Projekt ‘Poetic Potatoes’ wint Piter Jellespriis 2019

‘Like simpel as geniaal’
Poetic Potatoes is in literêr útwikselingsprojekt wêrby’t hast fyftich dichters fan Malta en út Fryslân in oade oan de jirpel skreaunen. De sjuery skriuwt yn it rapport: “Het idee was even simpel als geniaal. Een zak pootaardappelen uit Friesland, uit ’t Bildt om preciezer te zijn, ging vergezeld van een gedicht in vertaling en de aardappelen die terug kwamen brachten poëzie van Malta naar Friesland. Het idee heeft ook iets grappigs en een aardser onderwerp voor de poëzie is nauwelijks denkbaar en toch leverde dit uitgangspunt boeiende poëzie op.”

It projekt mingt talen, ierpelboeren, dichters en nasjonaliteiten trochinoar. Poetic Potatoes lit de wearde en de krêft fan it lokale en fan de eigen kultuer sjen, lit de sjuery witte.

Parallel oan dit programma dienen basisskoallen op Malta en yn Fryslân mei troch harren eigen útwikseling. Mei de jirpelgedichten waarden ek gedichten fan skoalbern meistjoerd. Dêrneist waard der in meartalich en literêr lespakket oanbean oan de basisskoallen.

Gearwurking
Yn gearwurking mei Stichting Bildtse Aardappelweken fersoarge ‘de Moanne’ de seleksje fan de gedichten, de oersettings en de dichters. Dat smiet in dichtbondel fan 80 gedichten en oersettingen op. De bondel is te krijen yn ferskate boekhannels en is foar €5,00 ek te bestellen fia: info@bildtseaardappelweken.nl.

Piter Jellespriis
De Piter Jellespriis giet om de fjouwer jier nei in literêr wurk dat troch de taal of troch de kar foar in bepaald ûnderwerp in relaasje mei Fryslân hat. De winner krijt in oarkonde en in bedrach fan 2.500 euro fan de gemeente Ljouwert.

Oernommen fan: De Moanne

Omrop Fryslân op syk nei de grinzen fan Europa yn in trijelûk oer de Roma, de Sámi en de Val d’Aran

De slogen fan kulturele haadstêd Plovdiv 2019

De ferhâlding tusken de Europeeske minderheden en de EU soe wol in goeie relaasjeterapy brûke kinne. Dy konklúzje is te lûken út de trijelûk FryslânDok dokumintêres dy’t Omrop Fryslân makke mei it each op de Europeeske parlemintsferkiezings fan 23 maaie. Yn de searje ‘De grinzen fan Europa’ wurdt pynlik dúdlik dat minderheden teloarsteld binne yn de Europeeske Uny. De dokumintêres wurde op 5, 12 en 19 maaie útstjoerd troch Omrop Fryslân op NPO2 en op it eigen tv-kanaal.

Yn de jierren ’90 waard noch folop praat oer ‘it Europa fan de regio’s’, mar hjoeddedei lykje de steaten wer foar master op te slaan yn de Europeeske Uny. Nettsjinsteande de offisjele slogan ‘Unity in diversity’ blykt it belang fan de lidsteat foar de EU hieltyd wer sterker te wêzen as dat fan de minsken yn de regio. Dat alteast is it gefoel dat libbet by de trije minderheden dy’t FryslânDok opsocht: de Roma yn Bulgarije, de Sámi yn Sweden en de Aranezen yn Spanje.

Yn it trijelûk ‘De grinzen fan Europa’ siket FryslânDok it antwurd op de fraach wat de minderheidsgebieten oan de EU te freegjen, mar foaral ek te bieden hawwe. By de oprjochting fan de EU wie de ferwachting dat Europa der ek foar de minderheden en de regio’s wêze soe. Dêrby moat de EU faak lavearje tusken it belang fan de minsken yn de regio’s en dat fan de naasjesteaten. It docht bliken dat de Brusselske bestjoerders faak kieze foar it lêste.

