Ynspiraasjesesje: De Wylde Boerinne revisited – in âld ferhaal op ’e nij ferteld

Op 6 juny organisearret Lingotell in ynspiraasjesesje foar boppeboulearlingen fan it fuortset ûnderwiis, studinten, dosinten en oare belangstellenden. Dy middeis wurdt yn Tresoar it ferhaal de Wylde Boerinne op ‘e nij ferteld. Dat wurdt dien mei presintaasjes en workshops fan Froukje Sijtsma (Ferhalemakker), Annalies Outhuijse (Makker fan histoaryske escaperooms), Ypy Zysling (Regisseur) en Douwe Kootstra (Folksferhalekenner).

Wylde boerinne

It ferhaal fan ‘De wylde boerinne’ is no, in iuw sûnt de útjefte, noch hieltyd aktueel. Wa tinkt net gelyk oan De Rijdende Rechter by twa buorlju dy’t bakkelje oer in stik grûn? Mar yn Holtrops ferhaal rint de kwestje wol hiel heech op. De buorlju, de boerinne út de titel, en de boer njonken har, dogge der alles oan om de grutste boer te wurden. Uteinlik kostet it harren alles. Ferskillende ferhalemakkers ha der troch de tiid al mei te set west, lykas in harkspulmakker, in striptekener, in regisseur, en der is sels in audiotoer fan. Wat makket dat dit ferhaal noch hieltyd oansprekt, en hoesa is it wichtich dat dizze ferhalen ferteld wurde bliuwe? Hokfoar keuzes wurde makke by it omfoarmjen fan it oarspronklike ferhaal?

programma

  • 12:30-12:45 | Ynrin, registraasje, kofje/tee
  • 12:45-13.15 | Ynlieding – Froukje Sijtsma – Ferhalemakker
  • 13.20-13.50 | Workshop 1 – Annalies Outhuijse – Makker fan histoaryske escaperooms
  • 13:50-14.20 | skoft
  • 14.25-14:55 | Workshop 2 – Ypy Zysling – Regisseur
  • 15.00-15.30 | Workshop 3 – Douwe Kootstra – Folksferhalekenner

opjaan

  • Wêr: De Gouden Leeuw, Tresoar, Ljouwert
  • Foar wa:
    • boppeboulearlingen fan it fuortset ûnderwiis
    • studinten
    • dosinten
    • oare belangstellenden
  • Wannear: 6 juny 2024 fan 12.30 oant 15.30 oere.
  • Tagong: fergees.
  • Oanmelde oant en mei 31 maaie fia: lingotell@fryske-akademy.nl

organisator Lingotell

Lingotell is in ynnovatyf, op minsken rjochte en foarútstribjend projekt, dat rjochte is op in echte feroaring yn hoe’t ferhalen beheard en wurdearre wurde. Dat wurdt dien út it prinsipe wei dat ferhalen ûnderdiel binne fan ús kultureel erfguod. Troch it fertellen fan in ferhaal yn eigen taal fersterket net allinne de Europeeske minderheidstaal , mar ek ús takomst as ûnderdiel fan Europa.

Lingotell ferkent hoe’t autochtoane en minderheidstalen ferterke wurde kinne troch de keunst fan it neifertellen. Dêrfoar wurde ferhalen op ‘e nij ûntwerpe en op ‘e nij definiearre. Dy ferhalen binne rjochten it Frysk, Súdsamysk en de Romatalen. It projekt hat as doel dy minderheidstalen te fersterkjen en ek it kultureel erfguod fan de mienskippen te beskermjen.

Lingotell is in lytsskalich gearwurkingsprojekt mei Sijti Jarnge (Noarwegen), Fryske Akademy en Mercator European Research Centre (Nederlân), and Pro Progressione (Hongarije).

FryslânDOK: Winterswannen, oer de krêft fan skriuwen by rou

Hoe fertaalst rou yn wurden? Twa Fryske skriuwers, Nynke Sietsma en Sytse Jansma, beskriuwe it yngripende ferlies fan in leafste. Harren ferhalen binne werkenber, harren wurden treastend foar oaren. Yn de FryslânDOK Winterswannen fan Karen Bies komme beide skriuwers oan it wurd. De útstjoering is op 16 en 17 maart, oan it begjin fan ‘e Boekewike, bij NPO2 en Omrop Fryslân.

