Tag: Unesco

Posted on

KFG-Sieperda-sympoasium | UNESCO Erfgoed in Fryslân: Seine of Lêst?

Op freed 17 maaie organisearret it Keninklik Frysk Genoatskip / Koninklijk Fries Genootschap y.g.m. Tresoar en de Fryske Akademy it folgjende KFG-Sieperda-sympoasium oer de fraach wat it ynhâldt om it UNESCO-logo fiere te meien.

Yn de ôfrûne jierren hat in opfallend soad Frysk erfgoed in UNESCO-predikaat krigen: de Waadsee, it Woudagemaal, de Aldfryske wetsteksten fan de Richthofenkolleksje, it Eise Eisinga Planetarium en Ljouwert City of Literature. Op de Frysk-Drintske grins lizze boppedat de Koloniën van Weldadigheid. Der is in grut ferskaat oan Frysk UNESCO erfgoed. Dat liket in hiel positive wurdearring, mar binne der ek beswieren? Kinne de predikaten bygelyks in lêst wurde? Weagje de foardielen op tsjin de ferplichtingen?

Programma

13:00 Ynrin mei kofje en tee
13.30 Iepening en wolkomswurd troch Joop Koopmans (foarsitter KFG en sympoasiumfoarsitter)
13.35 Yntroduksje ûnderwerp troch Arjen Dijkstra (direkteur Tresoar)
13:45 Kees Storm: Ir. D.F. Woudagemaal als UNESCO Werelderfgoed: voordelen en uitdagingen
14:10 Anne Popkema: UNESCO als aanjager van ambitie: het geval van de ‘Richthofenkolleksje’
14:35 Arjen Dijkstra: Eisinga’s horizon: De steeds veranderende status van het Planetarium
15:00 Skoft
15:20 Heleen van Londen: UNESCO Werelderfgoed Waddenzee: voor- of nadeel voor wie?
15:45 Ernst Bruinsma: UNESCO City of Literature: voor een bloeiend en meertalig literair klimaat
16:10 Sieger Vreeling: Weg met werelderfgoed, ode aan het rijksmonument
16:35 Diskusje
16:55 Sluting
17:00 Buorrel

Wêr

Tresoar (Bûterhoeke 1, Ljouwert)

Opjefte

Uterlik 15 maaie 2024 fia info@friesgenootschap.nl (tagelyk mei betelling)

Kosten 

€5,- foar KFG-leden en studinten en €7,50 foar oare belangstellenden, oer te meitsjen op bankrekken NL33ABNA0450289001 o.n.f. Koninklijk Fries Genootschap te Ljouwert.

Posted on

Boeke- en Roazedei op sneon 22 april by de Afûk en de 11fountain ‘Love’ fontein yn Ljouwert

Nei it sukses fan ferline jier wurdt de Boeke- en Roazedei dit jier op ’e nij fierd yn Ljouwert. Dat fynt plak op sneontemoarn 22 april yn de Afûk-winkel én by de ‘Love’ fontein fan Jaume Plensa, bekend fan de 11fountains. It is op ’e nij in moaie gearwurking tusken de Afûk Fryske boek- en kadowinkel en ANC-Nederland. Der wurde gedichten foardroegen yn it Frysk en it Katalaansk en klanten yn de Afûk-winkel krije in roas by oankeap fan in boek.

Wrâldboekedei
Wrâldboekedei is yn 1995 fêststeld troch UNESCO en wurdt alle jierren op 23 april organisearre om oandacht te freegjen foar it belang fan boeken en lêzen. De datum waard keazen omdat dy dei yn Kataloanië al sûnt 1923 yn it teken stiet fan boeken en it boppedat de berte- en stjerdei is fan William Shakespeare én de stjerdei fan Miguel de Cervantes. Yn Kataloanië falt dy dei gear mei it populêre feest fan Sant Jordi. Net allinnich is it de dei fan de beskermhillige, mar ek de dei fan de roas as symboal fan de leafde en de dei fan it boek as symboal fan de kultuer. Neffens de oerlevering is it op dy dei gebrûklik om manlju in boek te jaan en froulju in roas. Barcelona feroaret op dy spesjale dei dêrom altyd yn in enoarme iepenloftboekwinkel anneks blommisterij.


Boeke- en Roazedei
Sneon 22 april sil yn de Afûk-winkel de Boeke- en Roazedei wer fierd wurde. De moarns om 11:30 oere is der in lyts programma mei ûntfangst yn de winkel, wêrnei’t it programma fan 12:30 oere ôf plakfynt by de fontein fan Plensa, by it Ljouwerter stasjon. Ta gelegenheid fan it fiifjierrich jubileum fan dy fontein wurde dêr yn it Katalaansk en yn it Frysk in tal gedichten foarlêzen fan Vicent Andrés Estellés. Dy Katalaanske dichter hat altyd in ynspiraasjeboarne west foar byldzjend keunstner Jaume Plensa. De gedichten binne yn it Frysk oerset troch Syds Wiersma en Ignasi Ripoll. In oantal fan dy oersettingen binne yn april ek te lêzen op de webside fan it kultureel tydskrift de Moanne. Klanten yn de Afûk-winkel krije op dy dei in roas kado by oankeap fan in boek (op=op).