De Fryske sjoernalist Onno Falkena gie dwerstroch Europa op syk nei de leafde dy’t minderheden hawwe foar de Europeeske Uny. Fanút Ljouwert wie syn earste logyske halte: de Bulgaarske stêd Plovdiv, Kulturele Haadstêd fan 2019.

Plovdiv is ien fan de âldste stêden fan Europa, in stêd dy’t optilt fan kulturele rykdom, mei tank oan Turkse, Grykske en Russyske ynfloeden. Mar ek de stêd mei it grutste Roma-getto fan Europa. Yn de wyk Stolipinovo wenje 50.000 sigeuners yn earbarmlike omstannichheden. It Europeeske belied fan de lêste 9 jier hat dêr amper wat yn feroare, wylst ûnder ynfloed fan Bulgaarsk nasjonalisme de diskriminaasje earder ta as ôf liket te nimmen. Op it iepeningsfeest fan de Kulturele Haadstêd trof Onno net ien Roma. En yn it getto hearde hy tragyske ferhalen. It biedwurd fan Plovdiv 2019 is ‘zajedno’, Bulgaarsk foar mei-ïnoar. Mar in soad Roma yn it earmoedige getto kinne dat ‘together’-gefoel net diele.

Continue reading “Omrop Fryslân op syk nei de grinzen fan Europa yn in trijelûk oer de Roma, de Sámi en de Val d’Aran”

Wereldpremière Stellingwarver film ‘Doar klept de klokke weer’! op 21 feberwaori by Slieker Film

Evert Pultrum, Thomas Rovers, Emma Winter en Lute Wedekind

De filmliefhebbers hebben d’r even op waachten moeten, mar eindelik is et dan zoveer: op de donderdagaovend 21 feberwaori is de première van de eerste Stellingwarver speulfilm ’Daor klept de klokke weer’! Die première mos deur omstaandigheden een peer keer uutsteld wodden. De feestelike gebeurtenis is in Filmhuus Slieker in Liwwadden. Dat et in die bekende lekaosie wezen zal, komt omreden et op 21 feberwaori de dag van de Memmetael is. Et EBLT (Europees Buro veur kleine taelen), daor de Stellingwarver Schrieversronte bi’j ansleuten is, orgeniseert alle jaoren op die dag een filmaktiviteit.

‘Daor klept de klokke weer’ is baseerd op et gelieknaemige boek van H. Hoogeveen dat in 1959 verschenen is. Et vertelt et verhael van de periode dat Stellingwarf nao veul striederi’je zien vri’jhied veurgoed kwietraekte. Et skript veur de film wodde schreven deur Thomas Rovers uut Grunningen. De film is een produktie van de Stellingwarver Schrieversronte, die daorveur extra financieel ondersteund wodde deur de perveensie Frieslaand, et Fonds Ooststellingwerf en Kring van Bercoop. Daornaost stelden orgenisaosies, et bedriefsleven en personen belangeloos (netuur)terreinen en materiaolen beschikber. De film, die veural ok bedoeld is veur et basis- en vervolgonderwies, duurt mit mekeer een goed half ure. Op donderdagaovend 22 meert zal de film, mit naeme veur alle mitwarkers, dri’jd wodden in ’t Buurthuus in Noordwoolde.
Continue reading “Wereldpremière Stellingwarver film ‘Doar klept de klokke weer’! op 21 feberwaori by Slieker Film”

EU-netwerk Noord-Nederland haalt toplobbyist Wytze Russchen en Duitse journaliste Sarah Brech naar Ljouwert

WSE_LogoBasis_blau_cmykDe Europese Unie gaat de komende jaren op de schop. Terwijl Duitsland en Frankrijk naar meer Europa streven met meer ambities en een hogere begroting, probeert Nederland op de rem te trappen. Maar waar is de inbreng van de burger bij de aanstaande verbouwing van de EU? Hoe kunnen burgers direct invloed uitoefenen op Europa? En ligt hier ook een taak voor Culturele Hoofdsteden? Het EU-netwerk Noord-Nederland haalt op 22 maart twee sprekers uit onze directe buurlanden naar Leeuwarden om zich hierover uit te spreken.

