Posts

Posted on

Fryske film Bartele Bûse talitten op it Cinekid Festival

De film Bartele Bûse fan Omrop Fryslân Tsjil giet yn premjêre op it Cinekid Festival yn
Amsterdam, it grutste film- en mediafestival foar bern yn de wrâld. It is foar it earst dat in
Fryske fiksjefilm fertoand wurdt by Cinekid.

De ôfrûne moannen is der op de Omrop Fryslân Tsjil-redaksje hurd wurke oan de koarte film ‘Bartele Bûse en de kaam fan Juffer Lize’. It ferhaal komt út ien fan de klassikers fan de Fryske berneliteratuer: Bartele Bûse fan Berber van der Geest. De regisseur fan de film, Halbe Piter Claus is tige bliid mei de wurdearring: “Dat ús earste Frysktalige bernefilm daliks sa’n grut berik hat is fantastysk en soarget foar mear omtinken foar it Frysk en lêzen yn it algemien .”

Filmfestivals
Bartele Bûse is talitten op it Cinekid Festival yn Amsterdam en sil dêr op tongersdei 26 oktober offisjeel yn premjêre gean. Dêrneist is der ek ynternasjonaal omtinken foar de film mei fertoaningen op it KIDS FIRST! Film Festival yn New Mexico en it Universal Kids Film Festival yn Turkije. Bartele Bûse sil ek te sjen wêze op it Noordelijk Film Festival yn Ljouwert.

Bartele Bûse
Wannear’t in magyske kaam yn ’e hannen falt fan de behelpsume kapperssoan Bartele, groeit it hier fan alle klanten op magyske wize fan de iene op de oare dei. Mar as de situaasje út de hân driget te rinnen fanwege de habsucht fan syn heit, hat Bartele de help fan in tovener nedich om de magyske kwestje op te lossen.

Bartele Bûse is yn de krystfakânsje te sjen by Omrop Fryslân en fan 1 jannewaris ôf op Omropfryslan.nl/tsjil om te brûken yn it ûnderwiis.

Posted on

DINGtiid-lêzing 2023 Taal en rjocht: de positive ympakt fan Frysk op de rjochtspraak

Op sneon 4 novimber 2023 organisearret DINGtiid, it advysorgaan foar de Fryske taal, in lêzing oer it brûken fan it Frysk yn de rjochtspraak. Op papier liket dat regele, mar yn de praktyk blike alle partijen der mei te wrakseljen om’t net eltsenien yn it rjochtsproses de Fryske taal machtich is. Wat is der nedich om it Frysk yn de rjochtspraak duorsum te boargjen?

Gerjochtshôfpresidint Jonneke Oosting oer de prosedurele rjochtfeardigens fan Frysk prate op sitting

Mr. Z.J. Oosting (presidint fan it Gerjochtshôf Arnhim-Ljouwert) besprekt de dilemma’s rûn it Frysk praten ûnder in sitting. Wat as oare prosesdielnimmers it Frysk net of matich behearskje? Alle partijen moatte nei-inoar lústerje kinne en inoars belangen begripe.

DINGtiid-bestjoerder Annalies Outhuijse oer duorsum boargjen fan it Frysk

Dr. Annalies Outhuijse (bestjoerder fan DINGtiid en bestjoersrjochtlik advokaat by Stibbe yn Amsterdam) leit út wêr’t DINGtiid yn petearen oer it Frysk yn de rjochtspraak tsjinoan rint. En jout har fyzje op hoe’t it brûken fan it Frysk de kwaliteit fan de rjochtspraak krekt befoarderje kin. Hoe soe it brûken fan it Frysk yn de rjochtsproseduere duorsum boarge wurde moatte?

Programma

DINGtiid hjit jo op sneon 4 novimber 2023 om 10.00 oere fan herte wolkom by de DINGtiid-lêzing yn it Paleis fan Justysje (Wilhelminaplein 1 yn Ljouwert). It programma set om 10.30 oere útein. Wy slute om 12.30 oere ôf mei in lunsj.

  • Wolkom troch Jan Koster (DINGtiid)
  • Lêzing Jonneke Oosting
  • Lêzing Annalies Outhuijse
  • Plenêre diskusje
  • Lunsj

Oanmelde

Graach foar freed 27 oktober 2023 oanmelde fia it online oanmeldformulier.
Fol = fol. Tink der om, nim jo identifikaasjebewiis mei!

