Fryske dichteres Gabrielle Terpstra neiTranspoesie 2024

Op freed 27 septimber sil Gabrielle Terpstra optrede op it festival TRANSPOESIE yn Brussel. It tema fan dit jier is “surrealisme”, om de berte fan dizze keunstfoarm, in iuw lyn, te fieren. In tema dat wol by Gabrielle past! It festival duorret fan 26 oant en mei 28 septimber en fynt plak op ferskate plakken yn Brussel. Har dielnimming wurdt mei mooglik makke troch It Skriuwersbûn, de Provinsje Fryslân en de Douwe Kalmastifting.

Ek is oeral yn de Brusselske Regio poëzij te besjen: op ruten, doarren en muorren, yn útstallingskassen, yn it iepenbier ferfier en by minsken thús yn wenkeamers. De tweintich dielnimmende dichters diele in koart gedicht, elk yn harren eigen taal en mei harren eigen ferhaal. De gedichten binne oerset yn it Nederlânsk en Frânsk. Dizze posters binne ferspraat yn de Brusselske Regio en bringe poëzij werom yn de iepenbiere romte. Se nûgje elkenien út om efkes stil te stean en te reflektearjen oer it hjir en no, en om fuort te dreamen yn in poëtyske wrâld dêr’t dreamen, realiteit en revolúsjonêr tinken troch elkoar rinne. Guon dichters wolle sjokkearje, oaren sykje it fantastyske, it ûnmooglike of it magyske. Alle gedichten binne ferskillende úteringsfoarmen fan ûneinige frijheid, yntinse langstme en de ôfwizing fan logika.

De dielnimmende dichters: Cosimo Suglia (Luxemburch), Csenger Kertai (Hongarije), Dr Adam Perchard (Kanaaleilannen (Jersey)), Ernestas Noreika (Litouwen), Esyllt Lewi (Wales), Gabriela Ruivo (Portugal), Gabrielle Terpstra (Fryslân), Gian Maria Annovi (Italië), Harkaitz Cano (Spanje – Baskelân), Haska Shyyan (Oekraïne), Jaan “Luulur” Malin & Rooluulend (Estlân), Jimi Lend (Eastenryk), Joost Oomen (Nederlân), Lupin Vivian (Kanaaleilannen (Guernsey)), Małgorzata Lebda (Poalen), Noemí Rodríguez & Toni Gibert (Andorra), Radu Vancu (Roemenië), Sara Búho (Spanje), Susannah Dickey (Noard-Ierlân), en Trygvi Danielsen (de Faeröer).

It programma fan Transpoesie 2024

Tongersdei 26/09

17:00 – 18:30: Citizens’ Garden: offisjele iepening fan it festival

19:00 – 21:00: Ambassade fan Luxemburch: Surrealism de Lux (resepsje mei flaubyt en drankjes)

Freed 27/09

12:00 – 14:00: Fleur en papier dorée – Goudblomke yn papier: debat & lêze, mei brochje op skoat

15:00 – 17:00: Keninklike gallery: the Poet & the Public – foardrachten

19:00 – 21:00: Italiaansk Kultureel Ynstitút: Cheer & Co (resepsje)

Sneon 28/09

12:00 – 14:00: Fleur en papier dorée – Goudblomke yn papier: debat & lêze, mei brochje op skoat

15:00 – 17:00: Keninklike gallery: the Poet & the Public – foardrachten

19:00 – 21:00: Liszt Ynstitút: A Maze Sing Words (resepsje)

Reservearje foar de Transpoesie-eveneminten kia fia dizze link.

Wat is Transpoesie?

Sûnt 2011 wurdt it jierliks poëzijfestival TRANSPOESIE organisearre troch EUNIC Brussel, in netwurk fan Europeeske nasjonale ynstituten foar kultuer en nasjonale organen dy’t belutsen binne by kulturele en besibbe aktiviteiten bûten harren nasjonale grinzen. TRANSPOESIE fiert meartaligens troch poëzij yn ferskate talen nei it hert fan Brussel te bringen. Dit festival, dat gearfalt mei de Europeeske Dei fan Talen en Taalferskaat op 26 septimber, bestiet út in rige eveneminten, sa as lêzingen, debatten en iepenbiere skriuwsesjes. Troch orizjinele gedichten yn harren memmetaal te toanen yn iepenbiere romten en online, wol TRANSPOESIE in platfoarm kreëarje foar ús grutte ferskaat oan talen yn Europa.

Festivalkurator is Philip Meersman, ekspert op it mêd fan eksperimintele poëzij, immersive publykûnderfining, PhD-ûndersiker oan AP University College en performancedichter dy’t wurket mei XR. Mear witte? Sjoch op de website fan Transpoesie: www.transpoesie.eu

Digitale stipe foar rymjende Fryskskriuwers

De tiid fan dichtsjen en rymjen komt der wer oan as Sinteklaas ynkoarten foet oan wâl set. Yn it ferlet fan alle helpsinteklazen, hobbyrappers en aspirant-dichters wurdt no foarsjoen.