Gearwurking ANC en Afûk
Ignasi Ripoll fan it Assemblea Nacional Catalana yn Nederlân (ANC) socht dit jier op ’e nij de gearwurking mei de Afûk. It Katalaansk heart, lykas it Frysk, ta de Europeeske minderheidstalen en beide partijen steane foar de promoasje fan harren taal en kultuer. ANC-Nederland is ien fan de bûtenlânske takken fan it ANC, in Katalaanske sivile maatskiplike organisaasje dy’t him ûnder oaren ynset foar de promoasje fan kultuer en minderheidstalen. Dat doel slút hiel moai oan by de missy en it wurk fan de Afûk as it giet om de Fryske taal.

Posted on

Sympoasium Richthofenkolleksje 100 jier yn Fryslân

It is dit jier 100 jier lyn dat de Richthofenkolleksje yn besit kaam fan Provinsje Fryslân en ûnderbrocht waard by Tresoar. Op freedtemiddei 16 desimber fiere we de mylpeal fan dizze bysûndere kolleksje by Tresoar, dy’t op 1 novimber ek it predikaat UNESCO Memory of the World krigen hat.

Wat is eins de Richthofenkolleksje? En wêrom is dy kolleksje sa belangryk foar Fryslân? Mei lêzingen fan û.o. Vincent Robijn (direkteur Collectie Overijssel), prof. dr. Andreas Deutsch (direkteur Deutsches Rechtswörterbuch) en de ûndersyksgroep Pastei, wurdt it in nijsgjirrige middei. Fansels helje we foar dizze spesjale gelegenheid de Richthofenkolleksje út it depot, sadatst it mei eigen eagen besjen kinst! 

Programma

13:30Ynrin mei kofje en tee
14:00Wolkom en ynlieding – Arjen Dijkstra, direkteur Tresoar
Untdekkingen – Herre de Vries en Riemer Janssen, ûndersyksgroep Pastei
 ‘No Richthofen, No Fryslân’ – Bert Looper, Tresoar
 ‘Richthofenkolleksje en de talen van Nederland’ – Vincent Robijn, direkteur Collectie Overijssel
 ‘Die internationale Bedeutung der Friesischen Rechtsquellen’ – Andreas Deutsch, direkteur Deutsches Rechtswörterbuch
skoft
 ‘Crowdfunding yn 1922 om de Richthofenkolleksje nei Fryslân te krijen’ – Sietske Poepjes, deputearre Provinsje Fryslân
 ‘Unesco Memory of the World’ – Nederlandse Unesco Commissie
 Tankwurd – Arjen Dijkstra, direkteur Tresoar
16:30Ofsluting mei in borrel

Oer de Richthofenkolleksje

De Richthofenkolleksje bestiet út tsien midsiuwske rjochtshânskriften en jildt as in topkolleksje.  De hânskriften binne sammele troch de Prusyske rjochtsgelearde Karl von Richthofen (1811-1888), dy’t him spesjalisearre yn midsiuwsk Frysk rjocht. Op 1 novimber 2022 is de Richthofenkolleksje ynskreaun yn it Unesco Memory of the World Register. 

​It belang fan de Richthofenkolleksje sit him benammen yn it feit dat seis fan de tsien hânskriften yn de Aldfryske taal skreaun binne; dêrmei befettet de kolleksje in grut part fan wat der oan Aldfrysk oerlevere is. Want yn totaal binne der mar sechtsjin Aldfryske hânskriften bekend, neist it earste yn it Frysk drukte boek. Fan dat boek – it ‘Freeska Landriucht’ (1484-86) – hat Tresoar ek trije eksimplaren in de kolleksje.

Foto: Tresoar

Yn 2020 gie in ûndersyksgroep fan Pastei fan start mei in ûndersyk nei de Richthofenkolleksje. Mear ynformaasje oer de Richthofenkolleksje: Richthofen.nl

Oanmelde

Komst ek nei it sympoasium op freedtemiddei  16 desimber? Meld dy hjir oan

Posted on

Wrâldboekedei en de Katalaanske ‘Dei fan Sant Jordi’ op 23 april by de Afûk

Sneon 23 april is it yn Kataloanië ‘De dei fan Sant Jordi (Sint Joris)’, in dei dat de minsken dêr elkoar neffens tradysje boeken en roazen kado dogge. Boppedat falt dy dei gear mei de jierlikse ‘Wrâldboekedei’, yn 1995 fêststeld troch de UNESCO om oandacht te freegjen foar it belang fan boeken en lêzen. De kombinaasje fan dy twa fieringen wie foar Ignasi Ripoll fan it Assemblea Nacional Catalana Nederland (ANC) reden om de tradysje dit jier troch te jaan oan Nederlân en kontakt te sykjen mei de Afûk. Beide partijen steane foar de promoasje fan harren taal en kultuer. Mei-inoar organisearje sy no de ‘Boeke- en Roazedei’ op 23 april yn de Afûk Fryske boek- en kadowinkel yn Ljouwert.


