Fryske en Katalaanske films op Ynternasjonale Memmetaaldei

EBLT organisearret filmmiddei op 21 febrewaris

Op freed 21 febrewaris is der yn Ljouwert in filmmiddei mei oandacht foar minderheidstalen. De koarte Fryske film Baarch en de Katalaanske spylfilm Alcarràs wurde fertoand op it wite doek. Boppedat binne filmmakkers Joris Hoebe (û.o. CineNord en New Noardic Wave) en Rutger Veenstra (Baarch) derby om te fertellen oer it belang fan film en minderheidstalen en de plannen foar in Frysk filmfûns. De filmmiddei wurdt organisearre troch it Europeesk Buro foar Lytse Talen (EBLT) en it Mercator Europeesk Kennissintrum yn de mande mei Slieker Film yn it ramt fan de Ynternasjonale Memmetaaldei.

Baarch en Alcarràs

De Fryske film Baarch en de Katalaanske film Alcarràs fertelle beide in ferhaal oer famylje en it plattelân, mar hawwe in folslein oar tema.

Baarch (2024) is in koarte film fan de hân fan Rutger Veenstra. Nei in finzenisstraf foar in sededelikt, komt de soan fan Nanne werom nei it âlderlik hûs op it Fryske plattelân. De omjouwing is net wiis mei dy weromkomst. Kiest Nanne foar syn soan of de mienskip?

Alcarràs (2022) is in film fan Carla Simón en hat ferskate prizen wûn. Sa is it de earste Katalaanske film mei in Gouden Bear. De film toant it ferhaal fan famylje Solé, dy’t al generaasjes lang op in pjiskehôf yn Kataloanië wurket. Dêr komt feroaring yn as de nije lâneigener oare plannen hat mei it stik grûn: de famylje en pjiskebeammen sille plak meitsje moatte foar sinnepanielen.

Minderheidstalen en film

It EBLT freget al jierrenlang oandacht foar de stipe fan filmproduksjes yn minderheidstalen. Op de middei is der dêrom ek tiid om te sjen nei de ûntwikkelings yn Fryslân. Sa sil Joris Hoebe op ’e middei fertelle oer de plannen foar in Frysk filmfûns en kin Rutger Veenstra it produksjeproses fan Baarch taljochtsje.

Ynternasjonale Memmetaaldei 

It is alwer de alfde kear dat it EBLT mei Mercator Europeesk Kennissintrum (ûnderdiel fan de Fryske Akademy) en Slieker Film films oer en mei taalminderheden presintearje op ’e Ynternasjonale Memmetaaldei. It EBLT is in koepelorgaan dat de promoasje en beskerming fan de minderheidstalen yn Nederlân neistribbet. Der binne mear as tweintich EBLT-lidorganisaasjes, dy’t harren ynsette foar it Frysk, it Nedersaksysk, it Biltsk en it Papiamentu.

Wês wolkom

De filmmiddei is op freed 21 febrewaris en begjint om 14:00 oere yn Slieker Film, Ljouwert. Ynrin is nei 13:30 oere. Kaarten binne by Slieker te krijen.

Alders socht foar ûndersyk nei taaloerdracht by jonge bern yn Fryslân

Foar ûndersyk nei taaloerdracht yn ’e opfieding binne Afûk en it Mercator Europeesk Kennissintrum foar Meartaligens en Taallearen (ûnderdiel fan de Fryske Akademy) op ’e syk nei oansteande âlders en âlders mei jonge bern yn Fryslân. Mei in fragelist wolle sy mear te witten komme oer hoe’t it is om in âlder yn Fryslân te wêzen, mar ek hokfoar stipe âlders graach krije wolle soene wat taal oanbelanget. Bysûnder oan it projekt is dat der sjoen wurdt nei sawol âlders dy’t besletten hawwe om it Frysk troch te jaan oan harren bern as âlders dy’t besletten hawwe om it Frysk net troch te jaan oan harren bern.

Fryske taaloerdracht

It Frysk is klassifisearre as in minderheidstaal mei in kwetsbere taalfitaliteit. Yn ’e lêste desennia is de taal sadwaande hieltyd mear beskerme en befoardere oan de hân fan provinsjaal taalbelied. Dat hat resultearre yn in gruttere ynstitúsjonele stipe foar it Frysk, in sichtberder plak yn ’e media en oare iepenbiere domeinen, en de ynklúzje fan ’e taal yn skoalkurrikula. Boppedat binne der inisjativen om thús de taaloerdracht tusken generaasjes te stimulearjen, om’t it tal âlders dat it Frysk trochjout oan harren bern stadichoan efterút giet.

