Fryske en Katalaanske films op Ynternasjonale Memmetaaldei

EBLT organisearret filmmiddei op 21 febrewaris

Op freed 21 febrewaris is der yn Ljouwert in filmmiddei mei oandacht foar minderheidstalen. De koarte Fryske film Baarch en de Katalaanske spylfilm Alcarràs wurde fertoand op it wite doek. Boppedat binne filmmakkers Joris Hoebe (û.o. CineNord en New Noardic Wave) en Rutger Veenstra (Baarch) derby om te fertellen oer it belang fan film en minderheidstalen en de plannen foar in Frysk filmfûns. De filmmiddei wurdt organisearre troch it Europeesk Buro foar Lytse Talen (EBLT) en it Mercator Europeesk Kennissintrum yn de mande mei Slieker Film yn it ramt fan de Ynternasjonale Memmetaaldei.

Baarch en Alcarràs

De Fryske film Baarch en de Katalaanske film Alcarràs fertelle beide in ferhaal oer famylje en it plattelân, mar hawwe in folslein oar tema.

Baarch (2024) is in koarte film fan de hân fan Rutger Veenstra. Nei in finzenisstraf foar in sededelikt, komt de soan fan Nanne werom nei it âlderlik hûs op it Fryske plattelân. De omjouwing is net wiis mei dy weromkomst. Kiest Nanne foar syn soan of de mienskip?

Alcarràs (2022) is in film fan Carla Simón en hat ferskate prizen wûn. Sa is it de earste Katalaanske film mei in Gouden Bear. De film toant it ferhaal fan famylje Solé, dy’t al generaasjes lang op in pjiskehôf yn Kataloanië wurket. Dêr komt feroaring yn as de nije lâneigener oare plannen hat mei it stik grûn: de famylje en pjiskebeammen sille plak meitsje moatte foar sinnepanielen.

Minderheidstalen en film

It EBLT freget al jierrenlang oandacht foar de stipe fan filmproduksjes yn minderheidstalen. Op de middei is der dêrom ek tiid om te sjen nei de ûntwikkelings yn Fryslân. Sa sil Joris Hoebe op ’e middei fertelle oer de plannen foar in Frysk filmfûns en kin Rutger Veenstra it produksjeproses fan Baarch taljochtsje.

Ynternasjonale Memmetaaldei 

It is alwer de alfde kear dat it EBLT mei Mercator Europeesk Kennissintrum (ûnderdiel fan de Fryske Akademy) en Slieker Film films oer en mei taalminderheden presintearje op ’e Ynternasjonale Memmetaaldei. It EBLT is in koepelorgaan dat de promoasje en beskerming fan de minderheidstalen yn Nederlân neistribbet. Der binne mear as tweintich EBLT-lidorganisaasjes, dy’t harren ynsette foar it Frysk, it Nedersaksysk, it Biltsk en it Papiamentu.

Wês wolkom

De filmmiddei is op freed 21 febrewaris en begjint om 14:00 oere yn Slieker Film, Ljouwert. Ynrin is nei 13:30 oere. Kaarten binne by Slieker te krijen.

Win twa kaartsjes!

Yn it ramt fan Ynternasjonale Memmetaaldei op freed 21 febrewaris, om 14:00 oere organisearje it EBLT en it Mercator Europeesk Kennissintrum yn de mande mei Slieker Film in filmmiddei mei filmmakkers Joris Hoebe en Rutger Veenstra en de Fryske films Baarch en de Katalaanske film Alcarràs.

Jou jo hjir op en meitsje kâns om twa kaarten te winnen foar de film:


De earste trije dy’t harren fia dit formulier opjouwe winne elk twa kaarten om nei de filmmiddei. It sekretariaat fan it EBLT nimt kontakt mei jo op as jo ien fan de winners binne.

De kaarten kinne net ynwiksele wurde foar jild of oare produkten. Oer de útslach kin net korrespondearre wurde.

Foar fragen of opmerkings kinne jo kontakt opnimme mei eblt@fryske-akademy.nl 

Alders socht foar ûndersyk nei taaloerdracht by jonge bern yn Fryslân

Foar ûndersyk nei taaloerdracht yn ’e opfieding binne Afûk en it Mercator Europeesk Kennissintrum foar Meartaligens en Taallearen (ûnderdiel fan de Fryske Akademy) op ’e syk nei oansteande âlders en âlders mei jonge bern yn Fryslân. Mei in fragelist wolle sy mear te witten komme oer hoe’t it is om in âlder yn Fryslân te wêzen, mar ek hokfoar stipe âlders graach krije wolle soene wat taal oanbelanget. Bysûnder oan it projekt is dat der sjoen wurdt nei sawol âlders dy’t besletten hawwe om it Frysk troch te jaan oan harren bern as âlders dy’t besletten hawwe om it Frysk net troch te jaan oan harren bern.