Nynke Sietsma en Sytse Jansma

Sjoernalist en skriuwster Nynke Sietsma (1980) ferlear har soantsje Berend oan in slimme sykte, hy wie noch mar krekt fjouwer jier. Yn har boek B giet se yn dialooch mei him, besiket se te begripen wat der bart, siket se wurden om de pine en it djipste fertriet út te drukken. ‘Dit boek skriuwe wie gjin kwestje fan wolle. It moast, it wie needsaak,’ fertelt Sietsma. ‘Mei skriuwe koe ik mysels oerein hâlde.’

De freondinne fan dichter en keunster Sytse Jansma (1980) stoar op 32-jierrige leeftyd ûnferwachts oan in harsenbloeding. Mei syn dichtbondel Rozige maanvissen debutearret er yn it Nederlânsk. Dêrfoar skreau er yn ’t Frysk, mar mei Roos prate hy Nederlânsk. Jansma folget har yn deiboekfersen, eroatyske oantinkens, brieven en boartlike ‘hiernamaalsvariaties’. Hy skriuwt: ‘Ergens in taal is zij nog – in woorden die duurloos en
momentenbreed ronddobberen – als rozige maanvissen.’

Winterswannen

De FryslânDOK Winterswannen (de titel komt út in gedicht fan Sytse Jansma) giet oer de treast fan taal by rou. De skriuwers fine dy net allinnich yn it skriuwen sels, mar ek yn literatuer fan oaren. Nynke Sietsma: ‘Troch te lêzen wit ik dat ik net allinnich bin. It is treastend te witten dat ik altyd dát noch haw. It draacht my.’ Sytse Jansma oer poëzy: ‘Gewoan deistich taalgebrûk foldocht net by sa’n grut ferlies. Hoe’t it echt is, dat
gefoel, dy erfaring kinst der net mei útdrukke. Dêr hast poëzy foar nedich.’

FryslânDOK ‘Winterswannen’ is te sjen:

  • Sneon 16 maart 15.30 oere NPO2 (werhelling sneins 13.10 oere)
  • Snein 17 maart Omrop Fryslân 17.00 oere (werhelling alle oeren)
  • FryslânDOK wurdt Nederlânsk ûndertitele

Yn petear oer FryslânDOK Winterswannen

Op tiisdei 19 maart om 19.30 oere gean Nynke Sietsma en Sytse Jansma yn petear mei Karen Bies nei oanlieding fan de FryslânDOK Winterswannen. Elkenien is wolkom yn Kafee De Gouden Leeuw yn Tresoar. De jûn is frij tagonklik.

Oanmeldingen gean fia de webside fan Tresoar.

Bezundere prissentatie van Diggels; een inspirerend boek over herinneringen an een opoe met dementie

Op dunderdagaovend 26 oktober weur in Beilen het boek Diggels van Gerrit Boer feestelijk prissenteerd. Diggels is een naogedachtenis over een leven in Midden-Drenthe. Dingen die vergeten bint en nou weer opduukt. Diggels is ok een verhaal over een leven met dementie, herinneringen die zo zachiesan in het tweeduuster verdwient.

Umdat ze, naor eigen zeggen, al zowat 65 jaor samen in de zaandbak speult, overhandigde Gerrit Boer (rechts) zien kammeraod Henk Berghuis (links) het eerste exemplaar. Foto: Huus van de Taol

presentatie

De schriever har derveur keuzen um dizze aovend niet zölf veur te lezen oet zien neie boek, maor um stukken deroet veur te laoten dragen deur Egbert Hovenkamp II en Ans Klok. Op de live klaanken van de meziek van componist Charles Lagendijk kregen de anwezigen een indringende inkiek in de leefwereld van iene met dementie.

vörmgeving

Boer, die ok as vörmgever warkt, hef zien eigen boek op een bezundere menier vörmgeven: hoe wieder aj in het boek komt, hoe dieper aj in de wereld van opoe metzogen wordt. Een wereld die aal waziger en ontoegankelijker wordt. Op de leste bladzieden van het boek is dat ok goed te zien an de opmaak, waorbij der mangs weinig woorden staot of hiel veul, maor allemaol deur mekaar.

