Tag: Franekers

Posted on

Hiel Fryslân lêst foar mei de Lês-mar-foar-wiken

Fan 9 o/m 27 septimber binne it wer de Lês-mar-foar-wiken. Yn dy perioade wurdt oeral yn Fryslân foarlêzen: op ’e berne-opfang, by gastâlden, op skoallen en fansels thús! Want foarlêzen is net allinne gesellich, mar ek hiel belangryk foar de taalûntwikkeling fan jonge bern, en al hielendal foar de ûntwikkeling fan in minderheidstaal lykas it Frysk. Alle pjutten yn Fryslân krije mei de Lês-mar- foar-wiken in prachtich nij Tomke-foarlêsboekje, en foar bern fan 4 o/m 8 jier is der in nij boekje fan Keimpe de Krokodil. Mar der is mear: de hiele moanne septimber kinst Fryske foarlêsboekjes sammelje by de Poiesz! En yn de biblioteken is der ekstra omtinken foar it foarlêzen yn it Frysk, wêrby’t alderhande feestlike foarlêsaktiviteiten organisearre wurde.

Foto: Hippe Kiek Fotografie

Tomke & Keimpe

It tema fan de Lês-mar-foar-wiken is dit jier ‘eigenwiis’, wat oanslút op it tema fan de Kinderboeken- week yn oktober. Alle pjutten krije by de opfang, de biblioteek en it konsultaasjeburo wer in prachtich nij Tomke-foarlêsboekje yn dat tema. Yn it boekje stean ferhaaltsjes, ferskes en spultsjes fan ferskate skriuwers en yllustratoaren. De Tomke-yllustraasjes binne noch makke troch de krekt ferstoarne tekener Luuk Klazenga. It boekje ferskynt ek yn it Bildts, Stellingwarfs en Franekers.

It Tomke-foarlêsboekje ferskynt yn it Frysk, Bildts, Stellingwarfs en Franekers.

Bern fan 4 o/m 8 jier krije it nije Keimpe-boekje mei leuke ferhaaltsjes en spultsjes op skoalle of se kinne it fergees ophelje yn ’e biblioteek. Spesjaal foar Keimpe syn 5e jierdei is der in echte Keimpe- memory ûntwikkele en kinne alle bern en harren âlders, juffen en masters mei sjongeres Melissa Pander en rapper Sytse de Wite meisjonge en -dûnsje op de eigenwize Lês-rap!

Minyboekjes sammelje by de Poiesz

Yn de hiele moanne septimber kinst Fryske foarlêsboekjes sammelje by de Poiesz. Alle wiken ferskine der twa nije boekjes dy’tst fergees meinimme meist by oankeap fan in griente- of fruitoanbieding. Bekende én nije skriuwers en yllustratoaren hawwe spesjaal foar dizze aksje acht prachtige boekjes makke. Op is op, dus fluch nei de Poiesz, en sammelje se alle acht!

Feest yn de biblioteek!

Yn de biblioteken binne yn de moanne septimber ferskate lês-, dûns- en muzykfoarstellingen te sjen. Foar pjutten binne der foarstellingen fan Janneke Brakels, Danswil en Het Muziekbeestje. Foar de doelgroep 4 o/m 8 jier spilet Jan Tiede Bouma in foarstelling oer Keimpe de Krokodil, en Pyke Kroes & Carel van Leeuwen ha in foarstelling makke oer it populêre boek ‘Lampke’. Yn guon biblioteken kinst ek mei Tomke op ’e foto. En hast it nije Tomke-temaboekje of Keimpe-boekje noch net? Helje ’m dan gau fergees op by de biblioteek!

Oare foarlêsaktiviteiten

Op 14 septimber mei ‘Uit in Huis’ wurdt der de middeis foarlêzen yn de Prinsetún yn Ljouwert. Tusken 14.00 en 16.00 oere sil dêr troch in tal minsken foarlêzen wurde út prachtige eigenwize berneboeken.

Fierder binne yn it programma ‘Tsjil’ fan Omrop Fryslân nije bernefilmkes te besjen en op Tjits Floch binne alle ferhaaltsjes en ferskes út it Tomke-boekje te hearren.