Posted on

Rûnetafelpetear oer de BFTK yn Den Haach

Dizze tongersdei, op 12 oktober, is der tusken 14:00 en 18:00 oere yn Den Haach in rûnetafelpetear oer de Bestjoersôfspraak Fryske Taal en Kultuer. Meardere lidorganisaasjes fan it EBLT hawwe sprektiid en teffens in position paper yntsjinne.

foto: pixabay

Programma

Der binne fjouwer blokken fan elk in oere, mei de ûnderwerpen:

Kultuer, Wittenskip en Media

  • H. Rijpstra, Omrop Fryslân
  • J. J. Hoebe, Screen Talent Europe
  • M. Hospers, Explore the North
  • N. IJssennagger-Van der Pluijm, Fryske Akademy

Rjochtspraak

  • F. Dijkstra, rjochtbanktolk
  • A.R. Van der Winkel, Rechtbank Noord-Nederland
  • J. Koster, DINGtiid
  • B.G. Kooi, Kooi Advocaten

Underwiis

  • A. Merkuur, Fryske taal en kultuer Rijksuniversiteit Groningen
  • A. Wallinga, Drachtster Lyceum
  • A. P. Walsweer, lectoraat Meertaligheid & Geletterdheid NHL Stenden
  • H. Van der Molen, Firda
  • S. De Boer, Sintrum Frysktalige Berne-opfang

Bestjoer

  • A. Brok, Kommissaris fan de Kening profinsje Fryslân
  • R. De Groot, Komitee fan Eksperts fan it Europeesk Hânfêst foar regionale en talen fan minderheden
  • G. Benedictus, Steatekomitee Frysk
  • A.J. Soepboer, wethâlder Noardeast-Fryslân

Dielnimmers

Twadde Keamerleden dy’t dielnimme:  

  • E.A. Haverkort (VVD)
  • H. Bevers (VVD)
  • R.H. (Romke) de Jong (D66)
  • T.C. (Tjeerd) de Groot (D66)
  • H.M. Palland (CDA)
  • J.P. Kwint (SP)
  • H.E. de Hoop (PvdA)
  • C.A.M. van der Plas (BBB)

Mear ynformaasje

Alle dokuminten (ynklusyf position papers), it folsleine programma en mear ynformaasje is te finen op: https://www.tweedekamer.nl/debat_en_vergadering/commissievergaderingen/details?id=2023A06021

It is in iepenbiere gearsit yn Den Haach, mar it is ek mooglik om it petear live te folgjen.Dat kin mei de livestream fan de Thorbeckezaal:  https://www.tweedekamer.nl/vergaderingen/livedebat/thorbeckezaal

Posted on

Boek Appèl jongelui van Cees van der Velde feestelijk prissenteerd

Op zaoterdag 23 september weur in Beilen het boek Appèl jongelui van Cees van der Velde feestelijk prissenteerd.

Zien diensttied hef veul indruk op Cees maakt. Zoveul zölfs dat e hum alles nog goed heugen kan. Zó goed, dat e der een boek over schreef. Zodoende bracht e, op zien negenvieftigste, zien eerste boek oet: Appèl jongelui. Hierin beschref e hoe e hum deur de veertien maond militaire dienst henslaon hef. In zien boek staot komische en serieuze veurvallen beschreven en de menier waorop het schreven is, mak daj haost het gevuul kriegt dat Cees naost je zit te praoten.

Het eerste exemplaar weur deur Cees overhandigd an Maria Faber, die hum altied anmoedigd hef um een boek te schrieven.

Cees van der Velde en Maria Faber. Foto: Huus van de Taol

samenwarking

Dit boek is der kommen deur een samenwarking van de Stichting Stellingwarver Schrieversronte en het Huus van de Taol. Het boek is schreven in de taol van d’Olde Smilde (Hoogersmilde). Umdat het Smildegers kenmarken hef van het Drents en van het Stellingwarfs hebt beide taolinstituten het boek samen oetgeven.

Huus van de Taol
Het Huus van de Taol is de streektaolorganisatie die het Drents anfietert met as doel um het een taol te laoten wezen waor de gebroekers wies met bint en die de niet-gebroekers waardeert.

Stellingwarver Schrieversronte
De Stichting Stellingwarver Schrieversronte is het instituut veur tael, literetuur, geschiedenis, volkskunde en identiteit in de Stellingwarven

Posted on

By de Afûk is ferskynd: FC Nostalgia fan Romke Toering

It like as moast Romke Toering yn sân hasten in punt achter it libben sette. En wat dogge jo dan mei de tiid dy’t der noch is? Romke pakte de pinne op en begûn te skriuwen dat it sta sei: koarte en langere ferhaaltsjes, gedichtsjes somtiden, in oade oan heit en mem, pakes en beppes, de bakker, de buorlju en al dy oaren dy’t meielkoar de mienskip foarmen yn syn bertedoarp: Easterlittens.