It ûndersyksprojekt “De Fryske taaloerdracht tusken generaasjes: it befoarderjen fan ’e meartalige opfieding en it stypjen fan (takomstige) âlders” ûndersiket net allinne de âlderlike taalhâldingen, mar ek it brûken fan (of de winsk foar) materialen ûnder Fryskpratende âlders yn Fryslân. In haaddoel fan it projekt is om te witten te kommen hoe’t âlders it bêste stipe wurde kinne yn alle fazen fan in meartalige opfieding.

Ynternasjonale gearwurking

De fragelist is ûnderdiel fan in ûndersyksprojekt dat útfierd wurdt troch ûndersikers fan it European Centre for Minority Issues yn Dútslân, it Mercator Europeesk Kennissintrum (Fryske Akademy) en Afûk. It projekt hat in ûndersykssubsydzje fan de Provinsje Fryslân ûntfongen.

It Frysk sa’t it praat wurdt yn Fryslân is nau besibbe mei it Noard-Frysk dat yn Nordfriesland (Dútslân) praat wurdt. Parallel oan it projekt oer Fryske taaloerdracht tusken generaasjes yn Nederlân wurdt der troch Ruth Kircher (haadûndersiker) wurke oan in ûndersyk nei de Noard-Fryske taaloerdracht tusken generaasjes. Dat soarget derfoar dat in ferliking makke wurde kin tusken de twa Fryskpratende gebieten en it soarget foar oerkoepeljende resultaten dy’t relevant binne foar it taalbehâld en de taalrevitalisaasje oan beide kanten fan ’e grins fan Nederlân en Dútslân.

Fragelist

De fragelist ‘De talen fan ús bern’ stiet no iepen foar oansteande âlders en âlders mei jonge bern (jonger as fiif jier) yn Fryslân. It is ornearre foar sawol Fryskpratende âlders dy’t besletten hawwe om Frysk te praten tsjin de bern as foar Fryskpratende âlders dy’t besletten hawwe om gjin Frysk te praten tsjin de bern. De fragelist is beskikber yn it Frysk en it Nederlânsk.

Links

Mear ynformaasje oer it projekt: https://www.mercator-research.eu/projekten/fryske-taaloerdracht-tusken-generaasjes/

Fakatuere: Praktor Frysk en Meartaligens.

Oant 20 febrewaris kin der skreaun wurde op ‘e fakatuere by Firda, foar Praktor Frysk en Meartaligens.

Ben jij onze inspirerende practor voor de Friese taal? (0,4 à 0,5 fte)

Als practor Friese taal en geletterdheid voer je (praktijk)gericht onderzoek uit en richt je je op de vraag hoe het Friese mbo de Friese taal en geletterdheid op een toegankelijke en inspirerende manier in een meertalige context kunnen verwerken in hun curriculum, zodat in 2030 iedere mbo-student de kans krijgt Fries te leren en te gebruiken. Het doel daarvan is om studenten bij Firda en Aeres ervaringsgericht aan hun taalbewustzijn en taalhouding te laten werken ten aanzien van het regionale taalklimaat. Het onderzoek zal in een doorgaande lijn worden uitgevoerd door een practoraat (mbo), een lectoraat (hbo) en een hoogleraarschap (wo). Vanuit deze samenwerking richt het practoraat zich op (praktijk)onderzoek, professionalisering en het monitoren en versterken van de ontwikkelingen om zodoende de studenten beter toe te rusten op leven en werken in een meertalige regio. De werkzaamheden vanuit de samenwerking ‘Wy binne mbû’ en het practoraat zijn terug te brengen naar drie programmalijnen:

  • Identificatie met de meertalige regio;
  • Taalbewustzijn en taalhouding binnen het regionale taalklimaat;
  • Taalvaardigheden Fries.

