Mercator Europeesk Kennissintrum – Europeesk buro foar lytse talen

3 desimber 20243 desimber 2024

Slagge ekskurzje nei it Sealterlân

Op freed 29 novimber gie in bus mei fertsjintwurdigers fan de EBLT-lidorganisaasjes nei gemeente Saterland yn Dútslân, om mear te learen oer it Sealterfrysk, it Seelterfräisk. De ekskurzje wie organisearre troch it EBLT en Mercator Europeesk Kennissintrum. It doel fan de ekskurzje wie om mear te learen oer de taal, de erkenning en de taalbefoardering.

Groepsfoto foar it Sealterfryske kultuerhûs, yn Skäddel. Foto: EBLT

Moeting mei Sealterfryske fertsjintwurdigers

Moarns yn it Riedhûs yn Ramsloh/ Roomelse stie de kofje klear en waard de groep wolkom hjitten troch boargemaster Thomas Otto. Dosinte Edith Sassen fertelde oer de lesmetoade foar de basisskoalle, Seeltersk Lopt, en sette de groep drekst oan it wurk om op boartlike wize it Sealterfrysk te learen. Ynstek is om de lessen op in positive wize te jaan: “Saterfriesisch macht Spaß!” Henk Wolf, wissenschaftlicher Beauftragter für Saterfriesisch, fertelde oer de taalsituaasje en it wurk fan it Seeltersk Kontoor foar it befoarderjen fan de taal en it taalûnderwiis.

Nei it middeisiten, koe it it typyske Dútske iten fertrêde wurde yn ‘e frisse lucht by it Seelterlounde Leerpaad, yn Sedelsberg/Seedelsbierich. Yn it park stiene rûnom twatalige ynformaasjebuorden (Dútsk en Sealterfrysk) om net allinne te learen oer de natoer yn Sealterlân, mar ek oer de taal.

De dei waard ôfsletten mei kaffee und kuchen by it Seelter Buund yn it Seelterfraïske Kulturhuus, yn Scharrel/ Skäddel. Foarsitter Stephan Dannebaum fertelde oer it Seelter Buund, dat mear as 300 leden hat. Karl-Peter Schramm en Johanna Evers fertelden oer EBLUL (European Bureau for Lesser Used Languages), de Dútske ôfdieling fan it EBLT, dat dizze desimber opheft wurde sil, mei’t der oare organisaasjes en ynstituten binne dy’t de taalminderheden yn Dútslân fertsjintwurdigje, bygelyks de Minderheitenrat en Minderheitensekretariat, dy’t sûnt 2005 jier bestean. By de ôfsluter kaam de Sealterfryske les fan de moarns goed te pas, mei’t der doe mei-inoar it Sealterfryske folsliet songen waard, it Seelter Läid.

foto’s: EBLT

It Seeltersk Kontoor hat ek oer de besite skreaun yn Sprachminderheiten aus den Niederlanden besuchen das Saterland

21 novimber 20242 desimber 2024

EBLT en Mercator organisearje ekskurzje nei Saterland, Dútslân

It Europeesk Buro foar Lytse Talen (EBLT) is in koepelorganisaasje dy’t har ynset foar de promoasje en beskerming fan minderheidstalen yn Nederlân. Mar wat bart der eins oer de grinzen hinne en wat kinne wy dêrfan leare?

It EBLT en Mercator Europeesk kennissintrum nûgje de EBLT-lidorganisaasjes fan herte út om op 29 novimber mei te gean op in ekskurzje nei gemeente Saterland yn Dútslân, om mear te learen oer it Sealterfrysk, it Seelterfräisk. It doel fan de ekskurzje is om mear te learen oer de taal, de erkenning en de taalbefoardering.

Seelterfräisk

It Frysk sa‘t wy dy kenne is part fan in gruttere Fryske taalfamylje, mei it Eastfrysk en Noardfrysk yn Dútslân. It Sealterfrysk is noch de iennichste fariant fan it Eastfrysk. De taal wurdt troch sa‘n 1000-2000 minsken praat, benammen yn de gemeente Saterland.