In berneboek foar âlderen, mei in protte foto’s út in tiid dy’t west hast. Bylden yn wurden fongen. Werkenber foar minsken út de greidhoeke, mar ek fier dêr bûten.

‘Deis in pear oerkes omdolle yn in Greidhoekster ferline, as in punt achter it libben, wie gjin straf. In emosjoneel Doel en Treast.’

Romke Toering (1947) wie akteur, regisseur, dramaturch, oersetter en skriuwer fan Fryske toanielstikken, û.o. by Tryater en it iepenloftspul fan Jorwert. Yn 1987 krige er de Obe Postmapriis foar syn oersettingen nei it Frysk fan toanielstikken foar Tryater út 1984-1986. Yn 2003 ûntfong er de Fedde en Martha Bergsmapriis foar Frysk toaniel foar it stik Baarderlân, oer de delgong fan de feehannel, dat letter ek as boek ferskynd is.

Boekgegevens

  • Titel: FC Nostalgia
  • Auteur: Romke Toering
  • Utfiering: paperback
  • ISBN: 978 949 3318076
  • Tal siden: 192
  • Taal: Frysk
  • Ferkeappriis: € 24,40
  • www.websjop.afuk.frl
Posted on

Nije dichtbondel fan Elske Kampen: Net fiksearre hûs

Net fiksearre hûs is de sechsde poëzybondel fan Elske Kampen. Sy ropt hjiryn in wrâld op dy’t leit tusken de werklikheid fan in ienfâldich Ru-skaaltsje yn Museum Princessehof en de ûnwerklike thúskomst fan ien dy’t net bestie. Dichtsje is foar Elske in foarm fan oarderje en harmonij skeppe. De twang fan de fersfoarm twingt har om ta de essinsje te kommen.

Ik kleurje dy in houtskoalswarte rok
Heech by it liif oplutsen hâldt dy wyt fan
himd, fan hûd teplak. Waskguod strui ik
as suggestje om dy hinne.

Behindige beam, dûnser mei bruised
knees. Dit lichem dat foar dy ornearre is.
De linkerearm wol fierder, wiist omheech.
rjochts bliuwt in kromming foar it boarst.

Wolst learzens ha, in kleed ploaid op
it gers. Fleanmasine foar sulversneden yn
blau. In túnstoel, kessen, kat. Skets fan
it hûs achter dy noch net fiksearre.

Myn hân krijt dy net helder. Tichtby
en dochs ûnskerp in rûge feech it antlit.
Mei earnstige mûle, eagen boaiemleas
moatst dysels skielk blynseach treaste.

Boekgegevens

  • Titel: Net fiksearre hûs
  • Auteur: Elske Kampen
  • Utfiering: paperback
  • ISBN: 978 949 3318090
  • Tal siden: 85
  • Ferkeappriis: € 17,50
  • www.websjop.afuk.frl
Posted on

Utnûging útrikking Gysbert Japicxpriis 2023

Op sneon 14 oktober krijt Jetske Bilker foar har roman Spegel en sonde de Gysbert Japicxpriis 2023 útrikt troch Eke Folkerts, deputearre fan provinsje Fryslân. Jo wurde fan herten útnûge om de útrikking by te wenjen.

Oer de skriuwster

Jetske Bilker (1960) mocht as bern al graach skriuwe. Se studearre Algemiene Literatuerwittenskippen en wurke ûnder oare yn it ûnderwiis. Yn 1988 debutearre se mei Imitaasjelear. Dêrnei ferskynde yn 2012 It libben fan in oar en yn 2021 kaam Spegel en sonde út. Neist dizze romans hat se in grut ferskaat oan publikaasjes op har namme stean. Fan oersettingen fan De Kameleon oant Harry Potter en fan Ilja Leonard Pfeijffer oant in ‘hertaling’ fan Trinus Riemersma. Ek makke se ferhalebondels, blomlêzingen en skreau se it Fryske boekewikegeskink fan 2004. De lêste jierren is se ek aktyf as dosint kreatyf skriuwen.

Lytse Gysbert

As ûnderdiel fan it programma sil op sneon 14 oktober ek de Lytse Gysbert Japicxpriis útrikt wurde, de priis foar it bêste Fryske gedicht troch skoalbern út de groepen 7 en 8 fan it basisûnderwiis yn Fryslân. De priiswinner, Sytze de Haas út Jorwert, kriget in oarkonde en de fûl begearde ‘Gouden Fear’ en sil de hantekening sette op in spesjaal boerd yn it Gysbert Japicxhûs, it bertehûs fan skriuwer en dichter Gysbert Japicx.

