sichtberens fan it Frysk en de Minority SafePack Initiative.
Met deuze petisy wil Stichting Bildts Aigene de Tweede Kamer frage om de Bildtse taal te erkinnen. Bilkerts binne trots op hur taal. ‘t Is de taal fan ôns hart en hoort bij ôns geskidenis, ôns indentiteit, ôns landskap en ôns mintaliteit. Teken dêrom deuze petisy!
‘t Bildts is gyn Frys, gyn Nederlâns, maar ‘n mingtaal met aigen idioom en woordeskat.
Op ‘t Bildt beleve wy ‘t Bildts as ‘n folweerdige taal.
Ons gemeente gaat an ‘t eand fan ‘t jaar op in ‘e gemeente Waadhoeke. Fuzys binne selden goed foor klaine talen.Om ‘t Bildts goed te beskermen is deur ôns gemeente en ‘e prevînsy Frysland an de minister froegen om ‘t Bildts de status fan offisjeel erkinde taal te geven. Dut fersoek is naar ôns mening onterecht ôfwezen.
Wij frage derom de Tweede Kamer as hoogste politike orgaan om sels nag ‘s goed naar ‘t Bildts te kiken, los fan foorspelbere advizen. Ons fersoek aan jou is: Erkin ôns taal.
Omrop Fryslân makke op 25 jannewaris in radio- en tv-reportaazje oer de Petysje fan Bildts Aigene.
Oankommende tongersdei (8/10) is in plenêre keamerdebat oer de oansteande wiziging fan de mediawet. Underdiel fan it debat is it foarstel fan steatssekretaris Sander Dekker om sa gau mooglik de RPO (Regionale Publieke Omroep) op te rjochtsjen.
As de Twadde Keamer op 8 oktober it foarstel fan Dekker yn syn hiele oernimt, is de striid foar in selsstannich Omrop Fryslân no tongersdei al beslikke.
De Twadde Keamer praat woansdeitejûn om 20.15 oere oer de ‘Wet gebruik Friese taal’. De wet regelet de posysje fan it Frysk as twadde rykstaal en befestiget dat Friezen yn Fryslân altyd it Frysk brûke meie by de oerheid en de rjochtbank. It giet om in wetsfoarstel fan âld-minister Donner, dat no troch syn opfolger Plasterk ferdigene wurde sil.
De wet regelet net de posysje fan it Frysk yn it ûnderwiis en yn de media. Guon politike partijen hawwe dêrom al oankundige dat se omtinken freegje sille foar de posysje fan Omrop Fryslân.
De posysje fan de omrop komt de kommende jierren mooglik fierder ûnder druk te stean as der op ‘e nij miljoenen besunige wurde moatte troch de publike omroppen. De Twadde Keamer frege steatssiktaris Dekker earder al rekken te hâlden mei de bysûndere posysje fan de iennichste Frysktalige omrop.
Minister Spies fan Ynlânske Saken hat de nije ‘Wet gebruik Friese taal’ midden yn it simmerreses trochstjoerd nei de Twadde Keamer. Yn de wet wurdt foar it earst wetlik fêstlein dat it Frysk en it Nederlânsk de offisjele talen fan Fryslân binne.
Yn de wet wurdt fierders regele dat Frysktaligen by de oerheid en by de rjochtbank yn prinsipe altiten it rjocht hawwe om Frysk te praten, as se dat wolle. Dat rjocht krije Frysktaligen ek as se foarkomme moatte yn Grins, Assen of Arnhim. Mar fierder giet it oant no ta net.
It Steatekomitee Frysk, de provinsje en ek it EBLT (Europeesk Buro foar Lytse Talen) hawwe der by Spies bot op oanstien om de wet wol troch te stjoeren nei de Twadde Keamer. De Wet gebruik Friese taal giet allinnich oer it brûken fan it Frysk by de oerheid en de rjochtbank. Frysk yn it ûnderwiis en yn de media wurdt yn de nije wet net regele. De wet kundiget fierders oan dat der in nij Orgaan komme sil dat beweitsje moat dat Nederlân him goed hâldt oan it ‘Hânfêst foar minderheidstalen’ fan de Ried fan Europa. Geart Benedictus fan it Steatekomitee Frysk is bliid dat de taalwet no dochs trochstjoerd is nei de Twadde Keamer. Hy neamt it wetsfoarstel ‘in stapke foarút’. De nije wet jildt net foar hiel Fryslân. Foar de fjouwer Waadeilannen en de gemeente Weststellingwerf wurdt in útsûndering makke.