Op sneintemiddei 12 novimber 2023, hat de Fryske Akademy, yn ‘e mande mei rapper/kollumnist Pieter Zijlstra en syn maten, Sweder Oosterkamp en Teun de Vries, it ‘rymwurdboek’ pesintearre.

rymwurdboek op Frysker

It rymwurdboek is in útwreiding fan Frysker.nl, it digitale skriuwark dat stipe jout by it opstellen, staverjen en oersetten fan Fryske teksten. It rymwurdboek is streekrjocht te benaderjen fia Frysker.nl/rymje en fia rymwurdboek.nl.

Al langer hie de Fryske Akademy de winsk om wat mei rym te dwaan, mar dan wol op wittenskiplike basis. Der lei ek in ferlet yn de mienskip. Dat waard earder dit jier ferwurde yn in kollum fan Pieter Zijlstra yn de Leeuwarder Courant. Yn ‘e mande mei him en twa fan syn maten, Teun de Vries en Sweder Oosterkamp, is wurke oan in earste ferzje dy’t fan 12 novimber ôf troch elk brûkt wurde kin.

Hoe’t it wurket
It rymwurdboek is basearre op wurdlisten en fonetysk skrift, de wize wêrop’t klanken yn in taal fêstlein wurde. Nei it ynfieren fan in rymwurd, siket it wurdboek yn trije stappen nei wurden dy’t rymje.  As earste wurdt bepaald mei welk part fan it rymwurd socht wurde sil. Dat bart op basis fan it tal wurdlidden (lettergrepen), dêrby wurdt der ek rekken mei holden dat guon bylûden fuortfalle yn it fonetyske alfabet en mei stomme lûden. Dêrnei wurdt sjoen hokker wurden gelyk einigje kwa klank. As lêste wurde alle resultaten filtere en sortearre. It rymwurdboek sjocht dan nei hoe faak oft de wurden foarkomme, oft se ferâldere binne, en oft it foarkarsfoarmen binne of farianten. By it sortearjen wurdt earst groepearre op tal wurdlidden en dan oardere op suver rym of healrym, ynterne oerienkomsten, en op Frysk alfabet.

Healrym en takomstwinsken
It rymwurdboek wurket op basis fan standert-Frysk. Ek is it mooglik om nei ‘healrym’ te sykjen. Dan wurdt sjoen nei klanken dy’t ticht byinoar lizze, lykas ‘ii’ en ‘ie’ yn ‘priis’ en ‘Fries’. Mei de tiid hopet de Fryske Akademy it rymwurdboek better te meitsjen troch noch mear foarmen fan healrym te identifisearjen en dêrneist ek mear omtinken te jaan oan it ferskaat oan regionale útspraken.

Nij ferskynd: Sjongsto mei my fan Amanda Gorman

By útjouwerij Afûk is de Fryske ferzje ferskynd fan ‘Change Sings’ fan Amanda Gorman, mei kleurrike yllustraasjes fan Loren Long. De Fryske oersetting fan de ynspirearjende, lyryske tekst mei in belangrike, hoopfolle boadskip is makke troch Michelle Samba.

“Ik hear wat moais dat gûnzet
in sterk en libben liet
der sil wier wat feroarje
ik sjong en ik bin bliid”

In jong famke wiist it paad op in muzikale reis. Se freget de minsken dy’t se tsjinkomt om mei-inoar de wrâld in bytsje moaier te meitsjen. Dat is hielendal net sa dreech. De krêft om wat te feroarjen -grut of lyts- sit gewoan yn dysels.

Amanda Gorman waard wrâldferneamd troch de foardracht fan har gedicht ‘The Hill we Climb’ mei de ynauguraasje fan presidint Joe Biden. Se is dichter en set har yn foar it miljeu en in gelikense behanneling foar elkenien.

Loren Long makke de kleurrike yllustraasjes by de ynspirearjende, lyryske tekst mei in belangrike, hoopfolle boadskip.

Boekgegevens
Sjongsto mei my
Auteur: Amanda Gorman
Oersetting: Michelle Samba
Yllustraasjes: Loren Long
Utfiering: hurd kaft
ISBN: 978 94 93159921
Ferkeappriis: € 15,00
www.websjop.afuk.frl

gedichte-aven op 26 jannewary 2023

D’r binne sestyn deelnimmers an de gedichte-avend. Der is de organisasy och soa wiis met. En an de opgeven gedichten te sien, binne ‘t úteenlopende gedichten. ‘t Belooft dus ‘n boeiende avend te worren in ‘e bibletheek fan St.-Anne. Elkeneen is fan harte welkom om deuze avend bij te weunen. ‘t Begint om 19.30 uur en d’r is gyn intree.

lês mear

Huus van de Taol zet de deuren lös

Zaoterdag 19 november is der Lös Huus bij het Huus van de Taol in Beilen. Wij viert daw 15 jaor bestaot, de metwarkers en vrijwilligers laot die dag zien wat er allemaol gebeurt um de Drentse taol oet te dragen. Daornaost is er ’s middags de Grote Streektaolstried.