Gysbert Japicxpriis
Nammejouwer fan de priis is de dichter Gysbert Japicx (1603-1666) út Boalsert. De priis waard yn 1947 foar it earst útrikt. Eardere resinte winners fan de Gysbert Japicxpriis binne Eeltsje Hettinga (2021), Aggie van der Meer (2019), Eppie Dam (2017), Koos Tiemersma (2015) en Jacobus Q. Smink (2013). Sjoch hjir foar mear ynformaasje oer Fryske literatuer en de Gysbert Japicxpriis.

Utrikking
De útrikking fan de Gysbert Japicxpriis is sneon 14 oktober yn de Martinitsjerke yn Boalsert. De priis bestiet út in bedrach fan 10.000 euro en 5.000 euro foar it oersetten fan it wurk fan de winner. Yn de foarôfgeande wike binne ferskate literêre aktiviteiten yn de Gysbert Japicxpriiswike. Sjoch hjir foar mear ynformaasje oer de aktiviteiten.

Posted on

Sytze de Haas út Jorwert wint de Lytse Gysbert Japicxpriis 2023

Sytze de Haas (11 jier) út Jorwert wint de Lytse Gysbert Japicxpriis 2023, dé priis foar it bêste Fryske gedicht skreaun troch skoalbern út de groepen 7 en 8 fan it basisûnderwiis yn Fryslân. Op sneon 14 oktober kriget hy ‘De Gouden Fear’ en in oarkonde útrikt yn de Martinitsjerke yn Boalsert, op itselde stuit dat ek de Gysbert Japicxpriis útrikt wurde sil oan skriuwster Jetske Bilker foar har boek ‘Spegel en sonde‘.  

Lytse Gysbert Japicxpriis

De Gysbert Japicxpriis bestiet al sûnt 1947 en yn 2013 is ek de Lytse Gysbert Japicxpriis yn it libben roppen om bern yn ’e kunde komme te litten mei skriuwer en dichter Gysbert Japicx (1603-1666), de Fryske taal en de keunst fan it dichtsjen. 

Bern yn hiel Fryslân diene mei oan in edukaasjeprojekt fan Tresoar, skreaune gedichten en stjoerden dy yn om yn oanmerking te kommen foar dizze fûl begearde priis. Sytze de Haas, dy’t foar de simmer noch yn groep 8 fan Regioskoalle De Greidefûgel yn Baard siet, skreau it gedicht ‘Ik gean fuort’ en wûn dêrmei de priis. De sjuery dy’t bestiet út Tialda Hoogeveen (Berneboeke-ambassadeur fan Fryslân), Wybo Smids (Akteur en muzikant) en Tjitske van Dijk (Skriuwster lesmateriaal by de Afûk), seit oer it gedicht: “It gedicht is hiel persoanlik en dochs is it foar elkenien werkenber”. 

útrikking

Nei de útrikking, troch wethâlder Petra van den Akker fan gemeente Súdwest-Fryslân, mei de priiswinner syn namme op in spesjaal boerd sette yn it Gysbert Japicxhûs, it bertehûs fan Gysbert Japicx yn Boalsert.  

Elkenien is wolkom om by de útrikking fan de (Lytse) Gysbert Japicxpriis op sneon 14 oktober yn de Martinitsjerke yn Boalsert te wêzen. De ynrin yn de tsjerke, mei kofje en tee, is om 14.15 oere. It offisjele programma duorret fan 15.00 oant 16.30 oere. 

Posted on

Europeeske Dei fan de Talen mei rûnetafafelpetear oer “Taal & Rjocht”

Op tiisdeitemiddei 26 septimber fiere it Europeesk Buro foar Lytse Talen (EBLT) en Mercator Europeesk Kennissintrum de Europeeske Dei fan de Talen, mei it tema “Taal & Rjocht”. Dat wurdt dien mei in rûnetafelpetear, poëzy en muzyk. Nei ôfrin is der in hapke en drankje.

Taal & Rjocht

“Fries wil geen Nederlands praten in rechtbank.” Sa kopte it Dagblad van het Noorden op 18 augustus it krante-artikel oer de rjochter dy’t de Fryske eed fan Jan Benedictus net akseptearre. Mar, sa seit Benedictus: “Dat rjocht haw ik.” Taalferskaat en de rjochtbank, hoe sit dat eins?

