Tag: meartaligens

Posted on

Nij ferskynd: Sipke op de boerderij / Sipke op ’e buorkerij

Op tiisdei 1 oktober 2024 presintearje útjouwerij Rubinstein en útjouwerij Afûk yn it Fries Landbouw Museum in nij unyk twatalich Gouden Boekje: Sipke op de boerderij / Sipke op ’e buorkerij. It is it sânde dieltsje yn de twatalige rige Gouden Boekjes oer Sipke Pipermûs en syn pake.

Yn dit boekje helpe Sipke en syn pake boer Hûn op de buorkerij. Boer Hûn is siik! Gelokkich kinne Sipke en pake in dei op ’e buorkerij passe. Der wurdt in kealtsje berne, de kij moatte ferweide wurde, en de buorkerijwinkel moat fansels ek iepen! Underwylst leart Sipke fan alles oer it Fryske lânskip. En as it wurk achter de rêch is, kriget Sipke in hiel bysûnder kado.

Boekpresintaasje yn it Fries Landbouw Museum

De boekpresintaasje fynt plak op tiisdei 1 oktober om 12.30 oere yn it Fries Landbouw Museum, Felling 6 yn Ljouwert. Skriuwster Lida Dykstra sil, yn oanwêzichheid fan groep 3 fan de KBS Sint Radboud út Jirnsum, it earste eksimplaar oanbiede oan boer Jaring Brunia en syn frou Lotte, dy’t Lida holpen ha by de research foar dit boek.

Boekgegevens

Sipke op de boerderij /
Sipke op ’e buorkerij

  • Auteur: Lida Dykstra
  • Yllustraasjes: Hanne Snel
  • Utfiering: ynbûn, 30 pagina’s
  • ISBN: 978 90 47634737
  • Ferkeappriis: € 9,99

Posted on

Hiel Fryslân lêst foar mei de Lês-mar-foar-wiken

Fan 9 o/m 27 septimber binne it wer de Lês-mar-foar-wiken. Yn dy perioade wurdt oeral yn Fryslân foarlêzen: op ’e berne-opfang, by gastâlden, op skoallen en fansels thús! Want foarlêzen is net allinne gesellich, mar ek hiel belangryk foar de taalûntwikkeling fan jonge bern, en al hielendal foar de ûntwikkeling fan in minderheidstaal lykas it Frysk. Alle pjutten yn Fryslân krije mei de Lês-mar- foar-wiken in prachtich nij Tomke-foarlêsboekje, en foar bern fan 4 o/m 8 jier is der in nij boekje fan Keimpe de Krokodil. Mar der is mear: de hiele moanne septimber kinst Fryske foarlêsboekjes sammelje by de Poiesz! En yn de biblioteken is der ekstra omtinken foar it foarlêzen yn it Frysk, wêrby’t alderhande feestlike foarlêsaktiviteiten organisearre wurde.

Foto: Hippe Kiek Fotografie

Tomke & Keimpe

It tema fan de Lês-mar-foar-wiken is dit jier ‘eigenwiis’, wat oanslút op it tema fan de Kinderboeken- week yn oktober. Alle pjutten krije by de opfang, de biblioteek en it konsultaasjeburo wer in prachtich nij Tomke-foarlêsboekje yn dat tema. Yn it boekje stean ferhaaltsjes, ferskes en spultsjes fan ferskate skriuwers en yllustratoaren. De Tomke-yllustraasjes binne noch makke troch de krekt ferstoarne tekener Luuk Klazenga. It boekje ferskynt ek yn it Bildts, Stellingwarfs en Franekers.

It Tomke-foarlêsboekje ferskynt yn it Frysk, Bildts, Stellingwarfs en Franekers.

Bern fan 4 o/m 8 jier krije it nije Keimpe-boekje mei leuke ferhaaltsjes en spultsjes op skoalle of se kinne it fergees ophelje yn ’e biblioteek. Spesjaal foar Keimpe syn 5e jierdei is der in echte Keimpe- memory ûntwikkele en kinne alle bern en harren âlders, juffen en masters mei sjongeres Melissa Pander en rapper Sytse de Wite meisjonge en -dûnsje op de eigenwize Lês-rap!

