Wetterskip Fryslân sil faker it Frysk brûke

De ynspraak fan it Europeesk Buro foar Lytse Talen by Wetterskip Fryslân oer it nije beliedsplan Frysk liket fertuten te dwaan. It wetterskip sil no ‘faker’ it Frysk brûke op sosjale media. It EBLT wie posityf oer it omtinken foar it ûnderwerp Frysk by it Wetterskip Fryslân, mar wie ek fan betinken dat der wol in skepke boppe-op kin, dêr’t it giet om it kreatyf en linich brûken fan de Fryske taal – njonken it Nederlânsk – troch de kommunikaasje-ôfdieling fan it wetterskip.

Op it beliedsplan Frysk by Wetterskip Fryslân 2020-2024, En wat dogge we moarn mei wetter? hie it EBLT as iennichste organisaasje reagearre. Op 21 septimber bespruts it Wetterskip Fryslân it nije beliedsplan en EBLT-ferstjintwurdiger Onno Falkena hat fan de gelegenheid gebrûkmakke om de sjenswize fierder ta te ljochtsjen.

Ljouwerter Krante, 22 septimber 2020, oer it Wetterskip Fryslân en de sjenswize fan it EBMT. Sy bedoele dêrmei lykwols it EBLT.
Frysk Deiblêd, 16 septimber 2020, oer it Wetterskip Fryslân en de sjenswize fan it EBMT. Sy bedoele dêrmei lykwols it EBLT.

 

East-Fryslân ynspirearret de Afûk by aksje foar mear Frysk yn de supermerk

Twatalich opskrift yn de EDEKA-supermerk fan Aurich – Foto: Omrop Fryslân, Onno Falkena

By in soad supermerken yn Fryslân stiet no noch de tekst ‘Haal hier uw winkelwagen’. As it oan de Afûk leit wurdt dat meikoarten ‘Pak hjir jo winkelwein’, want de Afûk wol wurk meitsje fan mear Frysk yn en om de supermerk en is dat ek al oan it tarieden. Undernimmers dy’t hjir wol wat foar fiele kinne in berop dwaan op de Afûk foar oersettingen en logistike stipe, seit projektlieder Fokke Jagersma.

Continue reading “East-Fryslân ynspirearret de Afûk by aksje foar mear Frysk yn de supermerk”

Omrop Fryslân op syk nei de grinzen fan Europa yn in trijelûk oer de Roma, de Sámi en de Val d’Aran

De slogen fan kulturele haadstêd Plovdiv 2019

De ferhâlding tusken de Europeeske minderheden en de EU soe wol in goeie relaasjeterapy brûke kinne. Dy konklúzje is te lûken út de trijelûk FryslânDok dokumintêres dy’t Omrop Fryslân makke mei it each op de Europeeske parlemintsferkiezings fan 23 maaie. Yn de searje ‘De grinzen fan Europa’ wurdt pynlik dúdlik dat minderheden teloarsteld binne yn de Europeeske Uny. De dokumintêres wurde op 5, 12 en 19 maaie útstjoerd troch Omrop Fryslân op NPO2 en op it eigen tv-kanaal.

Yn de jierren ’90 waard noch folop praat oer ‘it Europa fan de regio’s’, mar hjoeddedei lykje de steaten wer foar master op te slaan yn de Europeeske Uny. Nettsjinsteande de offisjele slogan ‘Unity in diversity’ blykt it belang fan de lidsteat foar de EU hieltyd wer sterker te wêzen as dat fan de minsken yn de regio. Dat alteast is it gefoel dat libbet by de trije minderheden dy’t FryslânDok opsocht: de Roma yn Bulgarije, de Sámi yn Sweden en de Aranezen yn Spanje.

Yn it trijelûk ‘De grinzen fan Europa’ siket FryslânDok it antwurd op de fraach wat de minderheidsgebieten oan de EU te freegjen, mar foaral ek te bieden hawwe. By de oprjochting fan de EU wie de ferwachting dat Europa der ek foar de minderheden en de regio’s wêze soe. Dêrby moat de EU faak lavearje tusken it belang fan de minsken yn de regio’s en dat fan de naasjesteaten. It docht bliken dat de Brusselske bestjoerders faak kieze foar it lêste.

De Fryske sjoernalist Onno Falkena gie dwerstroch Europa op syk nei de leafde dy’t minderheden hawwe foar de Europeeske Uny. Fanút Ljouwert wie syn earste logyske halte: de Bulgaarske stêd Plovdiv, Kulturele Haadstêd fan 2019.