Tussen 10 en 16 uur is der een keur an activiteiten: bezukers kunt rondkieken in het Huus, een broescursus volgen, naor Drentse poëzie lustern of anschoeven veur een sunterklaos-dichtworkshop. Veur kinder is der een veurleesuurtie en een spannende speurtocht. Ok projecten die nou bij het Huus loopt wordt veur het voetlicht bracht en der is een boekenmarkt.

Wieder zendt Radio Drenthe het programma Hemmeltied de hiele mörgen live oet vanoet het Huus van de Taol en komp winnaor van het Drèents Liedtiesfestival Rick Hilberts optreden.

De oetsmieter van de dag is de Grote Streektaolstried in de raodzaal van het gemientehoes: wi’j je met een koppel Drentskenners opgeven, dan kuj dat doen op huusvandetaol.nl/streektaolstried.

En wi’j as schriever van Drentse poëzie een podium veur je wark? Meld je dan an veur de loketpoëzie in de hal van het gemientehoes. Dan kuj je wark daor veurdragen. Dit kan via huusvandetaol.nl/loketpoezie.

Ntrije55

By Afûk is ferskynd:

Ntrije55 – Prachtige gedichten fan Elske Kampen

‘Simmer 2017 rûn ik tal fan kearen oan ‘e westkant fan Hurdegaryp by de N355 del. Ik socht dêr om lyts yndustrieel ôffal, lykas bygelyks eintsjes tou, stikjes metaal, glês en keunststof. Dy fynsten, losrekke fan in eardere funksje yn in grutter gehiel, wiene ferwurden ta tafallige foarmen en dêrmei beskikber foar my om in nije betsjutting oan te jaan.’

De gedichten yn dizze bondel Ntrije55 hat Elske Kampen skreaun nei oanlieding fan dit materiaal. Dêrmei set se in folgjende stap op har paad om poëzy te skriuwen op grûn fan hieltyd abstrakter byld. De bylden yn de bondel binne fan deade matearje, mar roppe poëzy op dy’t oer it libben giet.

Trochgong
Ik fyn in letterteken yn ‘e berm. Krij it op
en nim it mei. It foel ien ta de mûle út dy’t
skrok of dy’t begrutsjen hie. Bewûndere of
eangstich wie. No stjoert it teken my.

Projekt ‘Poetic Potatoes’ wint Piter Jellespriis 2019

‘Like simpel as geniaal’
Poetic Potatoes is in literêr útwikselingsprojekt wêrby’t hast fyftich dichters fan Malta en út Fryslân in oade oan de jirpel skreaunen. De sjuery skriuwt yn it rapport: “Het idee was even simpel als geniaal. Een zak pootaardappelen uit Friesland, uit ’t Bildt om preciezer te zijn, ging vergezeld van een gedicht in vertaling en de aardappelen die terug kwamen brachten poëzie van Malta naar Friesland. Het idee heeft ook iets grappigs en een aardser onderwerp voor de poëzie is nauwelijks denkbaar en toch leverde dit uitgangspunt boeiende poëzie op.”

It projekt mingt talen, ierpelboeren, dichters en nasjonaliteiten trochinoar. Poetic Potatoes lit de wearde en de krêft fan it lokale en fan de eigen kultuer sjen, lit de sjuery witte.

Parallel oan dit programma dienen basisskoallen op Malta en yn Fryslân mei troch harren eigen útwikseling. Mei de jirpelgedichten waarden ek gedichten fan skoalbern meistjoerd. Dêrneist waard der in meartalich en literêr lespakket oanbean oan de basisskoallen.

Gearwurking
Yn gearwurking mei Stichting Bildtse Aardappelweken fersoarge ‘de Moanne’ de seleksje fan de gedichten, de oersettings en de dichters. Dat smiet in dichtbondel fan 80 gedichten en oersettingen op. De bondel is te krijen yn ferskate boekhannels en is foar €5,00 ek te bestellen fia: info@bildtseaardappelweken.nl.

Piter Jellespriis
De Piter Jellespriis giet om de fjouwer jier nei in literêr wurk dat troch de taal of troch de kar foar in bepaald ûnderwerp in relaasje mei Fryslân hat. De winner krijt in oarkonde en in bedrach fan 2.500 euro fan de gemeente Ljouwert.

Oernommen fan: De Moanne