Minyboekjes sammelje by de Poiesz

Yn de hiele moanne septimber kinst Fryske foarlêsboekjes sammelje by de Poiesz. Alle wiken ferskine der twa nije boekjes dy’tst fergees meinimme meist by oankeap fan in griente- of fruitoanbieding. Bekende én nije skriuwers en yllustratoaren hawwe spesjaal foar dizze aksje acht prachtige boekjes makke. Op is op, dus fluch nei de Poiesz, en sammelje se alle acht!

Feest yn de biblioteek!

Yn de biblioteken binne yn de moanne septimber ferskate lês-, dûns- en muzykfoarstellingen te sjen. Foar pjutten binne der foarstellingen fan Janneke Brakels, Danswil en Het Muziekbeestje. Foar de doelgroep 4 o/m 8 jier spilet Jan Tiede Bouma in foarstelling oer Keimpe de Krokodil, en Pyke Kroes & Carel van Leeuwen ha in foarstelling makke oer it populêre boek ‘Lampke’. Yn guon biblioteken kinst ek mei Tomke op ’e foto. En hast it nije Tomke-temaboekje of Keimpe-boekje noch net? Helje ’m dan gau fergees op by de biblioteek!

Oare foarlêsaktiviteiten

Op 14 septimber mei ‘Uit in Huis’ wurdt der de middeis foarlêzen yn de Prinsetún yn Ljouwert. Tusken 14.00 en 16.00 oere sil dêr troch in tal minsken foarlêzen wurde út prachtige eigenwize berneboeken.

Fierder binne yn it programma ‘Tsjil’ fan Omrop Fryslân nije bernefilmkes te besjen en op Tjits Floch binne alle ferhaaltsjes en ferskes út it Tomke-boekje te hearren.

It Lês-mar-foar-projekt is in mienskiplik inisjatyf fan Afûk, Fers, SFBO, Cedin en Omrop Fryslân en wol mei in jierlikse kampanje omtinken freegje foar it foarlêzen yn it Frysk oan jonge bern.

Mear ynformaasje

Sjoch foar mear ynformaasje op: www.lesmarfoar.frl

Posted on

Nedersaksisch symposium 5 (2024) in Deventer

Stichting Sasland zorgt ook dit jaar voor de uitvoering van het Nedersaksisch symposium, inmiddels het vijfde op rij. Het symposium zal deze keer worden gehouden op vrijdag 4 oktober aanstaande, en wel in de theaterzaal van Bibliotheek Centrum Deventer, Stromarkt 18. Het symposium begint om10.00 uur en eindigt om 16.45 uur. De inloop is vanaf 9.30 uur.

Voor het programma verwijzen we graag naar hieronder. Ook nu weer zal het om een echt interessante bijeenkomst gaan, met bekende, maar ook met  betrekkelijk nieuwe sprekers.

Inhoudelijk is het aanbod zeer gevarieerd. In het tweede deel van de middag is voorzien in een reeks korte presentaties van nieuw onderzoek, van nieuwe boeken en van recente ontdekkingen, met aan het eind een literair-historische bekendmaking die spectaculair mag worden genoemd voor de Nedersaksische taal- en letterkunde.

programma

Vanaf 9.30 uur: binnenkomst 

  • Opening door drs. Jurr van Dalen, symposiumvoorzitter: 10.00-10.10 uur
  • “Onderzoek naar het Oudsaksisch en de overgeleverde teksten”– Em. prof. dr. Arend Quak, Oud-Germaanse filologie, Universiteit Leiden (10.10-10.40 uur)
  •  “De middeleeuwse oorkondetaal in volkstalige oorkonden uit het noordoosten van Nederland: de schrijfcentra Deventer, Zutphen, Zwolle en Groningen als geval apart” – Prof. dr. Ute Boonen, Vakgroepen Germanistiek en Neerlandistiek, Universiteit Duisburg Essen (10.40-11.10 uur)

Koffiepauze   11.10–11.30 uur

  • “Continuïteit of verandering? Resumptie na adverbiale bijzinnen in de linkerzinsperiferie in het Middelnederduits” – Prof. dr. Anne Breitbarth, Vakgoep Taalkunde, Universiteit Gent (11.30-12.00 uur)
  • “Aktuelle Entwicklungen in Forschung und Lehre zur Mittelniederdeutschen Literatur und der neue Bachelor Niederdeutsch an der Universität Oldenburg”-  Prof. dr. Doreen Brandt, Juniorhoogleraar voor Nederduitse literatuur in historisch en cultuurwetenschappelijk perspectief, Carl von Ossietzky Universiteit Oldenburg (12.00-12.30 uur)

Lunchpauze     12.30-14.00 uur

De lunch kan op eigen gelegenheid worden gebruikt in het gebouw (begane grond) of in een eetgelegenheid in de nabijheid van de bibliotheek.