De instelling van het practoraat komt voort uit de afspraken die zijn vastgelegd in de Bestjoersôfspraak Fryske Taal en Kultuer (BFTK 2024-2028), waarin het Rijk en de Provincie Fryslân hebben vastgelegd hoe zij willen werken aan de bescherming en versterking van de Friese taal en cultuur. Het practoraat is tot stand gekomen in samenwerking met de Provincie Fryslân om de doelstellingen van het beleid Taalplan Frysk 2030 mede vorm te geven. Onderdeel van het taalplan is ‘Wy binne mbû’, een samenwerkingsver-band tussen Firda, Aeres en Afûk met als doel de positie van het Fries in het mbo te versterken.

Je wordt voor de duur van 4 jaar aangesteld bij Firda, valt rechtstreeks onder het College van Bestuur en hebt een functionele relatie met de directeur Onderwijs. Daarnaast werk je nauw samen met de projectleider ‘Wy binne mbû’, de docenten Frysk, de ambassadeurs binnen de mbo colleges en de docent onderzoekers van Firda en Aeres. Ook vindt er periodiek afstemming plaats met provincie en Aeres.

Mear ynformaasje

Lês hjir de folsleine fakatuere

Poëzywike 30 jannewaris -5 febrewaris

Dizze wike is it wer tiid foar it twadde topprojekt fan Ynspirearjend Meartalich Underwiis, de Fryske Poëzywike. De Fryske Poëzywike slút oan by it tema fan de lanlike Poëzieweek (fan 30 jannewaris o/m 5 febrewaris 2025): liiflikheid. It is bedoeld foar alle groepen yn it primêr ûnderwiis. Fryske gedichten foarmje de basis om op in kreative wize mei it Frysk, Biltsk of Stellingwerfsk oan ‘e slach te gean.

Foar alle bouwen wurde der aktiviteiten makke dy’t sammele wurde yn magazines. Dizze binne fergees del te heljen op de webside. Fierder wurde de gedichten dy’t skoallen meitsje by elk tema sammele. Dizze binne werom te finen yn de earegalery op de webside en kinne as foarbyld tsjinje.

Kinst it materiaal fan de Poëzywike fia dizze link fine: Poëzywike – Inspirerend meertalig onderwijs.

Inauguratie Dr. Mirjam Günther en Dr. Albert Walsweer

Het College van Bestuur van NHL Stenden Hogeschool nodigt u van harte uit voor de inauguratie van Dr. Mirjam Günther – van der Meij, lector Meertaligheid & Geletterdheid en Dr. Albert Walsweer, bijzonder lector Fryske Taal & Kultuer yn it ûnderwiis.

Onze moedertaal is onderdeel van onze identiteit, van onze cultuur en werkt als fundament om nieuwe taal te leren. Hoe zorgen we ervoor dat alle talen een plek krijgen in de klas? En hóe doen we dat? Met deze en andere aan de onderwijspraktijk gerelateerde vraagstukken houdt het lectoraat zich bezig. In een nieuwe termijn van vier jaar werken we samen met het team van onderzoekers verder aan de onderzoekslijnen inclusief meertalig onderwijs, dialogisch leren en geletterdheid.

Thema’s:

  • Het thema van de rede van Mirjam is: “Talen als verbindende kracht.”
  • Het thema van de rede van Albert is: “Fryske taal & kultuer yn betsjuttingsfol en dialogysk ûnderwiis” (inclusief een inleiding door de gedeputeerde mevrouw Eke Folkerts van de provincie Fryslân).

Welkom

U bent van harte welkom bij deze feestelijke gelegenheid.

  • Vrijdag 21 maart 2025
  • 14.00 – 17.30 uur
  • NHL Stenden Hogeschool Leeuwarden, Auditorium A2.11, Rengerslaan 8, 8917 DD Leeuwarden
  • U kunt zich inschrijven via dit formulier. Dit kan tot 7 maart.

Premjêre FryslânDOK – Yn myn dreamen hear ik dy

Meikoarten sil yn trije lannen de ynternasjonale dokumintêre Yn myn dreamen hear ik dy yn premjêre gean. De film folget makkers fan trije teäterselskippen dy’t yn in lytse taal wurkje: Tryater út Fryslân, Teatr Piba út Bretanje en Kvääniteatteri út Noard-Noarwegen. Tongersdei 13 febrewaris om 20:00 oere is de Fryske premjêre, ynklusyf petearen mei de makkers, yn de teäterseal fan Tryater yn Ljouwert; op sneon 15 en 22 febrewaris is de film yn twa dielen te sjen op NPO2, op snein 16 en 23 febrewaris op Omrop Fryslân.