Wytze Russchen uit Brussel is bekend van zijn boeken ‘Het oliemannetje’ en ‘#Post uit Brussel’. Op het EU-netwerk Noord-Nederland zal de uit Drachten afkomstige Russchen nader ingaan op Leeuwarden-Fryslân 2018. Hoe Europees is onze Culturele Hoofdstad? En krijg en houd je door die status ook invloed in Europa? Wordt de afstand van de regio tot Brussel dit jaar kleiner? Hoe kunnen Leeuwarden en Noord-Nederland hiervan profiteren? Wytze Russchen was jarenlang lobbyist in Brussel voor onder andere VNO-NCW.
Continue reading “EU-netwerk Noord-Nederland haalt toplobbyist Wytze Russchen en Duitse journaliste Sarah Brech naar Ljouwert”

Aksjedei en stimburo’s yn Fryslân foar Minority SafePack Initiative

frisian2

De memmetaaldei fan de Feriene Naasjes krijt dit jier yn Fryslân it karakter fan in aksjedei foar it Europeeske boargerinisjatyf Minority SafePack MSPI. It doel fan it MSPI is om de Europeeske Uny der ta oan te setten om tenei net allinnich de earste steatstalen mar alle talen en alle minderheidstalen fan de Europeeske Uny aktyf te stypjen en aktyf te befoarderjen. Sa’n tsien persint fan alle Europeanen praat thús ín minderheidstaal.

De Europeeske Uny is ferplichte om mei it boargerinisjatyf oan de slach te gean as der ien miljoen hantekens ophelle binne. Dy doelstelling like earst fier fuort, mar is no helber. Op dit stuit hawwe al mear as 900.000 Europeanen har hanteken ûnder it MSPI set, wêrfan in grut part op papier. It is dêrom belangryk en ek sinfol om foar 4 april 2018 in hanteken te setten; dat kin likegoed digitaal as op papier.

In grut ferskaat oan organisaasjes jout dit jier omtinken oan ´e memmetaaldei en de hantekeninge-aksje. Dat binne ûnder oare EBLT, Ried fan de Fryske Beweging, Omrop Fryslân, Provinsje Fryslân, Fryske Akademy. Afûk, Tresoar, NHL/Stenden, Cedin, SFBO, ’Lan fan taal’ en it netwurk fan trijetalige skoallen. Op Omrop Fryslân binne de hele wike spotsjes te sjen en te hearren mei in oprop om je hanteken te setten ûnder it Minority SafePack Initiative.

Continue reading “Aksjedei en stimburo’s yn Fryslân foar Minority SafePack Initiative”

It EBLT presintearret de films ‘Cigán’ en ‘Rein sûnder ein’

CIGAN_06-660x380Nei oan lieding fan de Ynternasjonale Memmetaaldei fan de Feriene Naasjes presintearje it Europeesk Buro foar Lytse Talen EBLT en Slieker Film dit jier op snein 25 febrewaris de priiswinnende Roma-film Cigán! út Slowakije. Foar de film Cigán! wurken regisseur Martin Sulik en produsint Rudolf Biermann moannenlang yntinsyf gear mei amateur-akteurs út in Roma-mienskip yn it easten fan Slowakije. De film is, en dat is útsûnderlik, foar in grut part sprutsen yn de Romataal. It resultaat is in tige libbene film, dy’t ynsjoch jout yn it hurde libben yn in earme Roma-mienskip op it plattelân.