  • “Naar een bacheloropleiding Limburgs: mogelijkheden en varianten” –  Em. prof. dr. Roeland van Hout, eerder hoogleraar Toegepaste taalkunde en Variatielinguïstiek  (Radboud Universiteit, Nijmegen) (14.00-14.30 uur)
  • “Jan Naarding’s Reynaert-vertaling in het Drents”- Dr. Henk Nijkeuter, gep. hoofd Drents Archief  (14.30-14.50 uur)
  • “Revitalisatie Veluws, en hoe” – Susanne Braamburg MA – student Taalwetenschap, Rijksuniversiteit Groningen (14.50-15.10 uur)

theepauze 15:10-15:30 uur

  • Korte presentaties van nieuw of nog lopend onderzoek, en / of van nieuwe publicaties
    • “Over de gecompliceerde verhouding van Nederlands en Nederduits in heden en verleden” – Em. prof. dr. Hermann Niebaum, voorheen hoogleraar Nedersaksisch en Duitse taalkunde (Rijksuniversiteit Groningen) (15.30-15.40 uur)
    • “Aflevering 4 van Heeroma’s Taatatlas van Oost-Nederland en aangrenzende gebieden (TONAG)” – Dr. Philomène Bloemhoff-de Bruijn, gep. projectleider streektaal (Overijsselacademie) (15.40 – 15.50 uur)
    • “Het Sallands Nedersaksisch van Hellendoorn: Taalstructuur en taalgebruik”- Dr. Jan Nijen Twilhaar, gep. hogeschoolhoofddocent (Hogeschool Utrecht) (15.50-16.00 uur)
    • “Waar onze taal weg komt” [m.b.t. Overijssel] – Dr. Harrie Scholtmeijer, dialectoloog Overijsselacademie, Zwolle (16.00-16.10 uur)
    • “Brieven an Sibbeltien. Jannes de Oostganger zien Stellingwarver schrieveri’je uut et Batteljon Frieslaand in Nederlaans Indië (1945-1948)” – Dr. Henk Bloemhoff, gep. hoofddocent Nederlands NHL Stenden Hogeschool Leeuwarden;  m.m.v. Otto de Vent MEd, eerder docent Nederlands (16.10-16.20 uur)
  • Biezundere gebeurtenisse: 5 jaor Nedersaksisch symposium, 5 keer Jaorboek Nedersaksisch! Bij deze bijzondere gelegenheid zal een belangrijke literair-historische openbaarmaking plaatsvinden.  
    • Institutionele inleiding door een medewerker van CO (= Collectie Overijssel, Zwolle) (16.20-16.30 uur)
    • Bekendmaking met literair-historische en taalgeografische toelichting (Dr. Hedzer Uulders, zelfstandig onderzoeker, Oosterbeek (16.30-16.40 uur)  
  • Afsluiting door de symposiumvoorzitter (drs. Jurr van Dalen) (16.40-16.45 uur)

N.B. Eventuele wijzigingen worden bijgehouden in de actuele versie van het programma op sasland.nl > nieuws

opgave

Wilt u dit symposium zeker niet missen? Vroege inschrijving verdient dan aanbeveling, want het aantal plaatsen is beperkt. Deelnemen aan het symposium kost vijftien euro, exclusief lunch.* Inschrijving kan plaatsvinden door een mailtje te sturen naar henkbloemhoff @ gmail.com. Als reply volgt dan een uitnodiging tot overmaking van vijftien euro op het bankrekeningnummer van Stichting Sasland. Betaald hebben geldt als bewijs van inschrijving

Posted on

Ynspiraasjesesje: De Wylde Boerinne revisited – in âld ferhaal op ’e nij ferteld

Op 6 juny organisearret Lingotell in ynspiraasjesesje foar boppeboulearlingen fan it fuortset ûnderwiis, studinten, dosinten en oare belangstellenden. Dy middeis wurdt yn Tresoar it ferhaal de Wylde Boerinne op ‘e nij ferteld. Dat wurdt dien mei presintaasjes en workshops fan Froukje Sijtsma (Ferhalemakker), Annalies Outhuijse (Makker fan histoaryske escaperooms), Ypy Zysling (Regisseur) en Douwe Kootstra (Folksferhalekenner).