Foar de FryslânDOK reizge dokumintêremakker Murk-Jaep van der Schaaf yn 2024 Ljouwert, it Frânske Brest en Storslett yn it noardlikste puntsje fan Noarwegen by del. Hy ferkende dêr mei teätermakkers Wessel de Vries, Christophe le Menn en Inger Birkelund harren lânskip, harren taal en harren wurk. Ek folge Van der Schaaf harren ûnderlinge útwikselingen, kreative prosessen en benammen de groeiende mienskiplike leafde foar taal en omjouwing.

Ynternasjonaal kontakt troch Phōnē
De gearwurking tusken de trije ûntstie út it ynternasjonale projekt Phōnē, dat teäterselskippen dy’t yn in minderheidstaal wurkje ferbynt. It fan Hamburch út oanstjoerde projekt waard foar trije jier stipe troch de Europeeske Uny en is yn desimber ôfrûne. Acht organisaasjes – njonken deselden út de dokumintêre kamen dizzen út Itaalje, Ierlân, Spanje, Roemeenje en Dútslân – wikselden binnen Phōnē út oer kwaliteit, kwantiteit, skriuwen, publyksbeheljen en tagonklikens fan teäter yn lytse talen.  

De Vries, Le Menn en Birkelund fûnen elkoar binnen de skriuwersútwikselingen dy’t der op ferskillende plakken yn Europa wiene. Sy bouden in freonskiplike wurkrelaasje op, dy’t trochkrong yn elkoars stikken. Sa wiene der Bretonske ynfloeden yn it stik Thúsblaze dat Tryater ôfrûne jier brocht en waard in skriuwersmoeting in sêne yn in Bretons teäterstik. Dêrneist regissearret Wessel de Vries dit jier it stik fan Birkelund yn Noarwegen.

Artistike gefoelstaal
Van der Schaaf fûn it projekt krekt troch in ferskil tusken de lânskippen en kultueren yn kombinaasje mei leafde foar de eigen talen it filmen wurdich. Foaral de gemy tusken de makkers út Fryslân, Bretagne en Noord-Noorwegen wie nijsgjirrich om fêst te lizzen. ‘Ik seach trije makkers dy’t taal hiel bewust ynsette foar harren keunst. Wat my yntrigearre is dat de lytse taal foar alle trije net de memmetaal mar krekt de artistike gefoelstaal is. Fan dy taalleafde woe ik mear witte. De talen blike djipgeand ferbûn mei harren persoanlike ferhalen en mei elkoar. As dizze makkers elkoar treffe, ûntstiet der wat. Prachtich om yn it dekôr fan de ferskate Europeeske gebieten op byld te krijen.’

Premjêre Yn myn dreamen hear ik dy
Op 13 febrewaris om 20:00 oere is bij Tryater de offisjele Europeeske premjêre. De dokumintêre wurdt dan yn syn gehiel fertoand en der binne petearen mei ûnder mear de makkers. Yn de neifolgjende wykeinen wurdt de film útstjoerd op de Nederlânske telefyzje. Yn Frankryk en Noarwegen folgje eigen premjêres.

Fia Tryater kinst in kaartsje reservearje.

Keninklik Frysk Genoatskip bringt boek oer 200 Fryske froulju 

It Keninklik Frysk Genoatskip (KFG) bestiet yn 2027 200 jier. Om dat te fieren komt it KFG mei in jubileumboek mei dêryn biografyen fan 200 Fryske froulju dy’t libbe hawwe tusken 1827 en 2027. De ôftraap wie tongersdei 19 desimber, oanslutend op in lunchlêzing troch Els Kloek yn Tresoar. Sy ynspirearre it KFG. De haadredaksje is yn hannen fan Tialda Hoogeveen. It stribjen is om it boek op 8 maart ’27, Ynternasjonale Frouljusdei, te presintearjen. 

Els Kloek is troch har boeken 1001 vrouwen uit de Nederlandse geschiedenis en 1001 vrouwen in de 20ste eeuw foar it KFG it grutte foarbyld foar in soartgelyk projekt yn Fryslân. Fan no ôf stiet op koninklijkfriesgenootschap.nl in list mei 100 froulju, mei in oprop oan it publyk foar oanfoljende nammen. Sjoen it grutte sukses fan it wurk fan Kloek yn Nederlân, ferwachtet it KFG dat it projekt wis oanslaan sil. It is in kâns om froulju it plak yn de skiedskriuwing te jaan dy’t se fertsjinje. 