It Sealterfrysk is erkend troch Dútslân fia it Europeesk Hânfêst foar Regionale of Minderheidstalen. Sûnt 2020 is Henk Wolf foar de befoardering fan de taal oansteld as wissenschaftlicher Beauftragter für Saterfriesisch, by it Seeltersk Kontoor.

Sealterfrysk kultuerhûs. Foto fan Wikicommons.

11 novimber 202411 novimber 2024

WikiWomen: presintaasje en edit-a-thon

Op 20 novimber wurde yn Ljouwert twa eveneminten holden dy’t bydrage oan in ynklusivere Wikipedia mei tagelyk mear taalferskaat. It middeisprogramma fan WikiWomen en de jûn fan de Fryske edit-a-thon rjochtsje har op it fersterkjen fan de represintaasje fan froulju en it behâld fan minderheidstalen op Wikipedia, mei bysûndere oandacht foar de Fryske taal en kultuer.

Beide eveneminten binne fergees en biede in unike kâns om by te dragen oan in Europeeske beweging foar gelikensens en taalbehâld.

WikiWomen: Minderheden yn de Spotlight
Datum: 20 novimber, 15:00 – 17:00
Lokaasje: Stadskas, Aldehoustertsjerkhôf, Ljouwert

It WikiWomen Erasmus+ projekt nûget dosinten, fertsjintwurdigers fan musea en taalorganisaasjes en oare belangstellenden út om te ûntdekken hoe’t Wikipedia ynset wurde kin foar it fersterkjen fan digitale feardichheden, sosjale belutsenens en taalbehâld. By dit evenemint diele Ierske, Baskyske en Fryske learlingen en dosinten harren ynsichten en ûnderfiningen mei it fersterkjen fan frouljusrepresintaasje en minderheidstalen fia Wikipedia. Spesjale projektmaterialen lykas it WikiWomen Student Curriculum, de WikiWomen Teacher Toolkit, en de WikiWomen GLAM Toolkit wurde presintearre. Dy boarnen biede konkrete helpmiddels foar ûnderwiis en kultuersektor om Wikipedia te brûken yn harren wurk.

Fryske Edit-a-thon: Skriuw de Froulju Yn!
Datum: 20 novimber, fanôf 19:30
Lokaasje: Stadskas, Aldehoustertsjerkhôf, Ljouwert

De jûns giet de oandacht út nei de Fryske Wikipedy mei de Fryske Edit-a-thon. Under begelieding fan eksperts fan Wikimedia út Ierlân en Baskelân leare dielnimmers hoe’t sy sels artikels skriuwe en bewurkje kinne. It doel is om froulju mear sichtber te meitsjen en it brûken fan it Frysk as minderheidstaal te fersterkjen. Yn dizze workshop krije dielnimmers de kâns om daliks oan ’e slach te gean mei it skriuwen fan artikels oer ynspirearjende froulju, spesifyk foar de Fryske Wikipedia.

Nim dyn eigen laptop mei en kom nei de Stadskas! De jûn stiet iepen foar elkenien dy’t de krêft fan Wikipedia ûntdekke wol en him/har ynsette wol foar in heterogene, ynklusive en Fryske online wrâld.

Oer Wikiwomen

Froulju binne te min represintearre op Wikipedy. Mei it Europeeske projekt wurdt dêr feroaring yn bocht troch learlingen yn minderheidstaalsituaasjes te learen hoe’t se harren eigen artikels skriuwe kinne. Sa wurde skoallen, Wikipedy-organisaasjes en taalorganisaasjes yn Europa byinoar brocht om Wikipedy te brûken as metoade om learlingen digitale feardigens, sosjale belutsenens en taalfeardigens te learen.

Partners yn Fryslân binne Afûk, Mercator Europeesk Kennissintrum (Fryske Akademy) en Learning Hub Friesland.

18 septimber 20241 oktober 2024

EBLT en Mercator Europeesk Kennissintrum fiere Europeeske Dei fan de Talen mei jûn oer films yn regionale of minderheidstalen

Op tongersdeitejûn 26 septimber fiere it Europeesk Buro foar Lytse Talen (EBLT) en Mercator Europeesk Kennissintrum de Europeeske Dei fan de Talen, mei in paneldiskusje oer films yn regionale of minderheidstalen mei ferskate filmmakkers út Noard-Nederlân: Johanneke Dijkstra, Rob Camies, Steven de Jong en Ingeborg Nienhuis.