It Lês-mar-foar-projekt is in mienskiplik inisjatyf fan Afûk, Fers, SFBO, Cedin en Omrop Fryslân en wol mei in jierlikse kampanje omtinken freegje foar it foarlêzen yn it Frysk oan jonge bern.

Mear ynformaasje

Sjoch foar mear ynformaasje op: www.lesmarfoar.frl

Posted on

Sichtberhyd sentraal op Streektalekonferênsy 2023

Op 22 september 2023 organiseart de Stichting Nederlandse Dialecten (SND) in samenwerking met de Nederlandse Taalunie, provînsy Fryslân en gemeente Waadhoeke hur jaarlukse streektalekonferênsy. De konferênsy fyndt plak op ut gemeentekantoar fan Waadhoeke in Franeker en het as tema: ‘Streektaal in sicht: sichtberhyd fan streektalen in ‘e openbare rúmte.’

sichtberhyd fan streek- en minderhydstalen en dialekten

Tidens de konferênsy – dy een kear in ut jaar, ôfwisselend in Nederlân en Flaanderen, houwen wurdt – laat un keur an sprekers hun licht skine over de sichtberhyd fan streek- en minderhydstalen en dialekten.

Wat binne de bêste foarbeelden? Wat binne de falkulen? Wat leart wetenskappeluk ondersoek ôns over nut en noadsaak fan ut fergroaten fan de sichtberhyd fan un kleine(re) taal? Wetenskappers, ondersoekers, taalpromoators, bestuerders, dichters en muzisy: allegaar sille se op hun eigen wiize ingaan op dit tema, dat met recht aktueel noêmd wurde mag.

Provînsy Fryslân sette de ôflopen jaren stevug in op ut promoaten fan de sichtberhyd fan ut Frys en de streektalen. Ok de keuze foar de gasthear, gemeente Waadhoeke, is nyt toefallug: un unike meartaluge gemeente, met naast ut Nederlâns ok ut Frys, ut Bildts en ut Franekers binnen de gelederen.

Stichting Nederlandse Dialecten

De SND het um inspannen om un bijster farjeard, interessant en learsum programma samen te stellen. Dêrnaast wurdt de nije Streektaleatlas fan provînsy Fryslân presenteard, en wurdt un tipke fan ‘e sluier oplicht over de nije digitale infrastruktuer foar ut Bildt.

Opgeve

Beroepsmatug òf frijwillug bezug met streektaal, praktys òf akademys òf as partikulier interesseard in alles wat met streektaal te maken het? Dan is disse dag niet te missen! Opgeve kan fia Programma Streektaalkonferênsy 22 september 2023 – Stichting Nederlandse Dialekten.

Programma

  • 9.30 uur inloop
  • 10.00 uur welkom door meertaligheidscoördinator Gerard de Jong en opening door wethouder gemeente Waadhoeke Jan Dijkstra
  • 10.15 uur gedeputeerde Provincie Fryslân Eke Folkerts: sichtberens impuls Provincie Fryslân en aanbieding streektaalatlas
  • 10.30 uur Mirjam Vellinga (Afûk): Frysk op ‘e dyk – De rol van zichtbaarbeid in het taalpromotiebeleid van de Afûk.
  • 11.00 uur koffie/thee
  • 11.30 uur Janke Singelsma en Jolanda Verhoef (NHL Stenden): Meertaligheid in beeld – Een inkijkje in scholen en bibliotheken
  • 12.00 uur Sibrecht Veenstra (NHL Stenden): LoCALL – Taallandschappen in het onderwijs
  • 12.30 uur Dichter fan Fryslân Sigrid Kingma
  • 12.45 uur lunch (bij mooi weer is de bus van het mobiele SPRAAKLAB van de RUG buiten te bezichtigen en beschikbaar voor een demonstratie)
  • 14.00 uur Renate Snoeing (Huus van de Taol): Drents in het openbaar
  • 14.30 uur Wethouder gemeente Urk Freek Brouwer: de Urker taal in publiekscommunicatie
  • 15.00 uur koffie/thee
  • 15.15 uur Veronique De Tier (INT) en Geert Dehaes (Brusseleir): Van tweetalige straatnaamborden tot dialectadvertenties. Dialect in het straatbeeld in Vlaanderen en Brussel
Posted on

