Boekpresintaasje Oekraynsk berneboek ‘Maia en har freonen’ –

Op tongersdei 21 april fynt de presintaasje plak fan Maia en har freonen, in berneboek út Oekraïne, oersetten fia it Ingelsk nei it Frysk troch Tialda Hoogeveen. De tastânkomming fan it boek is in unikum: alve Fryske útjouwers hawwe harren mei-inoar ynsetten foar dizze útjefte, ûnder de flagge fan Boeken fan Fryslân en nimme ek de ferkeap fan it boek mei-inoar op harren.

Opbringsten ferkeap Fryske útjefte foar UNICEF-Oekraïne

De folsleine opbrinst fan de ferkeap fan it boek giet nei UNICEF-Oekraïne, dy’t har ynset foar bern dy’t yn Oekraïne achterbleaun binne. It boek fynt net allinne syn wei nei de Fryske lêzers, mar is ek oersetten yn in soad oare talen, sadat it no te lêzen is yn Sweden, Letlân, Dútslân, it Feriene Keninkryk, Poalen, Estlân en Yslân. Yn Fryslân is it ynisjatyf rom sponsore troch: de Provinsje Fryslân, Stichting FLMD, Douwe Kalma Stifting, Ried fan de Fryske Beweging, Tony Feitsma Fûns, Arjen Witteveen Fûns en Drukkerij Van der Eems.

Krimoarloch

De skriuwster fan it Oekraynske boek Larysa Denysenko, sy ferbliuwt op it stuit noch yn Oekraïne, hat it boek yn ‘e tiid fan de anneksaasje fan de Krim skreaun. It boek is yn Oekraïne net mear te krijen, mar stiet troch de Europeeske útjouwers wer rûnom yn de belangstelling.

Utnûging boekpresintaasje

De presintaasje fan it boek sil plakfine yn de bibleteek fan Snits, op tongersdei 21 april 2022.

Adres: Wijde Noorderhorne 1.
Oanfang: 16.30 oere.
Minsken dy’t belangstelling hawwe foar it bywenjen fan de presintaasje, kinne harren opjaan by de bibleteek fan Snits fia: sneek@BMF.nl.

‘Fear yn ’e Broek’ foar Fedde Dijkstra

De Ried fan de Fryske Beweging hat besletten de saneamde Fear yn ´e Broek dit jier út te rikken oan rjochtbanktolk Fedde Dijkstra út Wurdum. De Ried kent de Fear sûnt 1994 geregeldwei ta oan persoanen of ynstellingen dy’t har tige fertsjinstlik meitsje op it mêd fan de Fryske taal en kultuer. De priis sil útrikt wurde op sneon 27 novimber yn it skoft fan de Fedde Schurerlêzing. Dy lêzing is fan 15.00 – 17.00 oere yn de Koperen Tún yn Ljouwert.

De Ried is fan betinken dat Fedde Dijkstra him as rjochtbanktolk Frysk al jierren tige fertsjinstlik makket om Friezen dy’t yn Fryslân foar de rjochter ferskine, yn de gelegenheid te stellen Frysk te praten. Dat er dat net allinnich as wurk beskôget, mar it ek as in ferantwurdlikheid sjocht om foar dat rjocht fan de Friezen te striden. Hy is der benammen yn 2021, eksakt 70 jier nei Kneppelfreed, mei aksjes yn slagge om it rjocht fan Friezen om har memmetaal te brûken foar de rjochter, yn it omtinken te bringen fan de lanlike media en de Haachske politisy.

Fedde Dijkstra. Foto: Arie Bruinsma

Mei it each op it boppesteande is de Ried fan de Fryske Beweging fan betinken dat de Fear yn ’e Broek dit jier Fedde Dijkstra takomt. De priis bestiet út in hânmjittich ynkleure, orizjinele linofyk fan byldzjend keunstner Fedde Hoekstra en in oarkonde.