Yn it boek wurde biografyen opnommen fan 200 froulju dy’t tusken 1827 en 2027 in wichtich part fan harren libben yn Fryslân wenne hawwe of in dúdlike (famylje)bân mei Fryslân hiene. It boek wurdt twatalich. Oft in biografy yn it Frysk of it Nederlânsk opnaam wurdt hinget ôf fan de oanbelangjende frou. De biografyen wurde ferdield oer tal fan maatskiplike tema’s. Sa wurdt de gearhing ferdúdliket en wurde frouljusmienskippen sichtber. Tresoar is út namme fan it KFG de pinfierder fan it projekt en is fan plan nei 2027 it projekt ek digitaal in plak te jaan. 

Tialda Hoogeveen by it portret fan fersetsfrou en skriuwer Tiny Mulder. Foto: Natalia Balanina.



Nije rykdom oan ynformaasje 
It KFG befoarderet it ûndersyk nei en de belangstelling foar de Fryske skiednis en kultuer. It KFG-bestjoer hat it idee foar it boek fan genoatskipslid Alex Riemersma omearme om’t it genoatskip oant no ta benammen omtinken jûn hat oan manlju. Ek yn it KFG sels hawwe manlju lang oan it roer stien. Pas yn 2023 bestie it KFG-bestjoer foar it earst út mear froulju as manlju. It KFG-bestjoer beskôget dit projekt dan ek as in lytse ynhelslach. It sjocht dit projekt tagelyk as maatskiplik weardefol. Omtinken foar froulju yn de Fryske kontekst sil liede ta in nije rykdom oan ynformaasje en in better begryp fan de histoaryske ûntwikkelingen yn Fryslân. 

Skiednissen opdûkelje 
Tialda Hoogeveen is skriuwer, sjoernalist en Berneboekeambassadeur. Se wie oant foar koart einredakteur fan ‘de Moanne’ en hat histoaryske boeken skreaun as als De geur van hooi en Alstublieft, mevrouw! Een geschiedenis van de Nederlandse dienstmeisjes. Hoogeveen: “Geweldich dat der op sa’n grutte skaal omtinken komt foar froulju dy’t wichtich west binne foar Fryslân. It liket my in moaie reis om de takom jierren mei in hiel team skiednissen fan froulju op te dûkeljen en wrâldkundich te meitsjen, sadat se sichtber wurde foar in grut publyk. It boek is hooplik in begjin fan in fierdere reis nei oare publikaasjes lykas dokumintêres, podcasts, artikels of biografyen.” 

Minderheidstalen krije op ‘e nij plak yn it Europeesk Parlemint

Der moat op ‘e nij in Europeesk diskusjeplatfoarm foar minderheidstalen komme, sa hat it Europeesk Parlemint hjoed besletten yn Straatsburch. Fia de saneamde ‘yntergroep’ krije fertsjintwurdigers fan etnyske minderheden en minderheidstalen de romte om harren belangen op in Europeesk nivo te behertigjen. Deputearre Eke Folkerts fan de provinsje Fryslân en de Fryske Europarlemintariër Raquel García Hermida-van der Walle (D66) binne entûsjast.

García Hermida-van der Walle wie ien fan de karlûkers om it platfoarm nij libben yn te blazen. “Er zijn altijd veel voorstellen voor dit soort platformen en Europese politieke families mogen er maar een paar steunen. Het was zeker geen uitgemaakte zaak dat deze erdoor zou komen,” leit se út. “Uiteindelijk hebben we voor elkaar gekregen dat ook onze liberale groep haar handtekening zette, zodat we minderheidstalen Europees op de kaart kunnen zetten.”

Mear stipe foar minderheidstalen

García Hermida-van der Walle wol it platfoarm ûnder oare brûke om de Fryske taal yn Brussel op de aginda te setten: “Tijdens mijn campagne heb ik beloofd me hier hard voor te maken, stap één is nu gezet. Vanuit hier kunnen we het Fries, de taal fan it hert, nog een flinke steun in de rug geven.” De Fryske Europarlemintatiër is dwaande mei it opsetten fan in ynternasjonale konferinsje foar in Europeesk inisjatyf wêrmei’t minderheidstalen Europeesk bettere beskerming genietsje soene.