Huus van de Taol

Het Huus van de Taol is de streektaolorganisatie die het Drents anfietert met as doel um het een taol te laoten wezen waor de gebroekers wies met bint en die de niet-gebroekers waardeert.

By de Afûk is ferskynd: FC Nostalgia fan Romke Toering

It like as moast Romke Toering yn sân hasten in punt achter it libben sette. En wat dogge jo dan mei de tiid dy’t der noch is? Romke pakte de pinne op en begûn te skriuwen dat it sta sei: koarte en langere ferhaaltsjes, gedichtsjes somtiden, in oade oan heit en mem, pakes en beppes, de bakker, de buorlju en al dy oaren dy’t meielkoar de mienskip foarmen yn syn bertedoarp: Easterlittens.

In berneboek foar âlderen, mei in protte foto’s út in tiid dy’t west hast. Bylden yn wurden fongen. Werkenber foar minsken út de greidhoeke, mar ek fier dêr bûten.

‘Deis in pear oerkes omdolle yn in Greidhoekster ferline, as in punt achter it libben, wie gjin straf. In emosjoneel Doel en Treast.’

Romke Toering (1947) wie akteur, regisseur, dramaturch, oersetter en skriuwer fan Fryske toanielstikken, û.o. by Tryater en it iepenloftspul fan Jorwert. Yn 1987 krige er de Obe Postmapriis foar syn oersettingen nei it Frysk fan toanielstikken foar Tryater út 1984-1986. Yn 2003 ûntfong er de Fedde en Martha Bergsmapriis foar Frysk toaniel foar it stik Baarderlân, oer de delgong fan de feehannel, dat letter ek as boek ferskynd is.

Boekgegevens

  • Titel: FC Nostalgia
  • Auteur: Romke Toering
  • Utfiering: paperback
  • ISBN: 978 949 3318076
  • Tal siden: 192
  • Taal: Frysk
  • Ferkeappriis: € 24,40
  • www.websjop.afuk.frl

Nij ferskynd by de Afûk: ‘Kwek kwek minemyn’ fan Hindrik van der Meer

Underweis op ’e fyts fan syn wenplak Goaiïngea nei syn wurk as muzyklearaar oan pabo ‘De Him’ yn Snits betocht Hindrik van der Meer faak de teksten foar de berneferskes dy’t er skreau foar de Fryske skoalradio. En dy ferskes waarden omraak songen, want wa is der net grut wurden mei Bijke, Kees Kikkert, Flip flap flinterke… en al dy oare ûnferjitlike ferskes.

berneferskes
Yn de rin fan de jierren ferskynden de ferskes yn ferskate boeken, Kwek kwek minemyn (1976), Hup sûpen grottenbrij (1980), Retteketet tsjyng boem (1992) en De bisteboel fan omke Roel (2011, mei ferhalen fan Thys Wadman en nije arranzjeminten fan Kees van der Meer). By dy boeken ferskynden respektyflik ek elpees, kassettebantsjes en cd’s. No binne de ferskes te belústerjen fia Spotify, mar se wiene net mear yn boekfoarm te krijen. Dêr is no feroaring yn kommen.

lieten ferbine
Op it sympoasium en sjongfeest dat ein april foar him en syn frou organisearre waard yn Tresoar joech Hindrik van der Meer oan dat er noed hat dat it hieltyd minder wurdt mei it meielkoar sjongen en spyljen: “Dêr meitsje ik my soargen oer. Op skoallen wurdt der hast net mear songen, wylst dat tige wichtich is. Lieten ferbine, je sjonge allegear deselde wurden.”

bisteferskes
Yn dizze nije Kwek kwek minemyn is in samling fan de bekendste bisteferskes byelkoar brocht, mei de noaten en akkoarden derby. Sjonge en spylje mar!
Hindrik van der Meer (1938) hat hûnderten (berne)lieten komponearre en krige yn 2009 de Fryske Anjer foar syn grutte fertsjinsten foar de Fryske kultuer, benammen op it mêd fan de muzyk.