En… AKSJE! films yn regionale of minderheidstalen

It EBLT freget al jierrenlang oandacht foar de stipe fan filmproduksjes yn minderheidstalen. Lokkich wurde der rûnom yn Europa mear films yn minderheidstalen makke, op hieltyd better nivo. Mar wat binne de erfaringen en produksjes fan filmmakkers yn ús lân? Wêr binne filmmakkers en –produsinten mei dwaande, hokfoar útdagings komme sy tsjin en wêr fine sy de nedige stipe?

Op de Europeeske Dei fan de Talen is der in paneldiskusje mei filmmakkers Johanneke Dijkstra (û.o. Fryske film ‘Kriich’), Rob Camies (û.o Drintske film ‘Grenzeloos Verraad’), Steven de Jong (û.o. Fryske films ‘Grutte Pier’, ‘De Fûke’) en Ingeborg Nienhuis (Grinzer film ‘Schoem’). Sjoernalist Onno Falkena en EBLT-foarsitter Gerard de Jong liede de jûn. Der sille ek filmfragminten te sjen wêze. Nei ôfrin is der in hapke en in drankje.

Europeeske Dei fan de Talen

De Europeeske Dei fan de Talen is in inisjatyf fan de Ried fan Europa en wurdt sûnt 2001 fierd. Yn Europa binne der mear as 200 talen. By de Ried fan Europa binne 82 regionale of minderheidstalen erkend fan mei-inoar 207 taalmienskippen. Yn Nederlân binne dat it Frysk, Jiddysk, Limboarchsk, Nedersaksysk, Papiamintsk en de talen fan de Roma en Sinti.

EBLT en Mercator Europeesk Kennissintrum

De jûn wurdt organisearre troch it Europeesk Buro foar Lytse Talen (EBLT) en Mercator Europeesk Kennissintrum foar Meartaligens en Taallearen (ûnderdiel fan de Fryske Akademy). It EBLT is in koepelorgaan dat him ynset foar de promoasje en beskerming fan minderheidstalen yn Nederlân. By it EBLT binne mear as tweintich organisaasjes oansletten dy ‘t harren ynsette foar de posysje fan it Frysk, Nedersaksysk, it Biltsk of it Papiamentu. Mercator Europeesk Kennissintrum foar Meartaligens en Taallearen ûndersiket meartalich ûnderwiis en taallearen yn Europa.

Wês wolkom

Op tongersdeitejûn 26 septimber, om 19:30 oere begjint it evenemint, dat fergees tagonklik is. De jûn wurdt holden by de Stellingwarver Schrieversronte, Willinge Prinsstraote 20, Berkoop/Oldeberkoop.

Komme jo ek?
Lit it dan even witte y.f.m hapkes en drankjes, troch in e-mail te stjoere nei it EBLT.

17 juny 202417 juny 2024

Petysje: Besunigings op it Frysk fan tafel!

De provinsje sil op 19 juny beslute oer de taalnota ‘Fansels Frysk’. Dêr steane moaie plannen yn. Dy kinne it Frysk foarút helpe. Mar deputearre steaten hawwe it jild der net foar oer. Se wolle sels besunigje. Dêrtroch steane de ambysjes faai. Tekenje en ferspried dêrom de petysje fan de Rie foar de Fryske Beweging, dy’t it EBLT stipet, en lit jo lûd hearre. Provinsje, kear dit op!

Kearn fan it nije taalbelied is, dat de taalfitaliteit stipe wurde moat. Mar it taalkado en tydskrift ‘Heit & mem’ reitsje in grut part fan de subsydzje kwyt. Beide binne bedoeld om âlden oan te moedigjen de Fryske taal oan harren bern troch te jaan. Mercator, dy’t de provinsje helpt om Europeesk ûndersyksjild nei de provinsje te heljen foar taalûndersyk, ferliest sels de folsleine strukturele subsydzje. De Stellingwarver Schrieversronte wurdt flink koarten op de subsydzje, en sawol de Fryske Rie as de Rie foar de Fryske Beweging rikke al harren jild kwyt. Ek oare besunigingen binne net te rymjen mei de ambysjes foar taalfitaliteit.