Franeker Diktee, Trinus Riemersma-dei en Franeker Woordeboek nominearre foar Taalpriis Waadhoeke

It Franeker Diktee, de Trinus Riemersma-dei en it Franeker Woordeboek binne nominearre foar de Taalpriis Waadhoeke. Dat hat de sjuery fan de priis bekend makke. De earste Taalpriis fan de fjouwertalige gemeente wurdt op 21 febrewaris, de UNESCO Dei fan de Memmetaal, útrikt op de Waadhoekster Taledei yn de biblioteek fan Frjentsjer.

Dy dei is der yn de biblioteek fan Frjentsjer fan 20.00 oant 22.00 oere in feestlik programma om de meartaligens fan de gemeente – mei neist it Nederlânsk ek ryk oan it Frysk, Bildts en Franekers – te fieren. De priis bestiet út in keunstwurk fan keramist Paulien Ploeger, spesjaal foar dizze priis makke.

De sjuery bestiet út trije minsken dy’t in protte mei taal en meartaligens dwaande binne: Jitske de Hoop (beliedsadviseur Fryske taal en kultuer en meartaligens by Omrop Fryslân), Sannah Debreczeni (trainee Frysk en meartaligens by Provinsje Fryslân) en Gerard de Jong (meartalichheidskoördinator by gemeente Waadhoeke).

“’t Idee achter de jaarlikse taalpriis en taaldâg is ’t ferskiet an ôns talen te fieren en sien late hoefeul at d’r gebeurt an taalpromoasy en -inisjativen,” seit De Jong. “En dat is best slaagd. Wij hewwe soafeul mooie, inspirerende en orizjinele nominasys kregen; ’t waar ’n hele haister om d’r drie út te pikken.”

Nominaasjes

Ut alle ynstjoerings binne trije nominaasjes keazen dy’t kâns meitsje op de taalpriis:

  • It Genoatskap foar ut Behoud fan ut Franekers, foar it yn novimber 2022 hâlden Franeker Diktee;
  • de Academie van Franeker, foar “In dei mei Trinus Riemersma” (oktober 2022);
  • Wim Aalbers foar it skriuwen fan it Franeker Woordeboek, dat ein 2021 presintearre waard.

Feestlike jûn

De nominaasjes wurde taljochte en yn it sintsje set op tiisdei 21 febrewaris, yn de biblioteek fan Frjentsjer. Fan 20.00 oant 22.00 oere (ynrin fan 19.30 oere ôf) is der in feestlik programma mei û.o. in meartalige pubkwis troch Douwe Gerlof Heeringa, en fansels de útrikking fan de taalpriis oan de winner, troch taalwethâlder Jan Dijkstra.

Elkenien is wolkom, de tagong is fergees.

Posted on

Nominasys socht foor de eerste Taalpriis Waadhoeke

Op 21 febrewaris 2023 wurdt de UNESCO Dei fan de Memmetaal hâlden. Dizze jierlikse dei is yn it libben roppen om it ferskaat oan talen oer de hiele wrâld te fieren. En wa’t ferskaat oan talen seit, seit fansels Waadhoeke: mei neist it Nederlânsk ek it Frysk, Bildts en Franekers is der yn dit lân gjin gemeente dy’t kwa taal sa ryk is as Waadhoeke. Dat wol de gemeente graach fiere mei de earste edysje fan de Taalpriis Waadhoeke.

Om de aigen talen en taalrykdom in ’t sontsy te setten, hout de gemeente die dâg de eerste Taaldâg. Die fynt plak in de bibletheek fan Franeker. Der sil ok de eerste Taalpriis útraikt worre, foor ’t mooiste taalinisjatyf in de gemeente. En derfoor kin elkeneen ’n nominasy insture. Hewwe jou as ondernimmer ’n aksy had die’t met een fan de talen út Waddenhoek te krijen had? As beweuner op ’n besondere menier andacht froegen foor de aigen taal? Of as taalorganisasy wat spesjaals deen om ’t brúkken fan de taal te stimuleren?