Der binne twa saken dy’t fleur jouwe oan it libben fan de jonge haadpersoan Adam: de bokssport en syn freondinne Julka. Mar as Julka úthoulike wurdt oan in rike Tsjech en syn heit ûnder mysterieuze omstannichheden stjert krijt Adam it dreech. Syn mem trout mei syn kriminele omke Zigo. En wylst Adam sels graach nei skoalle wol en sporte hat syn omke hiele oare plannen mei him….. In konfrontaasje kin dan ek net útbliuwe. De film Cigán! makke rûnom yn Europa in soad yndruk en skopte it ek ta offisjele Slowaakse ynstjoering foar de Oscar-kategoary bêste film yn in frjemde taal.
Continue reading “It EBLT presintearret de films ‘Cigán’ en ‘Rein sûnder ein’”

43e Fryske Bûsboekje foar it jier 2018 giet oer ‘Taal’

busboekje_2018_plaatsjeIt nije Fryske Bûsboekje leit yn ‘e winkels! Dit jier is it tema: Taal. Hjirmei slút it Bûsboekje oan by ‘Lân fan Taal’; ien fan ‘e grutte ktiviteiten yn it ramt fan Kulturele Haadstêd fan Europa LF2018.

Leafde foar taal. De Bûsboekjeredaksje hat besocht dat yn byld en wurd te fangen. Jo sjogge wurdwolken fan âlde en nije wurden en kinne lêze oer minsken dy ‘t mei taal wurkje. In spesjaal plak romje wy yn foar de taal fan minsken dy’t it gehoar misse. Op alle siden stiet dêrom in stikje gebeartetaal. Yn it Bûsboekje steane ek in tal LF2018 aktiviteiten oankundige. In fêst plak hawwe de sizwizen, diskear ek yn Fryske streektalen en sels ien yn it Griinslanners.

It Fryske Bûsboekje 2018 is de trijenfjirtichste útjefte. Sûnt 1975 hawwe frijwilligers alle jierren der foar soarge dat Friezen en net-Friezen yn it Frysk harren ôfspraken en kontakten fêstlizze kinne. De earste edysje fan it Bûsboekje is dy fan 1976. Yn it begjin wie it Kristlik Frysk Selskip (KFS) de útjouwer, tsjinwurdich is dat de Ried fan ‘e Fryske Beweging.

Fan it Bûsboekje 2017 binne der 3515 stiks ferkocht. Sûnt de start binne der neffens ús berekkeningen sawat 210.000 Bûsboekjes ferkocht. Dêrmei it it Bûsboekje it bêst ferkochte Fryske boek.

De ôfrûne wike is it Bûsboekje 2018 troch ús frijwilligers alwer rûnom yn Fryslân ferspraat. Ek op guon plakken bûten Fryslân is it Bûsboekje te keap, en fia it webstek kin ek besteld wurde.

 

EBLT yn brief oan ynformateur Schippers: Meitsje nije start mei it adekwaat en effektyf stypjen fan minderheidstalen

portretfoto-schippersOp 19 april lêstlyn stjoerde it EBLT ûndersteande brief yn it Frysk, it Nedersaksysk en it Nederlânsk oan ynformateur Edith Schippers fan it nije kabinet. It gie om in iepen brief.

Achte frou Schippers,

Mei grutte niget folgje we jo wurksumheden by it foarmjen fan in stabyl regear. Wy winskje jo dêrby in soad sukses. Foarútgong is ek krekt datjinge dat it Europeesk Buro foar Lytse Talen EBLT neistribbet, as it giet om de posysje fan minderheidstalen yn Nederlân. It EBLT is it platfoarm fan organisaasjes dy”t opkomme foar de minderheidstalen Frysk, Nedersaksysk en Papiamentu.