De provinsje hat ferskate finansjele tafallers hân, mar hâldt no ynienen de hân op de ponge. Yn 2026 is der wer jild. Dêrom freegje wy:

Provinsjale steaten soene beslute moatte om no net te besunigjen, mar de tafallers te brûken.
Praat earst mei de belutsen organisaasjes om te sjen, hoe’t se mei de provinsje ta in oplossing komme kinne. Want dat is oant no ta noch net bard!

Tekenje de petysje

Alle Fryske organisaasjes, wêrûnder it EBLT, lûke tegearre op om dit te kearen. Jo stim hjiryn is och sa wichtich. It lêste wurd is oan Provinsjale Steaten. Lit jo lûd heare en tekenje de petysje: https://www.petities.com/besunigings_op_it_frysk_fan_tafel

3 juny 202413 juny 2024

Fryske kandidaten Europeesk Parlemint wolle opkomme foar minderheidstalen yn Europa

Noch in pear dagen en dan kinne wy stimme foar de Europeeske ferkiezings op 6 juny. Op de kandidatelisten stean ek in oantal Fryske kandidaten. Trije kandidaten op kânsrike plakken, listlûker Anja Haga fan de ChristenUnie, om Raquel García Hermida-Van Der Walle fan D66 (#2) en Sjoerd Wijnsma fan it CDA (#5), gongen op tongersdei 23 maaie yn Kafee de Gouden Leeuw yn petear mei petearlieder Onno Falkena en fansels it oanwêzige publyk. Wat wolle sy foar Fryslân berikke yn de EU? En sjogge se ek kânsen om de posysje fan minderheidstalen te fersterkjen? De jûn waard organisearre op 23 maaie troch it EBLT yn gearwurking mei it Mercator Europeesk Kennissintrum.

Minderheidstalen op de aginda

De Fryske kandidaat-Europarlemintariërs Anja Haga (CU), Raquel Garcia Hermida-van der Walle (D66) en Sjoerd Wijnsma (CDA) wolle harren alle trije yn Brussel ynspanne foar it Frysk en oare minderheidstalen. As it oan harren leit krije minderheidstalen in fêst plak op de Europeeske aginda en as it heal kin ek in eigen begruttingspost. Ek soe it makliker wurde moatte foar lytse organisaasjes en ek foar lytsere talen om jild oan te freegjen foar projekten. Dat is no in toer, omdat projekten yn lytse talen konkurrearje moatte mei oanfragen foar projekten yn grutte steatstalen.

f.l.n.r.: Onno Falkena, Anja Haga (CU), Sjoerd Wijnsma (CDA), Raquel Garcia Hermida-van der Walle (D66). Foto: EBLT

Ferskillen

Mar ferskillen tusken de kandidaten binne der ek. Wylst Wijnsma pleitet foar in ‘realistyske green deal’ mei helbere doelen foar boeren en mobiliteit, wolle Haga en Garcia Hermida-van der Walle fol faasje foarút mei it Europeeske belied op it mêd fan bioferskaat en klimaat. It EBLT helle de trije gadingmakkers nei kafee De Gouden Liuw yn Ljouwert foar in goed petear oer it Frysk, lânbou, mobiliteit en polarisaasje. Op dizze moeting yn in goed besocht kafee koe ek it publyk frijút fragen stelle oan de trije kandidaten.

Europeeske ferkiezings

Op 6 juny binne de ferkiezings foar it Europeesk Parlemint. Nederlân kin dy dei kieze foar 31 Europarlemintariërs, dy’t foar fiif jier in sit hawwe sille. Stimburo’s binne tongersdei 6 juny iepen tusken 7:30 en 21:00 oere.

Sjoch foar mear ynformaasje op: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/verkiezingen

Ferslach fan 23 maaie

Yn de taheakke is it folsleine ferslach te lêzen.

2024_05_23_Ferslach_EBLT_EU-ferkiezingsjun Download

16 maaie 202416 maaie 2024

Ynspiraasjesesje: De Wylde Boerinne revisited – in âld ferhaal op ’e nij ferteld

Op 6 juny organisearret Lingotell in ynspiraasjesesje foar boppeboulearlingen fan it fuortset ûnderwiis, studinten, dosinten en oare belangstellenden. Dy middeis wurdt yn Tresoar it ferhaal de Wylde Boerinne op ‘e nij ferteld. Dat wurdt dien mei presintaasjes en workshops fan Froukje Sijtsma (Ferhalemakker), Annalies Outhuijse (Makker fan histoaryske escaperooms), Ypy Zysling (Regisseur) en Douwe Kootstra (Folksferhalekenner).