Wylde boerinne

It ferhaal fan ‘De wylde boerinne’ is no, in iuw sûnt de útjefte, noch hieltyd aktueel. Wa tinkt net gelyk oan De Rijdende Rechter by twa buorlju dy’t bakkelje oer in stik grûn? Mar yn Holtrops ferhaal rint de kwestje wol hiel heech op. De buorlju, de boerinne út de titel, en de boer njonken har, dogge der alles oan om de grutste boer te wurden. Uteinlik kostet it harren alles. Ferskillende ferhalemakkers ha der troch de tiid al mei te set west, lykas in harkspulmakker, in striptekener, in regisseur, en der is sels in audiotoer fan. Wat makket dat dit ferhaal noch hieltyd oansprekt, en hoesa is it wichtich dat dizze ferhalen ferteld wurde bliuwe? Hokfoar keuzes wurde makke by it omfoarmjen fan it oarspronklike ferhaal?

programma

  • 12:30-12:45 | Ynrin, registraasje, kofje/tee
  • 12:45-13.15 | Ynlieding – Froukje Sijtsma – Ferhalemakker
  • 13.20-13.50 | Workshop 1 – Annalies Outhuijse – Makker fan histoaryske escaperooms
  • 13:50-14.20 | skoft
  • 14.25-14:55 | Workshop 2 – Ypy Zysling – Regisseur
  • 15.00-15.30 | Workshop 3 – Douwe Kootstra – Folksferhalekenner
Lingotell-ProgrammaDownload

opjaan

  • Wêr: De Gouden Leeuw, Tresoar, Ljouwert
  • Foar wa:
    • boppeboulearlingen fan it fuortset ûnderwiis
    • studinten
    • dosinten
    • oare belangstellenden
  • Wannear: 6 juny 2024 fan 12.30 oant 15.30 oere.
  • Tagong: fergees.
  • Oanmelde oant en mei 31 maaie fia: lingotell@fryske-akademy.nl

organisator Lingotell

Lingotell is in ynnovatyf, op minsken rjochte en foarútstribjend projekt, dat rjochte is op in echte feroaring yn hoe’t ferhalen beheard en wurdearre wurde. Dat wurdt dien út it prinsipe wei dat ferhalen ûnderdiel binne fan ús kultureel erfguod. Troch it fertellen fan in ferhaal yn eigen taal fersterket net allinne de Europeeske minderheidstaal , mar ek ús takomst as ûnderdiel fan Europa.

Lingotell ferkent hoe’t autochtoane en minderheidstalen ferterke wurde kinne troch de keunst fan it neifertellen. Dêrfoar wurde ferhalen op ‘e nij ûntwerpe en op ‘e nij definiearre. Dy ferhalen binne rjochten it Frysk, Súdsamysk en de Romatalen. It projekt hat as doel dy minderheidstalen te fersterkjen en ek it kultureel erfguod fan de mienskippen te beskermjen.

Lingotell is in lytsskalich gearwurkingsprojekt mei Sijti Jarnge (Noarwegen), Fryske Akademy en Mercator European Research Centre (Nederlân), and Pro Progressione (Hongarije).

Posted on

Bordspel Streektaalstrijd: verover Nederland en Vlaanderen met streektaal

Promovendi Raoul Buurke, Hedwig Sekeres en Lourens Visser van de Faculteit der Letteren van de Rijksuniversiteit Groningen hebben een bordspel ontwikkeld: Streektaalstrijd. Spelers veroveren het taalgebied van de tegenstander door vragen over taalwetenschap en de streektalen die in Nederland en Vlaanderen worden gesproken te beantwoorden. Op 26 februari overhandigde prof. dr. Martijn Wieling, initiator van het spel, een exemplaar van het spel aan Groninger commissaris van de Koning René Paas.

Streektaalstrijd bestaat uit een geografische kaart van Nederland en Vlaanderen, verdeeld in zeven gekleurde vlakken. Elke kleur staat voor een streektaal die nog altijd wordt gesproken: Fries, Nedersaksisch, Hollands, Zeeuws, Limburgs, West- en Oost-Vlaams en Brabants. Het spel wordt gespeeld met twee tot zeven spelers. Elke speler vertegenwoordigt een taalgebied. Spelers veroveren het taalgebied van de tegenstander door vragen over de streektalen die in Nederland en Vlaanderen worden gesproken te beantwoorden.