Boeke- en roazedei

Op inisjatyf fan Ignasi Ripoll fiere wy dit jier op sneon 23 april foar it earst de Boeke- en Roazedei by de Afûk. Om 12.00 oere set it evenemint yn de winkel útein, dêr’t ferteld wurdt oer de dei fan Sant Jordi en Wrâldboekedei. Ek wurde der Katalaanske gedichten foardroegen, foar in part oersetten nei it Frysk troch Syds Wiersma, en der is omtinken foar Fryske wiisheden. Boppedat krije alle klanten op sneon 23 april yn de Afûk-winkel in moaie roas kado. (op=op)

Gearwurking ANC en Afûk

It Katalaansk heart, lykas it Frysk, ta de Europeeske minderheidstalen. “Wy wurdearje en beskermje ús talen”, seit it ANC-Nederland. It ANC-Nederland is ien fan de bûtenlânske takken fan it Assemblea Nacional Catalana, in Katalaanske sivile maatskiplike organisaasje dy’t him ûnder oaren ynset foar de promoasje fan kultuer en minderheidstalen. Dat doel slút hiel moai oan by de missy en it wurk fan de Afûk as it giet om de Fryske taal. Dêrnjonken is de Afûk net allinne útjouwer fan boeken yn it Frysk en oer Fryslân, mar hat dy ek noch in spesjalisearre boekwinkel. Alle reden om yn te gean op dat Katalaanske inisjatyf en mei te wurkjen oan de organisaasje fan it evenemint.

foto Assemblea Nacional Catalana Nederland

Tradysje

De ‘Diada de Sant Jordi’ (dei fan Sint Joris), op 23 april, is in bysûndere feestdei yn Kataloanië. Net allinnich is it de dei fan de beskermhillige, mar it is ek de dei fan de roas as symboal fan de leafde en de dei fan it boek as symboal fan de kultuer. It is in tradysje mei in lange skiednis. De ferearing fan Sant Jordi yn Kataloanië waard troch de Generalitat, it regear fan Kataloanië, yn 1456 útroppen ta in offisjeel feest. In wichtich ûnderdiel fan de hjoeddeistige festiviteiten is it tradisjonele útwikseljen fan kado’s: de man jout de frou in roas en hy kriget fan har in boek. Tsjintwurdich kriget elkenien fansels in boek: frou, man én bern. “Wy tinke dat it ien fan de moaiste tradysjes is dy’t wy Katalanen hawwe en dat it oeral fierd wurde kinne soe”, seit Ignasi Ripoll.

De Dei fan it Boek is yn 1926 ynsteld omdat op 23 april de dea fan Cervantes betocht wurdt. It fieren fan de Dei fan it Boek waard al gau oernommen yn Kataloanië, en wylst de tradysje op oare plakken ferwettere, is er yn Kataloanië útgroeid ta ien fan de populêrste feesten, kompleet mei boekemerken en blommedissen en tal fan kulturele aktiviteiten.

Posted on

Grutte mearderheid Europeesk Parlemint wol mear stipe foar ‘bedrige talen’

It Europeesk Parlemint yn Straatsburch hat op woansdei 11 septimber mei in bysûnder grutte mearderheid foar it rapport Alfonsi oer ‘bedrige talen’ stimd. 645 Europarlemintariërs stimden foar mear maatregels om lytsere talen as it Frysk, it Baskysk, it Bretonsk, it Sámi en it Korsikaansk te stypjen. Mar 26 fan de 700 Europarlemintariërs stimden tsjin it rapport. Yn de Europeeske Uny wurde neffens it rapport mei-inoar tsientallen bedrige talen sprutsen.

De parskonferinsje fan rapporteur Alfonsi

It rapport fan de Korsikaanske Europarlemintariër François Alfsoni freget om mear stipe foar ûnderwiis en oare projekten yn lytse talen. Ek media en digitale inisjativen yn bedrige talen ha mear stipe nedich. Alfonsi fynt dêrom dat lytse talen de mooglikheid krije moatte om yn de nije beliedsperioade 2014-2020 mei te dwaan en te profitearjen fan alle programma’s en fûnsen fan de Europeeske Uny. Lytse talen en lytse taalprojekten falle no noch faak bûten de boat om ferskate redenen.
Continue reading “Grutte mearderheid Europeesk Parlemint wol mear stipe foar ‘bedrige talen’”