Nominear dan ut projekt, inisjatyf òf de aksy en maak kâns op de earste Taalpriis fan gemeente Waadhoeke! “Wij soeke om projekten òf aksys dy’t sichtbaar weest binne, dy’t plakfonnen hewwe in de gemeente en dy’t om ut Franekers, Bildts òf Frys gongen. Wij wille benadrukke dat un indifiduele bewoaner òf ondernimmer evensugoëd kâns maakt as un groatere (taal)òrganisasy. De sjuery sil de nominasys foaral beoardele op orizjinaliteit, kréativiteit en de reaksys fan mînsen op de aksy òf ut inisjatyf,” seit de gemeente.

Nominearje kin troch meartalichheidskoördinator Gerard de Jong in mail te stjoeren op: g.dejong @ waadhoeke.nl û.f.f. ‘taalpriis’, en skriuw ús wêrom oft jo taalaksje – of dy fan in oar – de priis fertsjinnet. Ynstjoere kin oant en mei 23 jannewaris 2023. Om’t dit de earste edysje is, meie taalinisjativen fan 2018 oant no ynstjoerd wurde. Stjoer foaral ek wat mei om de nominaasje te stypjen, sa as foto’s, social media of berjochten út de parse. En wa wit, winne jo yn febrewaris de earste Taalpriis Waadhoeke.

De talen fan dit berjocht binne op folchoarder: it Frysk, ’t Bildts, ut Franekers, it Frysk

Posted on

Taalferskaat op ‘e tafel mei Keimpe de Krokodil

Gasten fan goed 15 restaurants komme yn de kunde mei ús rike taalferskaat mei help fan Keimpe de Krokodil.

As it foarútsjoch kloppet, sille der hieltyd mear besikers út eigen provinsje en fan dêrbûten in besite bringe oan de hoareka yn Fryslân. Dat is in moai momint om de gasten yn de kunde komme litte mei it Frysk en it rike taalferskaat fan Fryslân. Dêrom yntrodusearre de Afûk op 8 july by Restaurant & Partycentrum De Pleats yn Burgum in oanbod foar restaurants, besteande út in placemat fol spultsjes en it meartalige lêsboekje ‘Iis foar Eef’ foar de jongste gasten.

It idee foar it nije oanbod komt fan studinten fan it ROC Friesland College. Sy hawwe de ôfrûne perioade ûndersyk dien nei it binen fan klanten mei help fan de Fryske taal. Neffens de studinten fan de oplieding Travel & Hospitality is benammen it wachtsjen op it iten foar bern in dreech putsje.

Allerhande meartalige spultsjes op in placemat meitsje dat wachtsjen moai wurk wurdt. As de bern ek noch in grappich lêsboekje mei nei hûs krije is it feest kompleet.
By Keimpe op reis steane de autochtoane talen fan Fryslân sintraal. Dêrby wurde de spultsjes en ferhaaltsjes altyd yn it Frysk oanbean en yn de oanbelangjende regio’s/stêden ek yn de eigen taalfariaasje (Biltsk, Dokkumers en Franekers). Fansels wurde gasten dy’t dy talen (noch) net machtich binne goed by de hân naam yn it Nederlânsk en Ingelsk. Sa binne de produkten oansprekkend foar minsken dy’t Frysk, Biltsk, Dokkumers of Franekers prate, mar ek hiel nijsgjirrich foar bygelyks toeristen fan bûten de provinsje, dy’t net bekend binne mei de talen.

Foto: Jacob van Essen

Keimpe de Krokodil

Keimpe de Krokodil stiet symboal foar taal- en lêsbefoardering foar bern fan 4-8 jier. Hy is gek op lêzen en wol bern en âlden stimulearje om te kiezen foar Fryske ferhalen, dêr wille oan te belibjen en sa de meartaligens te befoarderjen. Dat docht Keimpe al in oantal jierren op skoalle, yn de metoade Spoar 8. Sûnt ferline jier berikt Keimpe de bern ek thús troch de Fryske Foarlêswike yn de biblioteken. En no giet Keimpe op reis!