Plovdiv is ien fan de âldste stêden fan Europa, in stêd dy’t optilt fan kulturele rykdom, mei tank oan Turkse, Grykske en Russyske ynfloeden. Mar ek de stêd mei it grutste Roma-getto fan Europa. Yn de wyk Stolipinovo wenje 50.000 sigeuners yn earbarmlike omstannichheden. It Europeeske belied fan de lêste 9 jier hat dêr amper wat yn feroare, wylst ûnder ynfloed fan Bulgaarsk nasjonalisme de diskriminaasje earder ta as ôf liket te nimmen. Op it iepeningsfeest fan de Kulturele Haadstêd trof Onno net ien Roma. En yn it getto hearde hy tragyske ferhalen. It biedwurd fan Plovdiv 2019 is ‘zajedno’, Bulgaarsk foar mei-ïnoar. Mar in soad Roma yn it earmoedige getto kinne dat ‘together’-gefoel net diele.

Continue reading “Omrop Fryslân op syk nei de grinzen fan Europa yn in trijelûk oer de Roma, de Sámi en de Val d’Aran”

Bouwe en weune: gemeente Waadhoeke wurdt offisjeel fjouwertalich

Fan: Omrop Fryslân

In trijetalige webside mei ynformaasje yn it Biltsk, Frysk en Nederlânsk, trou-amtners dy’t minsken trouwe kinne yn it Biltsk of Stedsfrysk, meartalige ynformaasjebuordsjes yn en bûten it gemeentehûs. De jonge fúzjegemeente Waadhoeke hat de ambysje om mei ferskate praktyske maatregels de ‘unike meartalichheid’ fan Noardwest-Fryslân te behâlden én te stimulearjen. Tongersdeitejûn praat de gemeenteried oer de earste nota Taalbelied. Dizze nota wol njonken it Frysk ek it Biltsk en it Stedsfrysk stimulearje en is dêrmei op himsels al unyk. Continue reading “Bouwe en weune: gemeente Waadhoeke wurdt offisjeel fjouwertalich”

Zusammenkunft der Friesen auf Amrum

„Tuhuupe“ (Zusammen) hieß das friesische Motto der dreitägigen Konferenz des Friesenrates auf Amrum und so kam zusammen, wer zusammen kommen wollte. 70 Interessierte aus West-, Ost- und Tuhuupe 2Nordfriesland, Studierende und Professoren, Insulaner und Festländer, Lehrer und Medienvertreter sowie viele andere machten sich in verschiedenen „werksteeden“ daran, die Stellung und Entwicklung der friesischen Sprache und Kultur in unserer Gesellschaft zu beleuchten. Neben dem gegenseitigen Kennenlernen und der Vernetzung der einzelnen Institutionen war die Erarbeitung einer Resolution erklärtes Ziel dieser Veranstaltung, die in ähnlicher Form vor vier Jahren ebenfalls auf Amrum stattgefunden hatte.

Mit dem Ohr an der Basis wurden auf der Klausurtagung in den Bereichen Bildung, Medien, Kunst, Sprache und Politik friesische Forderungen formuliert und in einer Resolution festgehalten. Diese dient als Verhandlungsbasis für Gespräche mit verantwortlichen Politikern. In den einzelnen Gruppen wurde lebhaft über Möglichkeiten diskutiert, wie man das Friesische besser sichtbar machen und das friesische Selbstbewusstsein stärken könne.

Es wurden Ideen geboren wie die Veranstaltung eines (inter-)friesischen Poetry Slams, eine Sprachenkampagne, die Erstellung professionellen Schulmaterials, das bessere Auftreten in den neuen Medien, sowie eine bessere Koordination von Internetauftritten und interaktiven Möglichkeiten des Internets. Vielleicht könne man sogar zu einem Leuchtturmprojekt für moderne Minderheitendarstellung werden, wurde ehrgeizig formuliert.

Das Bundesministerium für Kultur und Medien hat die Tagung gefördert und mit dem Tagungsort Amrum war eine gute Wahl getroffen worden, wie viele Teilnehmer bestätigten. Man hatte die Jugendherberge Wittdün für sich allein, und so konnte dort gemeinsam gegessen und geschlafen, aber auch bis tief in die Nacht diskutiert und gestritten werden.

Continue reading “Zusammenkunft der Friesen auf Amrum”

Et Nedersaksisch / Nederduuts: een taal mit meugelikheden

De seal siet grôtfol by de konferinsje oer it Nedersaksysk yn it EP
De seal siet grôtfol by de konferinsje oer it Nedersaksysk yn it EP

EBLT-toespraoke in et Europees Parlement op 28.9.2016 deur Onno Falkena, expert in minderhiedstaelen