Fryske taaloerdracht

It Frysk is klassifisearre as in minderheidstaal mei in kwetsbere taalfitaliteit. Yn ’e lêste desennia is de taal sadwaande hieltyd mear beskerme en befoardere oan de hân fan provinsjaal taalbelied. Dat hat resultearre yn in gruttere ynstitúsjonele stipe foar it Frysk, in sichtberder plak yn ’e media en oare iepenbiere domeinen, en de ynklúzje fan ’e taal yn skoalkurrikula. Boppedat binne der inisjativen om thús de taaloerdracht tusken generaasjes te stimulearjen, om’t it tal âlders dat it Frysk trochjout oan harren bern stadichoan efterút giet.

It ûndersyksprojekt “De Fryske taaloerdracht tusken generaasjes: it befoarderjen fan ’e meartalige opfieding en it stypjen fan (takomstige) âlders” ûndersiket net allinne de âlderlike taalhâldingen, mar ek it brûken fan (of de winsk foar) materialen ûnder Fryskpratende âlders yn Fryslân. In haaddoel fan it projekt is om te witten te kommen hoe’t âlders it bêste stipe wurde kinne yn alle fazen fan in meartalige opfieding.

Ynternasjonale gearwurking

De fragelist is ûnderdiel fan in ûndersyksprojekt dat útfierd wurdt troch ûndersikers fan it European Centre for Minority Issues yn Dútslân, it Mercator Europeesk Kennissintrum (Fryske Akademy) en Afûk. It projekt hat in ûndersykssubsydzje fan de Provinsje Fryslân ûntfongen.

It Frysk sa’t it praat wurdt yn Fryslân is nau besibbe mei it Noard-Frysk dat yn Nordfriesland (Dútslân) praat wurdt. Parallel oan it projekt oer Fryske taaloerdracht tusken generaasjes yn Nederlân wurdt der troch Ruth Kircher (haadûndersiker) wurke oan in ûndersyk nei de Noard-Fryske taaloerdracht tusken generaasjes. Dat soarget derfoar dat in ferliking makke wurde kin tusken de twa Fryskpratende gebieten en it soarget foar oerkoepeljende resultaten dy’t relevant binne foar it taalbehâld en de taalrevitalisaasje oan beide kanten fan ’e grins fan Nederlân en Dútslân.

Fragelist

De fragelist ‘De talen fan ús bern’ stiet no iepen foar oansteande âlders en âlders mei jonge bern (jonger as fiif jier) yn Fryslân. It is ornearre foar sawol Fryskpratende âlders dy’t besletten hawwe om Frysk te praten tsjin de bern as foar Fryskpratende âlders dy’t besletten hawwe om gjin Frysk te praten tsjin de bern. De fragelist is beskikber yn it Frysk en it Nederlânsk.

Links

Mear ynformaasje oer it projekt: https://www.mercator-research.eu/projekten/fryske-taaloerdracht-tusken-generaasjes/

Friesendroapen 2025 op Hilgelân

Sûnt 1962 hat om de trije jier it ynterfryske treffen op Hilgelân plak, foar Friezen út Nederlân en Dútslân (Eastfriezen en Noardfriezen). Op 23–25 maaie 2025 is it wer safier.

De organisaasje wikselet om ‘e trije jier fan seksje en yn 2025 is de organisaasje yn hannen fan de Fräiske Räid (Sektion East).

programma

lês op by de Fryske Rie oer de lêste updates fan it programma

Ans Klok kreg erespeld van Huus van de Taol

In Grand Café De Brink in Dwingel hef directeur Renate Snoeijing oet naam van bestuur en metwarkers de erespeld van het Huus van de Taol bij Ans Klok opspeld. Dit gebeurde an ’t ende van Taal an Taofel, de gezellige mörgen met gedichten, proza en meziek. Ans Klok kreg het eretieken veur al heur verdiensten veur de Drentse streektaol.

Ans Klok is sinds 2008 Streektaolambassadeur (vrogger wur dit Taolschulte nuumt) en leidt al jaoren de vrijwilligers van het Huus van de Taol in de gemiente Westerveld bij undermeer het veurleesproject op de schoelen in de meertmaond-streektaolmaond. Sinds 2011 is ze de metorganisator van Taal an Taofel in Dwingel. Ok regelt ze elk jaor tiedens Nacht van de Nacht in oktober een wandeling langs het bos bij Lhee met underweg andacht veur de Drentse schrieverij. En dan is ze ok nog krapan 25 jaor Drentstaolig trouwambtenaar. Een vrouw met een tomeloze inzet, humor en veural liefde veur de Drentse taol en cultuur verdient de erespeld van het Huus van de Taol, zeg Renate Snoeijing.