Boekgegevens
Kwek kwek minemyn
Auteur: Hindrik van der Meer Yllustraasjes: Aizo Betten
Utfiering: ynbûn Tal siden: 48
ISBN: 978 94 9331 8045
Ferkeappriis: € 18,95
websjop.afuk.frl

Jaorboek Nedersaksisch 3 (2022): pas verschenen

Haost alle lezings op et Nedersaksisch symposium van 16 september 2022 in De Nieuwe Kolk in Assen bin bi’j mekeer brocht in et ni’jste Jaorboek Nedersaksisch. Et is pas verschenen, en dat is gebeurd bi’j Stichting Sasland, in saemenwarking mit Pumbo in Zwaag.

Bi’jdregen

  • Grunninger schriefster Ingeborg Nienhuis
  • Stellingwarver dichter Willem Jan Teijema 
  • Twents dichter en historikus Dick Schlüter 
  • Aachterhoeker auteur Joop Hekkelman 
  • Onderzuker van de Nedersaksische streektaelen in Overiessel en in die rolle verbunnen an de Overiesselakedemie in Zwolle Harrie Scholtmeijer 
  • Pensioneerd projektleider streektael an de Iesselakedemie in Zwolle Philomène Bloemhoff 
  • Archeoloog en senior-onderzuker laandschop Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed Bert Groenewoudt 
  • Docent en promovendus bi’j Vergeliekende Religiewetenschoppen an de Radboud Universiteit in Ni’jmegen Arjan Sterken
  • Pensioneerd hogeschoeleheufddocent (Hogeschool Utrecht) Jan Nijen Twilhaar 
  • Pensioneerd hogeschoeleheufddocent Nederlaans (NHL Stenden Hogeschool) en eerder onder meer taelkundige veur et Stellingwarfs Henk Bloemhoff 
  • Heufd ofdieling kollekties en pebliek bi’j et Drents Archief, Rieksarchivaris in Drenthe en gemientearchivaris van Assen Henk Nijkeuter

Technische gegevens

Jaorboek Nedersaksisch 3 (2022), groot fermaot, 133 pp., pries € 38,50.

Et boek kan besteld wodden op boekenbestellen.nl, mar ok bi’j de plaetselike boekwinkel en via bol.com.

Boekpresintaasje Testament van de ziel by Tresoar: in fraachpetear mei Hylke Speerstra, Douwe Draaisma en Geert Mak 

Testament van de ziel fan Hylke Speerstra is koartby ferskynd by útjouwerij Atlas Contact. It is  Speerstra syn eigen oersetting fan syn boek Testamint fan de siel (Bornmeer, 2021) oer twa widners mei Fryske woartels dy’t inoar yn Kanada by in rodeo moetsje en inoar harren libbensferhalen fertelle. De oersetting fan it boek sil presintearre wurde op freed 10 febrewaris om 16.00 oere yn Tresoar.

De presintaasje wurdt stal jûn yn de foarm fan in fraachpetear. Arjen Dijkstra, direkteur fan Tresoar, sil de skriuwer freegje nei syn motiven om it boek te skriuwen en de tûkelteammen by it oersetten. Fierders sitte Douwe Draaisma en Geert Mak ek oan tafel. Mak sil benammen frege wurde nei de wearde fan it fertellen fan ferhalen en fan oral history yn it algemien, wylst Draaisma ynterviewd wurde sil oer ûnder oare de (ûn)betrouberens fan it ûnthâld.

Nei it fraachpetear kin sawol de Fryske- as Hollânsktalige ferzje fan it boek kocht wurde en sit Hylke Speerstra klear om boeken te sinjearjen.

foto: Johan Brouwer

Boekpresintaasje Testament van de ziel

  • Datum: freed 10 febrewaris 2023
  • Tiid: 16.00 oere – ynrin fan 15.30 oere ôf
  • Plak: Tresoar – Bûterhoeke 1, Leeuwarden
  • Mear ynformaasje en oanmelde

Fryske Boekewike

De Fryske Boekewike set dit jier útein mei it Boekefeest yn ‘Hof van de Koning’ op It Hearrenfean op freedtejûn 28 oktober. It Kadoboek ‘De oarloch fan Jan Snip’, skreaun troch Ferdinand de Jong, is dêrnei de hiele Boekewike fan 29 oktober o/m 6 novimber fergees te krijen by oankeap fan €15,00 oan Fryske Boeken by jo boekhannel.