Grote variatie binnen taalgebieden
Tijdens het spelen leren spelers allerlei bijzondere woorden uit de verschillende streektalen. Ook komen ze meer te weten over de grote variatie binnen taalgebieden, want alleen al binnen het Nedersaksisch zijn er legio variaties, denk aan Gronings, Drents, Twents en Veluws. En ook die varianten kennen weer subvarianten.

Daarnaast kunnen spelers geluidsfragmenten beluisteren via de bijbehorende website, en raden uit welk spraakgebied het fragment komt. Zo leren ze wat over de uitspraak en doen ze kennis op over taalkunde in het algemeen, bijvoorbeeld over het Indo-Europees, de taalfamilie waar alle zeven taalgebieden onder vallen.

Vooroordelen wegnemen
Taalwetenschapper Raoul Buurke: “We willen mensen op een speelse manier iets leren over taalwetenschap en de variatie aan streektalen in Nederland en Vlaanderen. Maar het spel willen we ook vooroordelen wegnemen over mensen die streektalen spreken. Over hen wordt nog weleens gedacht dat ze bot of onintelligent zijn. Terwijl dat helemaal niks met het spreken van een streektaal te maken heeft.”

Streektalen zijn het waard om gesproken te worden, vinden Buurke en zijn collega’s. “Het is belangrijk, levend cultureel erfgoed, dat maakt al die verschillende varianten van streektalen heel waardevol.”

De taalwetenschappers onderzoeken vooral Nedersaksische talen. Daarom werkten ze voor de ontwikkeling van het bordspel samen met wetenschappers uit heel Nederland en Vlaanderen. “Maar we hebben ook sprekers van de verschillende talen erbij betrokken”, vertelt Buurke.

Verkooppunten
Het spel is sinds begin dit jaar in beperkte oplage te koop op verschillende plekken in Nederland, onder meer in de Universiteitswinkel van de RUG. Het spel is mede mogelijk gemaakt door een subsidie van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) en bijdragen van diverse provincies en streektaalorganisaties.

Posted on

Wurdsto pake of beppe? Of word jij opa of oma?

Kampanje foar pakes en beppes: Praat mar Frysk, ek mei dyn bernsbern

pakes en beppes & meartalige ûntwikkeling

Fan 9 o/m 23 jannewaris is der ekstra omtinken foar de pakes en beppes yn Fryslân.
Mei de pake & beppe-kampanje wol de Afûk (oansteande) pakes en beppes bewust meitsje fan de bysûndere rol dy’t sy spylje kinne yn de taalûntwikkeling fan harren bernsbern. As mei-opfieder kinne pakes en beppes de twa- of meartalige ûntwikkeling ekstra stimulearje, hielendal as sy geregeld oppasse. Boppedat kinne sy de Fryske taal dochs oan harren bernsbern meijaan, as dy benammen yn it Nederlânsk grutbrocht wurde.

Yn de kampanjeperioade hingje rûnom yn de provinsje posters mei de fraach ‘Wurdsto pake of word jij opa?’ en ‘Wurdsto beppe of word jij oma?’. Op www.pakebeppe.frl is mear ynformaasje te finen en wurde tips jûn foar it stimulearjen fan de twatalige ûntwikkeling.

Grutte Pake & Beppe Foarlêsboek

De start fan de pake&beppe-kampanje is op sneon 13 jannewaris om 11 oere by Van der Velde Boeken yn Snits. Jan Arendz sil dan foarlêze út It Grutte Pake & Beppe Foarlêsboek fan Mirjam van Houten. Dat prachtige nije foarlêsboek bestiet út mear as tweintich foarlêsferhaaltsjes, spesjaal geskikt om foarlêzen te wurden troch pakes en beppes oan bern fan 2 oant en mei 6 jier. Mei in QR-koade yn it boek kinst de ferhaaltsjes ek noch belústerje. De ferhalen binne ynsprutsen troch Hilly Harms, Leny Dykstra, Jan Arendz en Joop Wittermans.