Nederlân hat foar de talen Frysk en Nedersaksysk it Europeesk Hânfêst foar regionale en minderheidstalen fan de Rie fan Europa ratifisearre. Doel fan dit Hânfêst is om minderheidstalen te beskermjen én te befoarderjen. Nederlân docht dêr, neffens it lêste rapport fan de Rie fan Europa fan 14 desimber 2016, te min oan. It ûnderwiis yn it Frysk sjit sels sa tekoart, sawol kwantitatyf as kwalitatyf, dat in protte jonge Friezen de eigen taal net goed genôch skriuwen leare. Dat seit fierders neat oer de taalfoarkar fan de jonge Friezen: neffens ûndersyk fan de Fryske Akademy wurdt troch de jongerein en âlderein mannichfâldich yn it Frysk appt en sms’t, mar dan wol yn fantasystavering. Dat jout oan dat it oanbod oan goed Frysk of meartalich ûnderwiis net oan it ferlet foldwaan kin.

In oar oandachtspunt belanget de relative (ûn)sichtberens fan de twadde rykstaal oan, ek by de Ryksoerheid, oan. Ientalige Nederlânske opskriften en ientalich taalgebrûk is, ek yn Fryslân, spitigernôch noch fierste faak de noarm. Dêrmei wurde it Frysk en de Frysktaligen dochs echt tekoart dien. Of’t it no in treinstasjon oanbelanget, de rjochtbank, de plysje of it belestingkantoar, de Fryske taal ûntbrekt hast oeral. Nederlân en Fryslân rinne dêrmei efter yn ferliking mei oare meartalige regio’s yn Europa yn lannen as Finlân, Spanje, it Feriene Keninkryk of Switserlân.

Continue reading “EBLT yn brief oan ynformateur Schippers: Meitsje nije start mei it adekwaat en effektyf stypjen fan minderheidstalen”

Hartmut Koschyk: Friesische Volksgruppe ist wichtige Brücke zwischen Deutschland und den Niederlanden

 

Sietske Poepjes tusken ûnder oare Hartmut Koschyk, Gitta Conneman en Renate Schnack
Sietske Poepjes tusken ûnder oare Hartmut Koschyk, Gitta Conneman en Renate Schnack

In der Landesvertretung Schleswig-Holstein in Berlin fand auf Einladung der Minderheitenbeauftragten des Ministerpräsidenten des Landes Schleswig-Holstein, Renate Schnack, und des Beauftragten der Bundesregierung für Aussiedlerfragen und nationale Minderheiten, Hartmut Koschyk, der Auftakt für einen regelmäßigen deutsch-niederländische Austausch zu Fragen der Friesischen Volksgruppe statt.

Neben den Mitgliedern des Beratenden Ausschusses für Fragen der friesischen Volksgruppe in Deutschland und den in den Niederlanden lebenden Westfriesen wurden Vertreter des deutschen und des niederländischen Parlaments sowie der Regierung beider Länder sowie Vertreter von Nichtregierungsorganisationen eingeladen.

Dem politischen Gespräch mit anschließendem kulturellem Austausch war die Sitzung des Beratenden Ausschusses für Fragen der friesischen Volksgruppe in Deutschland, vorangegangen, die Bundesbeauftragter Koschyk leitete. Die Sitzungen des Beratenden Ausschusses sind Basis des politischen Dialogs und Austausches untereinander.

Der Ausschuss setzt sich aus Vertretern des Bundesministeriums des Innern, je einem Mitglied des Frasche Rädj/Friesenrat Sektion Nord e. V., der Friisk Foriining, des Nordfriesischen Vereins, des Seelter Buundes, dem Direktor des Nordfriisk Instituuts und je einem Vertreter der Länder Niedersachsen und Schleswig-Holstein zusammen. In seiner gestrigen Sitzung beschlossen die Ausschussmitglieder darüber hinaus die Aufnahme je eines Vertreters des Friesenrats Sektion Ost e.V., des Interfriesischen Rates, des Minderheitensekretariats und der Beauftragten der Bundesregierung für Kultur und Medien als ständige Mitglieder.