De Oarloch fan Jan Snip – Ferdinand de Jong. Utjouwer: Bornmeer.

Frysk Boekefeest

Op freedtejûn 28 oktober wurdt mei it Frysk Boekefeest it startsein jûn foar de Fryske Boekewike 2022 fan 29 oktober o/m 6 novimber. Op dizze feestlike jûn sil ek it Kadoboek presintearre wurde.

De presintaasje fan de jûn is yn hannen fan Bart Kingma en der is muzyk fan ‘Las Bandidas’. It Frysk Boekefeest wurdt dit jier holden yn sealesintrum ‘Hof van de Koning’ op it Hearrenfean. Om 19:30 gean de doarren iepen, it programma begjint om 20:00 oere. De tagong is fergees, elkenien is fan herte wolkom

In libbensreis yn ferhalen en muzyk

Ferdinand de Jong en Gurbe Douwstra sille yn de Fryske Boekewike tegearre op ’n paad. Yn in pear oeren swalkje se de wrâld oer. Fan Nova Scotia, fia de Cliffs of Moher nei it uterste noarden fan Sibearië en keare úteinlik werom nei Fryslân. In libbensreis yn ferhalen en muzyk.

It programma duorret twa kear 45 minuten mei in healoere skoft. By alle optredens fan Ferdinand de Jong en Gurbe Douwstra binne de nijste Fryske boeken te keap.

Boeken fan Fryslân

De Fryske Boekewike wurdt organisearre troch Boeken fan Fryslân. Mei de Fryske Boekewike fiere wy it Fryske boek en stiet dy wike yn it bysûnder it Fryske boek sintraal.

Mear ynformaasje oer de Fryske Boekewike en aktiviteiten is hjir te finen.

Hier vuul ik me thuus – Ni’j boek over de geschiedenis van de twaelf buurtschoppen van West-Stellingwarf 

Veurige weke verscheen et ni’jste Stellingwarver boek Hier vuul ik me thuusde geschiedenis van de twaelf buurtschoppen van West-Stellingwarf. Et doel is dat d’r op termien ok een boek uutgeven wodden zal over de buurtschoppen van Oost-Stellingwarf. 

De gemiente West-Stellingwarf telt vandaege-de-dag behalven 26 kleine en grote dörpen ok twaelf bewoonde buurtschoppen. Twieje daorvan greenzen an Oost-Stellingwarf, dat bin Riesberkaampen en Boekelte bi’j Buil. De eren bin Noordwoolde-Zuud, De Miente, et Rooie Dörp, Keuningsbargen, Zeuvenroeden, Euverburen, De Gracht, Schoterziel, De Blauwhof en Munnikezeel. De meerste buurtschoppen kennen een lange geschiedenis, die soms hiel wat ieuwen weeromme in de tied gaot. Zo is bi’jglieks de benaeming Boekelte al zoe’n 500 jaor oold en ontston de buurtschop Euverburen in et jaor 1657. 

Verhaelen mit veul (oolde) foto’s 

Al een schoffien leden begon et Stellingwarfs tiedschrift De Ovend, op initiatief van doe nog Schrieversronte-direkteur Sietske Bloemhoff, mit een serie verhaelen over de buurtschoppen van Oost- en West-Stellingwarf. D’r kwammen tal van bi’jdregen binnen, zoas van Jelle Roorda, die van oorsprong ofkomstig is van Steggerde en zels in een buurtschop opgruuide. Uutaendelik ontston et idee om now eerst de verhaelen over de buurtschoppen van West-Stellingwarf, anvuld mit ni’je en biezundere wetensweerdigheden, te bundelen in een boek. In et boek bin ok flink wat extra – veural oolde – foto’s en kaorten opneumen. 

Lombok onder Noordwoolde in 1922: de hutte en de honnekarre van gruunteboer Joh. de Vries. (Foto: ds. van Druten, kollektie Pim Mulder)   

Kultuur-historisch tiedsbeeld 

Disse twaelf unieke verhaelen leveren een slim interessaant kultuur-historisch tiedsbeeld op. Veur de bewoners van de buurtschoppen zels is et mitien een vorm van erkenning van et bestaon d’r van. Dit eerste boek over de Stellingwarver buurtschoppen dreegt bi’j an et veerder ‘op ’e kaorte zetten’ van de unieke geschiedenis van Stellingwarf. Et lat ok et mooie van de streek en et laandschop zien, dat bliekt wel aj’ de verschillende buurtschoppen es bezuken en daor om je henne kieken. 