Dy foarlêzers lêze live foar:

  • Op freed 19 jannewaris om 11.00 oere lêst Leny Dykstra foar yn de Afûkwinkel yn Ljouwert
  • Op sneon 20 jannewaris om 11.00 oere lêst Joop Wittermans foar by Van der Velde Boeken yn Drachten
  • Op sneon 27 jannewaris om 11.00 oere lêst Hilly Harms foar by Boekhandel Burgum.

oppastas

Spesjaal foar de pakes en beppes dy’t oppasse (sille) is in prachtige ‘oppastas’ te keap, mei dêryn It Grutte Pake & Beppe Foarlêsboek, in kuierbingo, in boekje mei oppastips en oare aardichheidsjes. In moai kadootsje foar oansteande pakes en beppes of as in tankjewol foar al it oppassen! De tas is te keap yn de Afûk Fryske Boek- en kadowinkel en fia websjop.afuk.frl.

Posted on

Nije Europeeske subsydzje foar Mercator Kennissintrum yn Ljouwert

It Mercator Kennissintrum foar Meartaligens en Taallearen yn Ljouwert, ûnderdiel fan de Fryske Akademy, hat op ’e nij in Europeeske subsydzje takend krigen. Mei dizze stipe út it Erasmus+ programma foar ûnderwiis & training, jeugd en sport, sil Mercator it projekt Read with MEE koördinearje, dat as doel hat om lêsfeardigens by jonge meartalige bern te stimulearjen en lykweardige edukative kânsen te befoarderjen. It projekt wurdt útfierd yn oparbeidzjen mei partners út Fryslân (NHL Stenden Hegeskoalle en 8D Games), Ierlân, België en Spanje.

Read with Multilingual Early Education (Read with MEE)

Oan ’e ein fan desimber set it Europeeske projekt Read with Multilingual Early Education (Read with MEE) útein. Read with MEE wol de belangrike lêsfeardigens by jonge meartalige bern (tusken de 2 en 6 jier âld) stimulearje en lykweardige edukative kânsen kreëarje. De klam fan it projekt leit by bern dy’t in nasjonale, regionale, migrante- of flechtlingeminderheidstaal prate. Dêrby kin yn Fryslân bygelyks tocht wurde oan Fryske, Biltske, Turkske of Oekraynske bern.

It projekt hat as doel om a) kennis te fergrutsjen oer in ynklusive ûntwikkeling fan meartalige lêsfeardigens, b) ymplemintaasje en ynklúzje fan meartalige lêsfeardigens op foarskoalsk ûnderwiis en thús te stypjen, en c) in positive hâlding te ûntwikkeljen wat taalferskaat en thústalen oangiet.

It Mercator Europeesk Kennissintrum foar Meartaligens en Taallearen sil dit nije Erasmus+ projekt koördinearje. Partners yn it projekt binne ATiT (België), NHL Stenden  Hegeskoalle (Ljouwert), 8D Games (Ljouwert), Trinity College Dublin (Ierlân) en Universidad del País Vasco (Spanje).

Read with MEE wurdt stipe troch de Europeeske Uny mei in bedrach fan €400.000,-.

foto: Pixabay

Oer Mercator en de Fryske Akademy

It Mercator Europeesk Kennissintrum foar Meartaligens en Taallearen is ûnderdiel fan de Fryske Akademy en ûndersiket meartalich ûnderwiis en taallearen yn Europa. It is in ûnôfhinklike en erkende besoarger fan kennis en ynformaasje oer regionale en minderheidstalen yn Europa. It Mercator Kennissintrum bringt Europa nei Fryslân en Fryslân nei Europa.

De Fryske Akademy docht, dielt en fasilitearret wittenskiplik ûndersyk nei de Fryske kasus yn ynternasjonaal en multydissiplinêr perspektyf. De fokus leit dêrby op taal en meartaligens, skiednis en erfgoed, de minske en syn omjouwing en de ûntwikkeling fan digitale ynfrastruktueren; it leafst yn dwersferbân en yn komparatyf perspektyf. Fan septimber 2023 oant septimber 2024 fiert de Fryske Akademy it 85-jierrich jubileum.

Posted on

Mercator Meartaligens Lêzing op 28 novimber

De Mercator Meartaligens Lêzing wurdt dit jier jûn troch Dr Sharon Unsworth (Centre for Language Studies, Radboud Universiteit Nijmegen). Op 28 novimber 2023 sil Unsworth in presintaasje hâlde mei de titel ‘What (not) to expect when raising or working with bilingual children’, oftewol: ‘Wat (net) te ferwachtsjen as je twatalige bern opfiede of dermei wurkje.’

De lêzing fynt online plak (fia Zoom), sadat elkenien op ‘e wrâld dielnimme kin.
Dielname is fergees, mar oanmelde is ferplichte.