Fedde Schurerlêzing

De Fedde Schurerlêzing stiet dit jier fansels yn it teken fan Kneppelfreed. Op sneon 27 novimber is elk fan 14.30 oere ôf wolkom yn de Koperen Tún yn Ljouwert. De tagong is fergees, mar besikers moatte al tagongskaarten oanfreegje by VanPlan. By de yngong sil op de QR-koade kontrolearre wurde. Kaarten kinne hjir oanfrege wurde.

De Fedde Schurerlêzing is in inisjatyf fan de Ried fan de Fryske Beweging en wurdt jierliks organisearre op in saterdeimiddei yn novimber. De lêzing is yn gearwurking mei Tresoar, It HCL en de Leeuwarder Courant. Fan takommend jier ôf ek yn gearwurking mei de Fryske Akademy.

Grutte Ried fan de Ried fan de Fryske Beweging

It bestjoer fan de Ried fan de Fryske Beweging nûget syn stipers en de fertsjintwurdigers fan de oansletten selskippen fan herten út foar de gearkomste op 28 oktober fan de Grutte Ried. It bestjoer hopet elkenien nei in koroana-stilstân fan goed oardel jier wer libbensliif te ûntfangen.

Plak:  doarpshûs Nij Franjum, Tramstrjitte 36, Marsum

Tiid:  tongersdei 28 oktober om 19.30 oere

By it ynkommen wurde oanwêzigen kontrolearre op harren QR-koade.

De wurklist is hjir te finen.

Fryske Beweging wer libbensliif warber

No’t it derop liket dat de koroanaweach wat belunet, is it foar it Deistich Bestjoer fan de Ried fan de Fryske Beweging lang om let mooglik om wer in tal aktiviteiten op priemmen te setten dy’t – as it heal kin – libbensliif plakhawwe. Dat docht bliken út syn lêste nijsbrief. Foar in breed publyk ornearre is op 27 novimber de Fedde Schurerlêzing, mei diskear trije sprekkers oer ‘Kneppelfreed 70 jier’: Sigrid Hemels, heechlearaar oan de Erasmus Universiteit, Bert Looper, âld-direkteur fan Tresoar en skriuwer-sjoernalist Abe de Vries.

Al earder, yn oktober, wurdt nei twa jier fannijs in (fysike) gearkomste foar it folsleine bestjoer, mei alle oansletten organisaasjes, organisearre. Wichtige te bepraten ûnderwerpen sille nei alle gedachten wêze it Deltaplan foar It Noarden – mei in nije spoarferbining nei de Rânestêd en grutskalige wenningbou – en de mooglikheden foar juridyske aksje om it Frysk op skoalle syn gerak krije te litten.

Allyksa yn oktober sil de foarsitter ôfreizgje nei in ynternasjonaal kongres oer taalbelied yn Switserlân. Yn septimber wie de Ried ek al oanwêzich by in kongres yn Triëst (Italië) fan de Federal Union of European Nationalities. Hâld foar mear ynformaasje oer al dy aktiviteiten It Nijs yn ’e gaten.

Fideo Emansipaasje fan Lytse Talen

Martin ter Denge en Henk Wolf prate oer lytse talen en de emansipaasje dêrfan. Martin ter Denge is warber foar it Twintsk yn it bysûnder en it Nedersaksysk yn it generaal. Henk Wolf spant him yn foar it Frysk yn sawol Nederlân as Dútslân. Beide binne bewuste taalbrûkers, dy’t wurk en hobby kombinearje. Yn har petear fine hja in protte oerienkomsten en ek in pear ferskillen yn har omgong mei taal. De fideo is makke yn opdracht fan It Nijs fan de Ried fan de Fryske Beweging.

Plombrief fan Ried fan de Fryske Beweging foar taalbelied gemeente Achtkarspelen

De Ried fan de Fryske Beweging stjoert geregeld Plombrieven nei persoanen of ynstânsjes dy’t it Frysk brûke. Op 18 maaie krige de gemeente Achtkarspelen in ‘plom’ fan de Ried, om’t de gemeente Achtkarspelen inkele kearen sjen litten hoe’t in gemeente Frysk taalbelied yn ‘e praktyk stal jaan kin. De Ried fan de Fryske Beweging, dy’t him ynset foar it Frysk, stelt dat tige op priis.