Ans Klok kreg erespeld van Huus van de Taol. Foto: Huus van de Taol

Op dizze zundag 9 febrewaori gung um tien veur twei de deur van de achterzaol van De Brink lös en daor kwam de directeur van het Huus van de Taol binnen, saomen met de kinder van Ans Klok en Jan Germs, Hermien Haar, Anne Doornbos en Hans Jalvingh, allemaol draogers van de erespeld. Ans Klok wus van niks vanzölf, maor toen ze heur kinder zag har ze wel wat deur. Nao de oetreiking van de erespeld was het tied veur een borrel veur elkenien en een proost op Ans Klok

Anne-Goaitske Breteler skriuwt Frysk Kadoboek 2025

Anne-Goaitske Breteler (Dokkum, 1996) opgroeid oan de foet fan ’e seedyk yn de noardeasthoeke fan Fryslân, is antropolooch, auteur en tentoanstelling- en podcastmakker. Yn 2018 ferskynde har non-fiksje debút De traanjagers en yn 2020 har Fryske berneboek In nuvere nacht. Yn 2024 kaam har twadde non-fiksje boek út: De laatste dagen van de dorpsgek.

Anne-Goaitske Breteler: “Ik fyn it fantastysk en in hiele eare dat ik it Kadoboek 2025 skriuwe mei. It wurdt in non-fiksje boek oer de broers en susters Zwart (fjouwer yn totaal), dy’t harren hiele libben op in pleats yn Moddergat wenne ha. De lêste Zwart is fiif jier lyn stoarn en sûnt dy tiid wurdt de pleats net mear bewenne en fertutearzet de boel. Dat fenomeen wol ik graach oan ’e oarder bringe yn it Kadoboek.”

Anne-Goaitske Breteler. Foto: Tryntsje Nauta

Oprop

As der minsken yn Fryslân binne dy’t de famylje Zwart út Moddergat goed kend ha en ferhalen oer harren diele wolle mei Anne-Goaitske Breteler, dan kin dat fia har e-mailadres:contact@agbreteler.nl. Alle ynformaasje en foto’s binne wolkom!

Fryske Boekewike fan 8 o/m 16 novimber 2025

It Kadoboek 2025 wurdt presintearre op freed 7 novimber by de ôftraap fan it Frysk Boekefeest yn de Kanselarij yn Ljouwert. It Kadoboek is de hiele Boekewike fan 8 o/m 16novimber fergees te krijen by oankeap fan teminsten € 15 oan Fryske boeken. It Kadoboek wurdt útjûn yn gearwurking mei útjouwerij Afûk.

It Kadoboek is in inisjatyf fan Boeken fan Fryslân. Sjoch foar mear ynformaasje oer de aktiviteiten en projekten fan Boeken fan Fryslân op www.boekenfanfryslan.frl.

Fakatuere: Praktor Frysk en Meartaligens.

Oant 20 febrewaris kin der skreaun wurde op ‘e fakatuere by Firda, foar Praktor Frysk en Meartaligens.

Ben jij onze inspirerende practor voor de Friese taal? (0,4 à 0,5 fte)

Als practor Friese taal en geletterdheid voer je (praktijk)gericht onderzoek uit en richt je je op de vraag hoe het Friese mbo de Friese taal en geletterdheid op een toegankelijke en inspirerende manier in een meertalige context kunnen verwerken in hun curriculum, zodat in 2030 iedere mbo-student de kans krijgt Fries te leren en te gebruiken. Het doel daarvan is om studenten bij Firda en Aeres ervaringsgericht aan hun taalbewustzijn en taalhouding te laten werken ten aanzien van het regionale taalklimaat. Het onderzoek zal in een doorgaande lijn worden uitgevoerd door een practoraat (mbo), een lectoraat (hbo) en een hoogleraarschap (wo). Vanuit deze samenwerking richt het practoraat zich op (praktijk)onderzoek, professionalisering en het monitoren en versterken van de ontwikkelingen om zodoende de studenten beter toe te rusten op leven en werken in een meertalige regio. De werkzaamheden vanuit de samenwerking ‘Wy binne mbû’ en het practoraat zijn terug te brengen naar drie programmalijnen:

  • Identificatie met de meertalige regio;
  • Taalbewustzijn en taalhouding binnen het regionale taalklimaat;
  • Taalvaardigheden Fries.