Posted on

Foarlêsbus jout startsein foar Lês-mar-foar-wiken

Fan 11 oant en mei 29 septimber binne de ‘Lês-mar-foar-wiken’! Yn dy perioade wurdt oeral yn Fryslân foarlêzen: op de berne-opfang, by gastâlden en op skoallen. Want foarlêzen is net allinne gesellich, mar ek hiel belangryk foar de taalûntwikkeling. Hielendal foar in minderheidstaal as it Frysk. Alle pjutten yn Fryslân krije mei de Lês-mar-foar-wiken in prachtich nij Tomke-foarlêsboekje en foar bern fan 4 o/m 8 jier ferskynt der in nij boekje fan Keimpe de Krokodil. Foar de grutte minsken is der in spesjale edysje fan it tydskrift heit&mem. Ek yn de biblioteken is ekstra omtinken foar it foarlêzen yn it Frysk en dêr wurde alderhande foarlêsaktiviteiten organisearre. Sjoch foar mear ynformaasje oer de Lês-mar-foar-wiken op de spiksplinternije website: www.lesmarfoar.frl.

Foarlêsbus fan Arriva

Op tiisdei 12 septimber sil it startsein foar de Lês-mar-foar-wiken jûn wurde mei in echte Tomke&Keimpe-foarlêsbus! Om 11.00 oere rydt de bus fan Arriva it plein op fan IKC Toermalijn yn Frjentsjer, en dêrnei wurde de bern fan de pjutte-opfang en de ûnderbou foarlêzen yn de bus troch in echte bussjauffeur. Dat wurdt in wier foarlêsfeestje! De foarlêsbus rydt mei de Lês-mar-foar-wiken troch de provinsje en docht dêrby ek noch in tal oare pjutte-opfanglokaasjes en skoallen oan.

Nij Tomke-boekje

Op de pjutte-opfang wurdt foarlêzen út in nij Tomke-boekje, dat dit jier as tema ‘wetter’ hat. It boekje hjit: ‘Lekker spatterje!’ en sit grôtfol moaie ferhaaltsjes, ferskes en gedichtsjes. Dy geane oer fan alles wat pjutten belibje kinne: elkoar wietspuitsje, blomkes wetter jaan en lekker boatsjefarre. Alle pjutte-opfanglokaasjes, bernesintra en dielnimmende gastâlden hawwe in foarlêspakketsje krigen, mei dêryn boekjes en in lesbrief mei foarlêstips. Nei it foarlêzen krije alle pjutten in boekje mei nei hûs. It Tomke-boekje ferskynt dit jier ek yn it Stellingwerfsk, Biltsk én foar it earst ek yn it Franekers.

Nij Keimpe-boekje

Keimpe de Krokodil wol, krekt lykas Tomke, dat bern mear Fryske boeken en ferhaaltsjes lêze. Foar bern fan 4 oant en mei 8 jier leit dêrom yn de biblioteken in fergees nij Keimpe-boekje klear, ‘By ús thús’. Yn dat boekje sitte ferhaaltsjes en spultsjes oer bygelyks in hutte bouwe yn ’e keamer, útfanhûzje by beppe en nei de romte. Alle skoallen krije it boekje en de bybehearrende lesbrief tastjoerd, en kinne it Frysk (foar)lêzen dêrmei in ekstra stimulâns jaan.

Ekstra heit&mem

Spesjaal foar de Lês-mar-foar-wiken ferskynt in ekstra edysje fan de heit&mem. Mei ûnder oaren prachtige foarlêsferhalen, in ynterview mei skriuwster Annet Schaap oer de Fryske oersetting fan

‘Lampje’, en de moaiste berneboeken en foarlêstips foar bern fan alle leeftiden. De heit&mem Lês- mar-foar-edysje wurdt útdield op de berne-opfang, by gastâlden en op skoallen.

Feest yn de biblioteek!

Yn de biblioteken binne ferskate foarstellingen te sjen. Janneke Brakels sil sjonge en muzyk meitsje mei de pjutten en mei Willy van Assen fan Danswil kin der lekker dûnse wurde yn har nije foarstelling. Yn guon biblioteken kinst ek mei Tomke op ’e foto. Grutte minsken kinne yn de biblioteek de spesjale Lês-mar-foar-edysje fan it tydskrift heit&mem ophelje. En hast it nije Tomke- temaboekje of Keimpe-boekje noch net? Dat is ek te krijen yn de biblioteek!