Wylde boerinne

It ferhaal fan ‘De wylde boerinne’ is no, in iuw sûnt de útjefte, noch hieltyd aktueel. Wa tinkt net gelyk oan De Rijdende Rechter by twa buorlju dy’t bakkelje oer in stik grûn? Mar yn Holtrops ferhaal rint de kwestje wol hiel heech op. De buorlju, de boerinne út de titel, en de boer njonken har, dogge der alles oan om de grutste boer te wurden. Uteinlik kostet it harren alles. Ferskillende ferhalemakkers ha der troch de tiid al mei te set west, lykas in harkspulmakker, in striptekener, in regisseur, en der is sels in audiotoer fan. Wat makket dat dit ferhaal noch hieltyd oansprekt, en hoesa is it wichtich dat dizze ferhalen ferteld wurde bliuwe? Hokfoar keuzes wurde makke by it omfoarmjen fan it oarspronklike ferhaal?

programma

12:30-12:45 | Ynrin, registraasje, kofje/tee
12:45-13.15 | Ynlieding – Froukje Sijtsma – Ferhalemakker
13.20-13.50 | Workshop 1 – Annalies Outhuijse – Makker fan histoaryske escaperooms
13:50-14.20 | skoft
14.25-14:55 | Workshop 2 – Ypy Zysling – Regisseur
15.00-15.30 | Workshop 3 – Douwe Kootstra – Folksferhalekenner

Lingotell-Programma Download

opjaan

Wêr: De Gouden Leeuw, Tresoar, Ljouwert
Foar wa:
- boppeboulearlingen fan it fuortset ûnderwiis
- studinten
- dosinten
- oare belangstellenden
Wannear: 6 juny 2024 fan 12.30 oant 15.30 oere.
Tagong: fergees.
Oanmelde oant en mei 31 maaie fia: lingotell@fryske-akademy.nl

organisator Lingotell

Lingotell is in ynnovatyf, op minsken rjochte en foarútstribjend projekt, dat rjochte is op in echte feroaring yn hoe’t ferhalen beheard en wurdearre wurde. Dat wurdt dien út it prinsipe wei dat ferhalen ûnderdiel binne fan ús kultureel erfguod. Troch it fertellen fan in ferhaal yn eigen taal fersterket net allinne de Europeeske minderheidstaal , mar ek ús takomst as ûnderdiel fan Europa.

Lingotell ferkent hoe’t autochtoane en minderheidstalen ferterke wurde kinne troch de keunst fan it neifertellen. Dêrfoar wurde ferhalen op ‘e nij ûntwerpe en op ‘e nij definiearre. Dy ferhalen binne rjochten it Frysk, Súdsamysk en de Romatalen. It projekt hat as doel dy minderheidstalen te fersterkjen en ek it kultureel erfguod fan de mienskippen te beskermjen.

Lingotell is in lytsskalich gearwurkingsprojekt mei Sijti Jarnge (Noarwegen), Fryske Akademy en Mercator European Research Centre (Nederlân), and Pro Progressione (Hongarije).

13 maaie 202427 maaie 2024

EU-ferkiezingsjûn “Fryslân yn Europa – Europa yn Fryslân” op 23 maaie

yn petear mei trije kânsrike kandidaten út Fryslân foar it Europeesk Parlemint

Yn ’e oanrin nei de ferkiezings foar it Europeesk Parlemint op tongersdei 6 juny organisearret it EBLT op tongersdeitejûn 23 maaie in iepen petear mei de trije meast kânsrike kandidaten út Fryslân. It giet om listlûker Anja Haga fan de ChristenUnie, om Raquel García Hermida-Van Der Walle fan D66 en Sjoerd Wijnsma fan it CDA. As Europeesk oriïntearre organisaasjes wolle it EBLT en Mercator Europeesk Kennissintrum elkenien graach de kâns biede om ynformeel mei dizze trije Fryske Europeanen yn petear te gean. Wat wolle sy foar Fryslân berikke yn de EU? Hoe wolle se de kontakten mei harren kiezers ûnderhâlde? Sjoernalist Onno Falkena sil de jûn liede.