Dielnimmende restaurants
De Pleats yn Burgum, Restaria ’t Luifeltje yn Burgum, Zwarte Haan yn Sint Jabik, Wapen van Baarderadeel yn Jorwert, De Viersprong yn Koatstertille, De Hûskeamer yn Aldegea (Sm), De Winze yn Wyns, HCR de Harmonie yn Seisbierrum, ‘t Posthús yn Burdaard, de Blikvaart yn Sint Anne, Land en Zeezicht yn Holwert, De Dikke Draai yn Surhústerfean, Veldzicht yn Mitselwier, de Pater yn Engwierrum, De Leyen yn De Rottefalle, Bloemketerp yn Frjentsjer en The Friezinn yn Westhoek.

Mear ynformaasje oer Keimpe en oanmelde foar Keimpe op reis kin fia www.keimpe.frl

Mei tank oan de gemeenten Achtkarspelen, Noardeast-Fryslân, Waadhoeke en Tytsjerksteradiel kinne bedriuwen út dy gemeenten fergees gebrûk meitsje fan it oanbod.

Posted on

Waddenhoek fynt meertalighydskoördinator in Gerard de Jong

Gerard de Jong út Luwt gaat in de gemeente Waddenhoek an ‘e gang as meertalighydskoördinator. Om de fier talen in de gemeente de juste plak, andacht en sichtberens te geven, is d’r behoefte an ‘n sterke en stabile ferbining met partners in ‘t feld. ‘n meertalighydskoördinator kin hier foor sorge.

Gerard de Jong (1979, St.-Annaparochie) is op dut stoit nag hoofdredakteur fan de Bildtse Post. Fan 1 juny ôf sil hij in syn nije funksy ‘n sinjalerende, stimulerende en ferbinende rôl speule bij bestaande en ontlúkkende taalinisjativen. Dernaast gaat hij ‘t taalfeld in Waddenhoek ferteugenwoordigen en hur belangen behartigen in ‘t netwerk fan relevante overheden en provinsjale, landlike of Europese taalorganisasys.

Robuust taalnetwerk

“Ik bin d’r och soa wiis met dat Waadhoeke ’t fertrouwen in mij stelt as eerste meertalighydskoördinator, omdat ik dink dat deuze funksy mij op ‘t liif skreven is. Waadhoeke is met hur rykdom an taal ’n unike gemeente; ’n rykdom die’t wij koestere en feerder útbouwe wille. ’t Is myn taak om – tegaar met de enthoesjaste taalpartners fan ’t Bildts, Franekers, Frys en ’t maatskaplik feld – meertalig Waadhoeke naar ’n hoger plan te tillen. ’n Robúst taalnetwerk, meer andacht foor de klaine talen op skoal en ’t fergroaten fan de sichtberhyd en diversiteit an talen: dat is ’t doel. Soadat elke beweuner fan Waadhoeke hur frij foelt om de aigen taal – welke dat ok maar is – te brúkken,” zegt De Jong.

Meertalighyd behouwe en fersterke

Waddenhoek is groats op hur meertalighyd en wil deuze behouwe en fersterke. Se streeft na meer gebrúk fan ‘t Frys, Bildts en Franekers in ‘n gemeente en gemeenskap wer’t ’t gewoan is om deuze talen naast- en deurnander te brúkken. De gemeente werkt hieran in nauwe samenwerking met allegaar partners, weronder Stichting Bildts Aigene, Genoatskap foar ut behoud fan ut Franekers, Afûk, Bibletheken Noord Fryslân en ‘t (basis)onderwiis (Taalplatform Waadhoeke). D’r wort ansloaten bij de ambisys fan de provînsy Frysland op taalgebied.

De funksy fan de meertalighydskoördinator is foor ‘n perioade fan fier jaar en wort met-mooglik maakt deur subsidy fan de provînsy Frysland.