Oare foarlêsfeestlikheden yn de ‘Lês-mar-foar-wiken’

Yn it programma ‘Tsjil’ fan Omrop Fryslân binne – op telefyzje én online − wer hagelnije Tomke- aventoeren te besjen en dêrneist ek noch fjouwer filmkes fan besteande Fryske printeboeken. Op Tjitsfloch fan Omrop Fryslân binne alle ferhaaltsjes en ferskes út it Tomke-boekje te hearren!

It Lês-mar-foar-projekt is in mienskiplik inisjatyf fan de Tomke- en de Keimpe-wurkgroep en wol mei in jierlikse kampanje omtinken freegje foar it foarlêzen yn it Frysk oan bern fan 2 o/m 8 jier.

Posted on

‘Wy binne mbû’ komt mei nije website mei oanbod foar professionals

De partners Aeres, Firda en Afûk komme, as ûnderdiel fan Taalplan Frysk 2030, mei in nije website. www.wybinnembu.frl is makke foar professionals dy’t harren dwaande hâlde mei it Frysk en meartalichheid binnen it middelber beropsûnderwiis. De basis fan ‘Wy binne mbû’ leit by it ûndertekenjen yn desimber 2021 fan it konvenant dêroer: de ôfspraak tusken de Fryske mbû-ynstellingen, yn ’e mande mei de Afûk en de provinsje Fryslân, om mei-inoar it plak fan it Frysk yn it mbû te fersterkjen. De ôfrûne tiid is der hurd wurke oan de ynfolling en útwurking fan dy ambysje en no leit der in moaie nije website mei mear ferdjipping op it meartalige oanbod foar it mbû. De website is yndield yn trije yngongen foar dosinten: boargerskip, Frysk (kardiel) en beropspraktyk.

Oandacht foar meartalichheid op it mbû

It mbû is in wichtige ûnderwiissektor yn Fryslân. Sawat 70% fan alle ynwenners fan Fryslân mei in diploma hat in mbû-eftergrûn. It grutste part fan de mbû-studinten yn Fryslân sil wenjen en wurkjen bliuwe yn de regio. Dêrom is it sa wichtich om binnen harren beropsoplieding foldwaande oandacht te hawwen foar it regionale taalklimaat fan Fryslân, mei dêrby in grutte rol foar de Fryske taal. “Bij Aeres is de inzet op kansengelijkheid speerpunt. Voortbouwen op je eerste taal is belangrijk voor je ontwikkeling en identiteit. Daarom verdient het Fries een plaats in ons onderwijs”, seit Truda Kruijer, ynstellingsdirekteur fan Aeres.

Wy binne mbû draait om persoansfoarming, praktykûnderfining en (mear)talige ûntwikkeling yn it Fryske beropsûnderwiis. De (takomstige) beropsprofessionals krije hieltyd mear te meitsjen mei minsken mei ferskate kulturele en talige eftergrûnen. Yn Fryslân giet it dêrby faak om Nederlânsk en Frysk, mar ek om streektalen en moderne frjemde talen. It is dêrom wichtich dat studinten neitinke oer it belang fan harren eigen taal en de talen yn harren omjouwing. Kennis fan meartalichheid yn Fryslân (binnen de eigen beropssektor) en foldwaande (taal)feardichheden soargje foar in bettere bining mei de doelgroep. De takomstige professionals kinne troch tûk taalgebrûk in bettere relaasje ûntwikkelje mei klanten/kliïnten/pasjinten en dêrtroch bettere resultaten behelje yn harren wurk.

Oanbod

Op de website wybinnembu.frl is al it oanbod te finen foar dosinten om oan ’e slach te gean mei it Frysk en meartaligens op it mbû. Bygelyks digitaal en fysyk lesmateriaal om te wurkjen oan taalbewustwêzen, taalhâlding en taalfeardichheden Frysk. Dêrneist fine dosinten op de website ek nijsgjirrige eveneminten op it mêd fan meartaligens én oanbod foar neiskoalling en opliedingen.

Taalplan Frysk

De nije website is ûnderdiel fan Taalplan Frysk 2030. Mei dat projekt wurdt ynvestearre yn de kwaliteit fan Frysk ûnderwiis op alle skoallen en alle ûnderwiisnivo’s. It middelber beropsûnderwiis is in wichtige sektor by it realisearjen fan de provinsjale doelstellingen oangeande Taalplan Frysk 2030.