Riesberkaampen, mit rechts De Riesen, ligt bi’j Buil en is iene van de ooldste buurtschoppen van hiel Stellingwarf. (Foto: Sietske Bloemhoff) 

Dronefoto

Negen van de twaelf heufdstokken wodden schreven deur Jelle Roorda uut Akkrum; et beschrieven van de buurtschoppen Keuningsbargen (bi’j Hooltpae) en De Blauwhof in de Westhoek was in hanen van Geert Lantinga (Wolvege), wiels et eerste heufdstok deur Henk Bloemhoff (Oosterwoolde) en Dennis Worst (Else) verzorgd wodde. Dat is et heufdstok over Riesberkaampen, krek over de gemientegreens bi’j Buil; iene van de ooldste buurtschoppen van hiel Stellingwarf.  

In et boek bin veul oolde en ni’je foto’s opneumen van onder eren Martin van Nieuwenhoven uut Noordwoolde uut die zien archief en Anida de Vries (Akkrum), wiels Iwan van Nieuwenhoven (Noordwoolde) prachtige dronefoto’s van drie buurtschoppen maekte. Veur de aendredaktie zorgde Sietske Bloemhoff uut Ni’jberkoop, die tegere mit Jelle Roorda et boek ok uutgeft. Veur de fraaie vormgeving zorgde BVK Vormgeving van Haulerwiek.

Et boek telt 120 bladzieden, wodde drokt deur Printbase uut Sunt-Jehannesge en is behalven bi’j de uutgevers ok in de boekwinkels van West-Stellingwarf te koop veur € 17,50.  

Vuuftig. Gien woord tevule – jubileumboek Stellingwarver Schrieversronte

Vuuftig. Gien woord tevule is de titel van et jubileumboek van de Stellingwarver Schrieversronte dat prissenteerd wodde op zaoterdag 25 juni. Op die dag was et jubileumfeest van de stichting die oflopen 29 april vuuftig jaor wodden is.

Wat is d’r veur et Stellingwarfs wat tot staand kommen sund 29 april 1972! Al die plannen die in de oprichtingsvergeerdering naor veuren brocht wodden deur een groepien jonge initatiefnemers: ze bin allemaole uutvoerd. Van Stellingwarfs Woordeboek tot et tiedschrift De Ovend; van et uutgeven van boeken tot et Stellingwarfs in et onderwies. Et is d’r allemaole kommen, en veur veul meensken liekt dat vandaege-de-dag hiel gewoon. En zo moet et vanzels ok wezen: et Stellingwarfs en de Stellingwarver kultuur bin een belangriek onderdiel van de Stellingwarver regio.

In Vuuftig. Gien woord tevule is hiel vule te lezen en te zien wat d’r in die vuuftig jaor tied uut de wege zet is veur et Stellingwarfs en de Stellingwarver streekkultuur. Te lezen én te zien, dus: d’r is zorgd veur plezierig leesbere artikels mit veul ofwisseling tussendeur en hiel veul ofbelings.

De redaktie, die uut Sietske Bloemhoff, Abel Darwinkel en Harmen Houtman beston, zorgde zels veur een flink tal heufdstokken, mar kreeg ok de hulpe van Hendrik Betten, Henk Bloemhoff, Pieter Jonker en Carol Klok. In et boek bin dus hiel veul ofbelings opneumen, mit naeme foto’s. Die kwammen veural van Martin van Nieuwenhoven, oold-heufdredakteur van de Ni’je Oost-Stellingwarver en Anpakken. Mar mit naeme ok Lenus van der Broek, vaaste fotograaf van de SSR, zorgde veur een flinke bi’jdrege. Veur de vormgeving zorgde BVK Vormgeving uut Haulerwiek, wiels et boek, dat veurzien is van een had kaft, drokt wodde deur Printbase uut Sunt-Jehannesge.

Et boek telt 184 bladzieden en is veur € 15,00 te koop.