Yn in rûnetafelpetear sil dêr oer praat wurde mei:

  • Attje Meekma

Kommisjelid yn Fryslân (CDA) en foarsitter fan it Steatekomitee Frysk

  • Jan Benedictus

Ald-wethâlder fan Skarsterlân en yn it nijs fanwegen de Fryske eed yn de rjochtbank

  • Fieke Gosselaar

strafrjochtjurist by de rjochtbank Noard-Nederlân en streektaalconsulent by it Centrum Groninger Taal & Cultuur

Poëzy

Njonken it rûnetafelpetear is der poëzy fan Grinzer dichteresse Fieke Gosselaar, de Drintske dichteresse Ria Westerhuis. Fieke Gosselaar is net allinne strafrjochtjurist en streektaalconsulent, marsyskriuwt ek, sawol yn it Grinzers as yn it Nederlânsk. Ria Westerhuis skriuwt yn de streektaal fan de Reest – de leechlânbeek en grins tuksen Oerisel en Drinte – en yn it Nederlânsk.

Europeeske Dei fan de Talen

De Europeeske Dei fan de Talen is in inisjatyf fan de Ried fan Europa en wurdt sûnt 2001 alle jierren fierd. Yn Europa binne der mear as 200 talen. By de Rie fan Europa binne 81 regionale of minderheidstalen erkend fan mei-inoar 206 taalmienskippen. Dat binne talen lykas it Frysk, it Sorbysk, of it Dútsk dat fan Armenië oant Denemarken yn meardere lannen erkend is.

EBLT en Mercator Europeesk Kennissintrum

De middei wurdt organisearre troch it Europeesk Buro foar Lytse Talen (EBLT) en Mercator Europeesk Kennissintrum foar Meartaligens en Taallearen (ûnderdiel fan de Fryske Akademy). It EBLT is in koepelorgaan dat him ynset foar de promoasje en beskerming fan minderheidstalen yn Nederlân. By it EBLT binne mear as tweintich organisaasjes oansletten dy ‘t harren ynsette foar de posysje fan it Frysk, Nedersaksysk, it Biltsk of it Papiamentu. Mercator Europeesk Kennissintrum foar Meartaligens en Taallearen ûndersiket meartalich ûnderwiis en taallearen yn Europa.

Plak & tiid

It evenemint is iepenbier en fergees tagonklik en sil plakhawwe op tiisdei 26 septimber yn Kafee De Gouden Leeuw yn Tresoar, oan de Bûterhoeke 1, Ljouwert. Ynrin is om 15:30 oere. It programma begjint om 16:00 oere en einiget mei in hapke en in drankje om 17:30 oere.

Posted on

Underweg met Harm Tiesing op ’t Drouwenerzaand

Zundagmiddag 15 oktober stiet het wark en het leven van Harm Tiesing centraal tiedens het zeuvende diel van de Underwegreeks. Gerrit Boer en Henk Berghuis brengt in elk diel een Drentse schriever under de andacht tiedens een lezing en een wandeling.

Lezen, lustern, kuiern en kieken bij lezing over Drentse schriever Harm Tiesing

Dizze maol stiet Harm Tiesing (1853-1936) met zien gedicht ‘De Kwartiesbaarg’ in het middelpunt. In dit gedicht beschref Tiesing hoe de Kwartiesbaarg, een hoge zaandduun in ’t Drouwenerzaand, an zien naam kommen is.

Op zundagmiddag 15 oktober begunt um 14:00 uur in De Alinghoek een programma over het leven en wark van schriever Harm Tiesing. Het is een middag met veurdrachten, meziek en een wandeling. Te gast bint literatuurhistoricus Henk Nijkeuter en schriefster Suze Sanders. De meziek wordt verzörgd deur Margaretha Kleine. Nao de lezing is der een wandeling over de Kwartiesbaarg (of wat er van over is) en het Drouwenerzaand.

kaorten

Kaorten (€10,-) bint te risserveren bij het Huus van de Taol: https://huusvandetaol.nl/nl/product/harm-tiesing-lezing/.

Underwegreeks

Um de maond wordt een diel van de Underwegreeks onthuld. Bij het Huus van de Taol bint ze veur € 5,- in digitaole oetgave te downloaden. De oetgave over Grietje Clewits is het zeuvende diel van de Underwegreeks en komt oet in oktober. Kiek op https://huusvandetaol.nl/product-categorie/boeken/.

Huus van de Taol

Het Huus van de Taol is de streektaolorganisatie die het actief en passief gebroek van de Drentse taol in de miest briede betiekenis anpidjert. De missie is körtweg: het stimuleren van het Drèents deur een hiele koppel activiteiten te doen.