Trije kandidaten út Fryslân

De Europeeske Uny sil foar elk in rol spylje mei de grutte útdagings fan dizze tiid, mar de Europeeske polityk stiet somtiden fier fan de minsken ôf. Alle oanlieding om neier yn de kunde te kommen mei Anja Haga út Dokkum, Raquel García Hermida-Van Der Walle fan De Gordyk en Sjoerd Wijnsma fan Ljouwert. Wêr wolle sy harren krekt foar ynsette yn Europa? Binne se ek fan doel om op te arbeidzjen yn it Europeesk Parlemint? En wêr sitte krekt de ferskillen tusken Haga en Wijnsma as sy harren yn Brussel oanslute by deselde grutte EPP-fraksje?

Foar it EBLT binne minderheidstalen, kultuer en ûnderwiis wichtich. Tema’s dy’t yn Europa krekt wat minder heech op de politike aginda steane. Wat kinne we op dizze terreinen fan de trije Fryske kandidaten ferwachtsje? De opset fan de jûn is sa dat it publyk folop de gelegenheid kriget om fragen te stellen oan de trije gadingmakkers. Dat kin ek gean oer foar Fryslân wichtige tema’s as de Lelyline, de melkfeehâlderij of de beskerming fan de Waadsee.

EBLT en Mercator Europeesk Kennissintrum

It Europeesk Buro foar Lytse Talen, EBLT, is in koepelorgaan dat him ynset foar de promoasje en beskerming fan minderheidstalen yn Nederlân. By it EBLT binne mear as tweintich organisaasjes oansletten dy ‘t harren ynsette foar de posysje fan it Frysk, Nedersaksysk, Biltsk of Papiamintsk. It Mercator Europeesk Kennissintrum foar Meartaligens en Taallearen (ûnderdiel fan de Fryske Akademy) ûndersiket meartalich ûnderwiis en taallearen yn Europa. It is in ûnôfhinklike en erkende besoarger fan kennis en ynformaasje, benammen oer regionale en minderheidstalen yn Europa.

Wês wolkom

It evenemint is iepenbier en fergees tagonklik.

Tiid: tongersdei 23 maaie, 20:00 oere. Ynrin fan 19:30 oere ôf.
Plak: Tresoar, Boterhoek 1, Ljouwert
Tagong: fergees. Graach opjaan by it EBLT y.f.m. catering

15 april 202418 april 2024

Nij Frysk ûndersyk nei taaloerdracht binnen jonge gesinnen

It Mercator Europeesk Kennissintrum foar Meartaligens en Taallearen, Afûk en it European Centre for Minority Issues (ECMI) yn it Dútske Flensburg sille in grutskalich ûndersyk yn Fryslân útfiere nei taaloerdracht binnen jonge gesinnen. De Provinsje Fryslân hat in subsydzje takend oan it projekt ‘The intergenerational transmission of West Frisian: promoting multilingual child-rearing and supporting (future) parents’, dat twa jierren yn beslach nimme sil.

taaloerdracht

Taaloerdracht is belangryk foar it fuortbestean fan in taal. De persoanlike hâlding dy’t minsken oannimme oangeande de (minderheids)taal spilet dêrby in wichtige rol. Ruth Kircher (ECMI), Jelske Dijkstra (Mercator/ Fryske Akademy), Mirjam Vellinga (Afûk) en Suzanne Dekker (Mercator/ Fryske Akademy) sille harren dêrom de kommende twa jierren dwaande hâlde mei ûndersyk nei de taalhâlding fan (takomstige) âlden oangeande it Frysk en it meartalich opgroeien. Dêrút folgjend sil in taalkampagne opstart wurde.