De instelling van het practoraat komt voort uit de afspraken die zijn vastgelegd in de Bestjoersôfspraak Fryske Taal en Kultuer (BFTK 2024-2028), waarin het Rijk en de Provincie Fryslân hebben vastgelegd hoe zij willen werken aan de bescherming en versterking van de Friese taal en cultuur. Het practoraat is tot stand gekomen in samenwerking met de Provincie Fryslân om de doelstellingen van het beleid Taalplan Frysk 2030 mede vorm te geven. Onderdeel van het taalplan is ‘Wy binne mbû’, een samenwerkingsver-band tussen Firda, Aeres en Afûk met als doel de positie van het Fries in het mbo te versterken.

Je wordt voor de duur van 4 jaar aangesteld bij Firda, valt rechtstreeks onder het College van Bestuur en hebt een functionele relatie met de directeur Onderwijs. Daarnaast werk je nauw samen met de projectleider ‘Wy binne mbû’, de docenten Frysk, de ambassadeurs binnen de mbo colleges en de docent onderzoekers van Firda en Aeres. Ook vindt er periodiek afstemming plaats met provincie en Aeres.

Mear ynformaasje

Lês hjir de folsleine fakatuere

Neie dichtbundel van Suze Sanders: Draogers van twiefellocht

In het Huus van de Taol in Beilen was vrijdag 31 jannewaori de boekprissentatie van de neiste bundel van Suze Sanders. In Draogers van twiefellocht kuj 36 gedichten vinden, verdield in vief blokken. Van Boetenspel en Waorheid en gezichtsbedrog tot gedichten over Noorwegen en Nei-Zeelaand.

Vrijdag gung het eerste exemplaor van Draogers van twiefellocht naor literatuurhistoricus Henk Nijkeuter. Hij har lovende woorden veur Suze Sanders. De prissentatie weur nog feestelijker deur optredens van het trio Heeren Oud-Zuid oet Assen. Zij hadden teksten van eerdere gedichten van Sanders op meziek zet.

V.l.n.r.: Henk Nijkeuter en Suze Sanders. Foto: Huus van de Taol.

Draogers van twiefellocht is een prachtige dichtbundel en is te koop veur € 13,50 bij de boekhandel en bij het Huus van de Taol in Beilen.

Poëzywike 30 jannewaris -5 febrewaris

Dizze wike is it wer tiid foar it twadde topprojekt fan Ynspirearjend Meartalich Underwiis, de Fryske Poëzywike. De Fryske Poëzywike slút oan by it tema fan de lanlike Poëzieweek (fan 30 jannewaris o/m 5 febrewaris 2025): liiflikheid. It is bedoeld foar alle groepen yn it primêr ûnderwiis. Fryske gedichten foarmje de basis om op in kreative wize mei it Frysk, Biltsk of Stellingwerfsk oan ‘e slach te gean.

Foar alle bouwen wurde der aktiviteiten makke dy’t sammele wurde yn magazines. Dizze binne fergees del te heljen op de webside. Fierder wurde de gedichten dy’t skoallen meitsje by elk tema sammele. Dizze binne werom te finen yn de earegalery op de webside en kinne as foarbyld tsjinje.

Kinst it materiaal fan de Poëzywike fia dizze link fine: Poëzywike – Inspirerend meertalig onderwijs.

Inauguratie Dr. Mirjam Günther en Dr. Albert Walsweer

Het College van Bestuur van NHL Stenden Hogeschool nodigt u van harte uit voor de inauguratie van Dr. Mirjam Günther – van der Meij, lector Meertaligheid & Geletterdheid en Dr. Albert Walsweer, bijzonder lector Fryske Taal & Kultuer yn it ûnderwiis.

Onze moedertaal is onderdeel van onze identiteit, van onze cultuur en werkt als fundament om nieuwe taal te leren. Hoe zorgen we ervoor dat alle talen een plek krijgen in de klas? En hóe doen we dat? Met deze en andere aan de onderwijspraktijk gerelateerde vraagstukken houdt het lectoraat zich bezig. In een nieuwe termijn van vier jaar werken we samen met het team van onderzoekers verder aan de onderzoekslijnen inclusief meertalig onderwijs, dialogisch leren en geletterdheid.

Thema’s:

  • Het thema van de rede van Mirjam is: “Talen als verbindende kracht.”
  • Het thema van de rede van Albert is: “Fryske taal & kultuer yn betsjuttingsfol en dialogysk ûnderwiis” (inclusief een inleiding door de gedeputeerde mevrouw Eke Folkerts van de provincie Fryslân).

Welkom

U bent van harte welkom bij deze feestelijke gelegenheid.

  • Vrijdag 21 maart 2025
  • 14.00 – 17.30 uur
  • NHL Stenden Hogeschool Leeuwarden, Auditorium A2.11, Rengerslaan 8, 8917 DD Leeuwarden
  • U kunt zich inschrijven via dit formulier. Dit kan tot 7 maart.