As it inisjatyf útfierd wurdt, soe dat ek mank gean mei mear middels foar it befoarderjen fan Europeeske minderheidstalen. “Dat is niet alleen voor het Fries van belang, maar ook voor de andere minderheidstalen in Europa en de streektalen in Nederland die zich aan de positie van minderheidstalen op kunnen trekken. Kijk bijvoorbeeld naar Limburg, waar met lessen uit Fryslân nu aan de toekomst van het Limburgs wordt gewerkt,” sa seit de Fryske D66-Europarlemintariër.

Raquel García Hermida-van der Walle. Foto: Martijn Beekman

Fryske taaldeputearre entûsjast

Ek de Fryske taaldeputearre Eke Folkerts neamt de komst fan de yntergroep in boppeslach. Folkerts:: “As provinsje sette wy alles op alles foar de Fryske taal en de streektalen. De ôfrûne tiid is der in omslach west yn it tinken yn De Haach, wêrtroch’t it Frysk en de streektalen dêr no hieltyd mear omtinken krije. No is it saak om itselde foar mekoar te krijen yn Brussel.” Folkerts wol graach meikoarten delkomme yn Brussel om mei te praten oer de posysje fan minderheidstalen op Europeesk nivo. Folkerts: “Wy sjogge dat se yn bygelyks Baskelân tsjin deselde saken oanrinne as wy. Dan helpt it ús úteinlik allegear om mei-inoar op te lûken. Dat dit op ‘e nij opsetten wurdt is dus in boppeslach foar ús as Fryslân.”

Omrop Fryslân ferbynt jong en âld mei de Fryske top 100

Fan 2 desimber ôf is it wer tiid om te stimmen foar de Fryske top 100! Mei de list wol Omrop Fryslân sjen litte hoe wichtich oft de Fryske muzyk is foar de Omrop, mar seker ek foar de Fryske identiteit. Fan âlde klassikers oant nije favoriten elke stim telt! Help mei om dyn favorite Fryske nûmers yn de top 100 te krijen, bring dyn stim út fia Frysketop100.nl.

De Fryske top 100 begjint dit jier yn de earste wike fan desimber. Mei de Fryske top 100 stimbus wurde mei help fan ferskate Fryske artysten stimmen ophelle. Under oaren Folgas, Sipke de Boer, Fegebart, Frerik de Swetser en Frisicana; Gurbe Douwstra, Marcel Smit en Piter Wilkens komme nei dy ta. Stimsto yn in stimhokje of by de stimbus, dan krijst de Omrop Fryslân Set ‘m op mûtse kado.

Foto: Omrop Fryslân

Brêge nei de takomst

Wy sjogge dat hieltyd mear jongerein it Frysk aktyf brûkt. Jonge Fryske artysten kieze hieltyd faker foar it Frysk. In foarbyld dêrfan is Steyn Land: “Us Fryske taal is wichtich, ek al meitsje wy flaters, as wy it mar brûken bliuwe. Mei myn muzyk yn it Frysk reitsje ik myn fans mear as wannear’t ik yn it Nederlânsk sjong. Der bart wat spesjaals op feesten en it meisjongen fan it publyk oerstimt de lûdsynstallaasjes geregeld. Ik sjoch by myn leeftiidsgenoaten ek echt it grutske gefoel.”

Meitsje kâns op in konsert fan De Kast

Ferline jier waard In Nije Dei fan De Kast keazen ta it populêrste nûmer yn de Fryske top 100. Om it publyk dêrfoar te betankjen jout de band no in yntym konsert kado. En do kinst dêrby wêze! Stim op de Fryske top 100 en meitsje kâns op twa kaarten foar dit unike konsert op twadde krystdei, yn de húskeamer fan Omrop Fryslân. “Dat ús wurk sa wurdearre wurdt troch it Fryske publyk, jout in geweldich waarm gefoel”, seit Syb. “Dat fertsjinnet in betankje.”

Net stinne, mar stimme!

Meitsje kâns op dy unike priis en bring fan 2 desimber 08.15 oere ôf dyn stim út fia www.frysketop100.nl.