It ûndersyk rjochtet him op minsken mei in bernewinsk, takomstige âlden dy’t in poppe ferwachtsje en op âlden dy’t jonge bern ha. Mei it projekt wurdt mei fragelisten yn kaart brocht fan hokfoar ynformaasjeboarnen âlden ferlet hawwe as sy mear witte wolle oer it opbringen fan harren bern mei it Frysk en op hokfoar mominten sy dy ynformaasje ûntfange wolle. De data sille fierder ek ynsjoch jaan yn de motivaasje fan âlden om it Frysk wol of net oer te dragen oan harren bern en liede ta oanrekommandaasjes foar beliedsmakkers. Haadûndersiker Ruth Kircher hat ûnderfining mei ferlykber ûndersyk yn de Frânsk-Ingelske provinsje Quebec yn Kanada. Kircher sil it ûndersyk liede en tagelyk inselde ûndersyk útfiere yn Noard-Fryslân yn Dútslân. Sa kinne beide situaasjes mei-inoar ferlike wurde en der fan inoar leard wurde.

gearwurking

Kircher, Dijkstra, Dekker en Vellinga sille yn alle fazen fan it projekt nau mei inoar gearwurkje, mar it ECMI sil it ûndersyksûntwerp liede. It Mercator Kennissintrum en de Afûk binne ferantwurdlik foar de datasamling. Mercator hat de supervyzje oer de analyze en it rapport. De Afûk liedt dêrnei de bewustwurdingskampanje foar (takomstige) âlden, op basis fan de ûndersyksresultaten. Dêrneist wurde der materialen ûntwikkele foar profesjonals dy’t wurkje mei jonge bern en (takomstige) âlden, lykas ferloskundigen, logopedisten en bernedokters, om harren kennis en bewustwurding oer meartaligens en it Frysk te fergrutsjen.

Oer Mercator

It Mercator Europeesk Kennissintrum foar Meartaligens en Taallearen is ûnderdiel fan de Fryske Akademy en ûndersiket meartalich ûnderwiis en taallearen yn Europa. It is in ûnôfhinklike en erkende besoarger fan kennis en ynformaasje oer regionale en minderheidstalen yn Europa. It Mercator Kennissintrum is ûnderdiel fan it wittenskiplik ûndersyksynstitút Fryske Akademy, dat dit jier 85-jier bestiet.

Oer Afûk

Afûk is de promoasje-organisaasje foar de Fryske taal en kultuer en hat sadwaande in ferskaat oan taken op it mêd fan ûnderwiis en taalpromoasje yn en oer it Frysk. Afûk fersoarget taalkursussen en Frysktalige learmiddels, mar jout ek boeken en tydskriften út, ûntwikkelet taal- en bewustwurdingskampanjes en is partner yn ynternasjonale minderheidstaalprojekten.

Oer European Centre for Minority Issues (ECMI)

It ECMI yn Flensburg is binnen Europa in renomearre ynstitút foar de beskerming en fersterking fan de posysje fan minderheden. It is in ûnôfhinklik en ynterdissiplinêr ûndersykssintrum, dat yn 1996 oprjochte waard troch de regearen fan Denemarken, Dútslân en Sleeswyk-Holstein.

4 april 20244 april 2024

Mercator publisearret hânsum oersjoch fan wetten, ôfspraken en ynstellings oangeande it Frysk

Fryslân is in meartalige provinsje: it Nederlânsk en it Frysk binne beide offisjele talen. Dat makket Fryslân, mar ek de rol fan Provinsjale Steaten, bysûnder. Gjin oare provinsje yn Nederlân hat sa’n wiidfiemjend taal- en kultuerbelied mei safolle eigen foech as Fryslân.

Dat betsjut ek dat Provinsjale Steaten in bysûndere ferantwurdlikheid ha om de provinsje te kontrolearjen op de útfiering fan dat belied en it ryk skerp te hâlden as it giet om it neikommen fan ferplichtings foar it Frysk oer dy’t Nederlân oangien is fia ôfspraken, wetten en Europeeske ferdraggen. Mar wat stiet der eins yn dy wetten en wat binne dy Europeeske ferplichtings no krekt, en hoe is it eins regele mei it Frysk yn it ûnderwiis?

Mei dit struibrief wol Mercator in hânsum oersjoch jaan fan de wetten, ôfspraken en ynstellings dy’t mei it Frysk te krijen ha, ornearre foar beliedsmakkers, bestjoerders, folksfertsjintwurdigers en oare belangstellenden.

lês mear en download it struibrief