Die Aufnahme eines Vertreters des Interfriesischen Rates soll der Bedeutung der friesischen Volksgruppe Rechnung tragen. Die Friesen in Deutschland und den Niederlanden haben ihre gemeinsamen Interessen und ihren Wunsch nach grenzüberschreitender Vernetzung und Kooperation in der sogenannten Klockrieser Erklärung des Interfriesischen Rates – der gemeinsamen Dachorganisation der niederländischen Westfriesen und der deutschen Ost- und Nordfriesen – bereits im Jahr 2014 zum Ausdruck gebracht und einen entsprechenden Appell an die Länder Schleswig-Holstein und Niedersachsen sowie die niederländische Provinz Friesland gerichtet.

Sowohl in Deutschland als auch in den Niederlanden ist die friesische Volksgruppe als nationale Minderheit im Sinne des Rahmenübereinkommens zum Schutz nationaler Minderheiten und die friesische Sprache als Minderheitensprache nach der Europäischen Charta der Regional- oder Minderheitensprachen anerkannt. Schutz und Förderung der friesischen Volksgruppe und der friesischen Sprache sind deshalb ein gemeinsames Anliegen Deutschlands und der Niederlande.
Continue reading “Hartmut Koschyk: Friesische Volksgruppe ist wichtige Brücke zwischen Deutschland und den Niederlanden”

FYK organisearret Diversity Festival yn de simmer fan 2018

diversity_festival_2016Jongereinferiening FYK – Frysk Ynternasjonaal Kontakt – sil yn 2018 it Diversity Festival organisearje. Fryslân is yn augustus dan in wike lang it poadium foar kulturele aktiviteiten. Sa’n hûndert jongeren út oare minderheidstaalgebieten yn Europa, lykas de Noardfriezen of Sorben út Dútslân en de Kasjûben út Poalen, wurde foar it festival útnûge. Sy kinne dan hjir de Fryske kultuer kennen leare, mar sy krije ek de kâns om harren eigen minderheidstaal en kultuer sjen te litten oan de Friezen.

Nina Peckelsen (27) út Ketlik sit yn de organisaasje fan it Diversity Festival. “Wy binne no oan it opstarten mei de tariedings. We binne earst oan it sjen wêr’t we de útwikselwike krekt hâlde kinne en dêrnei gean we mei de konkrete organisaasje en de ynhâld fan it programma oan de gong. Wy wolle graach sjen oft we oparbeidzje kinne mei Lân fan Taal, mar we komme ek graach yn kontakt mei oare Fryske organisaasjes.”

Identiteit

Nina, dy’t ek bestjoerslid is fan de Europeeske koepelorganisaasje YEN (Youth of European Nationalies), hat ferline jier sels dielnaam oan it Diversity Festival yn it Russyske Moskou. “Mei oare jongeren út Europa dy’t ek in lytse of minderheidstaal prate, folge ik ferskate teäter- en dekôrbouworkshops. Oan de ein fan de wike hawwe we doe mei ús allen in teäterstik opfierd.”

It doel fan it Diversity Festival is om minsken bewust te meitsjen fan harren eigen identiteit en taal. Nina is sels trijetalich grutbrocht. “Fan ús heit learde ik Dútsk, fan ús mem Frysk en fansels learde ik ek it Nederlânsk. Sa binne der ek in hiel soad oare jongeren yn Europa dy’t lykas my thús twa of meardere talen prate.”

Meidwaan

Bedoeling is dat ek oare Friezen wat fan it Diversity Festival meikrije. “Fansels kinne Fryske jongeren har opjaan om oan dizze útwikseling mei te dwaan. En oare Friezen binne wolkom by ús opfierings op de lêste dei en se meie ek dielnimme oan ús Exchange Market: dêr kinne je yn de kunde komme mei de ferskate kultuere en haren hapkes en drankjes priuwe.”

Boarne: Omrop Fryslân.