Goeiemiddag, vrouwluden en manluden. Et Nedersaksisch/Niederdeutsch is bi’j uutstek een Europees fenomeen. Ik wil daoromme graeg de Europarlementariërs Annie Schreijer-Pierik, Jens Gieseke en de Europese Volksperti’j bedaanken en priezen veur et orgeniseren van disse konfereensie in et Europees Parlement in Brussel. Et getuugt van historisch besef en van visie. Ik stao hiere as vertegenwoordiger van et Europeesk Buro foar Lytse Talen oftewel ‘Europees Buro veur Kleine Taelen’, de koepel oftewel Dachverband van 24 orgenisaosies die opkommen veur et Fries, et Nedersaksisch én et Papiamentu. Continue reading “Et Nedersaksisch / Nederduuts: een taal mit meugelikheden”

Biltse taal presintearre yn Intergroup Minorities yn it Europeesk Parlemint

Yntergroup_2016It Bilts, Frysk en it Nedersaksysk stiene op 10 maart 2016 op de wurklist fan de Intergroup Minorities yn it Europeesk Parlemint yn Straatsburch. EBLT-foarsitter en ‘native speaker’ Froukje de Jong hie de eare om foar de alderearste kear it ferhaal fan it Bilts te fertellen oan in ynteressearre groep fan mear as tritich Europarlemintariërs, fraksjemeiwurkers en lobbyïsten. De Ingelsktalige presintaasje fan De Jong waard simultaan oerset yn it Spaansk, Poals en Hongaarsk. It Bilts is foar de Intergroup nijsgjirrich, omdat de gemeente It Bildt yn febrewaris by it Ryk it fersyk yntsjinne om it Bilts op te nimmen yn it Europeesk Hânfêst fan Regionale en Minderheidstalen. Ut namme fan de Intergroup wie Europarlemintariër Nils Torvalds, in Sweedsktalige Fin, dêrby oanwêzich.

It Bilts waard presintearre as ‘in minderheid yn in minderheid’, mar dêrby ek de aktuele oanlieding: Troch de gemeentlike weryndieling wurdt it Bilts yn 2018 in minderheidstaal yn eigen gemeente. Foar in lykwichtich taalbelied yn de nije trijetalige gemeente Waadhoeke is it fan belang dat ek it Bilts erkend wurdt, sa lei Froukje de Jong út. Yn it publyk sieten ek in pear Friezen: Europarlemintariër Jan Huitema (VVD) fan Makkingea komplimintearre de Fryske delegaasje mei harren presintaasje. Ek FUEN-lobbyïst Frank de Boer wie by de gearkomste oanwêzich.
Continue reading “Biltse taal presintearre yn Intergroup Minorities yn it Europeesk Parlemint”

Fundashon Splika‎ / Studentenvereniging Passaat SYMPOSIUM POSITIE PAPIAMENTS IN EUROPA

logo SplikaOp 10 oktober 2010 is het koninkrijk ingrijpend veranderd. Curaçao en St. Maarten zijn nieuwe landen geworden. De eilanden Bonaire, Saba en St. Eustatius zijn als openbaar lichamen direct onder Nederland komen te vallen. Met de integratie van Bonaire in Nederland heeft Nederland de verantwoordelijkheid gekregen over een nieuwe taal, namelijk het Papiaments.

Wat is nu de positie van het Papiaments in Nederland en in Europa?… Continue reading “Fundashon Splika‎ / Studentenvereniging Passaat SYMPOSIUM POSITIE PAPIAMENTS IN EUROPA”

Üüs driimerai – Ziele der friesischen Arbeit diskutiert

De dielnimmers oan de konferinsje Uüs driimerai op Oomram/Amrum

Die Friesen sollen und können mit Selbstbewusstsein Schutz und Förderung für die friesische Sprache einfordern. Dazu riefen die Sprecher der zweitägigen, vom Bundesministerium des Innern geförderten Konferenz “Üüs driimerai” des Bredstedter Nordfriisk Instituut auf. Die Vorsitzende des Instituts-Vereins Inken Völpel-Krohn und Institutsdirektor Professor Dr. Thomas Steensen konnten dazu im Hotel Hüttmann in Norddorf auf Amrum mehr als 60 Diskutanten begrüßen. Moderiert wurde die Zusammenkunft von den Institutslektorinnen Antje Arfsten und Wendy Vanselow. Vier Arbeitsgruppen betrachteten Präsenz und Perspektiven des Nordfriesischen. Diskussionsgrundlage war die vom Frasche Rädj (Interfriesischer Rat Sektion Nord) herausgegebene Schrift “Modell Nordfriesland”. Sie geht auf eine Initiative des Landespolitikers Kurt Hamer zurück. Gemeinsam mit den Friesen müssen Politik und Gesellschaft in Schleswig-Holstein dafür sorgen, so formulierte er, dass “Friesen tatsächlich in ihrer Heimat Nordfriesland Friesen sein und bleiben können”.

Continue reading “Üüs driimerai – Ziele der friesischen Arbeit diskutiert”