Wêrom in plom?
Yn in protte gemeenten bliuwt Frysk taalbelied beheind ta moaie wurden foar de Bühne, sûnder de praktyske ynfolling dy’t derby heart. Mei in ynspirearjend taalbelied en troch it brûken fan it Frysk op ferskate gemeentlike nivo’s te stimulearjen en sichtber te meitsjen, lit Achtkarspelen sjen dat it ek oars kin.

Frysk foar ynboargering
Mei twa resinte aksjes makke de gemeente dúdlik dat it him tinken is mei it yn praktyk bringen fan Frysk taalbelied. Sa waard yn de ried in moasje fan de FNP oannommen om it regear yn De Haach te freegjen ryksjild ta te kennen foar de ynboargering fan statushâlders. “Trochdat ynwenners fan in plattelânsgemeente as Achtkarspelen foar it grutste part Fysktalich binne, merke wy dat it ferstean fan it Frysk in mearwearde hat foar in flotte yntegraasje en partisipaasje fan asylsikers binnen de mienskip”, skreau boargemaster Oebele Brouwer yn in brief oan minister Koolmees fan Sosjale Saken en Wurkgelegenheid. It ministearje liet lykwols witte, dat soks net de bedoeling is omdat it learen fan it Frysk bûten de rikwiidte fan de nije Wet Ynboargering leit. De Ried fan de Fryske Beweging fynt it tige te priizgjen dat de gemeente op dizze wize de yntegraasje fan statushâders befoarderje woe en sa ek rjocht dwaan woe oan it wichtige plak fan it Frysk yn de mienskip.

Sichtber Frysk
De oare positive aksje oangeande it Frysk dêr’t Achtkarspelen okkerdeis mei yn it nijs kaam wie it pleatsen fan Frysktalige buorden by it gemeentehûs yn Bûtenpost. Besikers wurde yn it Frysk wolkom hjitten op buorden by de publyks- en personielsyngong. Ek wurdt it Frysk binnen de gemeente foar it grutte publyk sichtber makke mei Fryske gedichten op buorden by fytsrûtes del.

Myn berop is streektaal

Wat docht in streektaalmeiwurker eins? Henk Wolf hat foar de De Ried fan de Fryske Beweging/ It Nijs in fideo makke mei dy fraach, mei’t it tafal wol dat koartlyn trije minsken begûn binne yn funksjes dêr’t de soarch foar in lytse taal tige wichtich yn is.  Yn dy fideo fiere se mei-inoar in meartalich petear oer harren wurk, harren winsken en ferwachtingen en oer mooglikheden om gear te wurkjen en fan oare lytse taalmienskippen ideeën op te dwaan.

Abel Darwinkel (1968) is sûnt oktober 2020 direkteur fan de Stellingwarver Schrieversronte. Dêrfoar hat er lang by de Drintske streektaalorganisaasje Huus van de Taol wurke. Hy wennet yn Appelskea.

Helen Christiansen (1991) is yn novimber 2020 begûn as haad fan it Minderheiten-Kompetenz-Netzwerk, de belange-organisaasje fan de taalminderheden yn de Dútsk-Deenske grinsregio. Dat binne de Dútsktaligen yn Denemarken, de Deensktaligen yn Dútslân, de sprekkers fan it Platdútsk en Súd-Jutsk, de Noard-Friezen, de Sinty en Roma. Se hat earder ûnder oaren foar Omrop Fryslân wurke en wennet yn de Noard-Fryske haadstêd Hüsem.

Henk Wolf (1973) wurket sûnt novimber 2020 as wittenskiplik meiwurker by de Oldenburgische Landschaft, dêr’t er neist ûndersyk ek de promoasje fan it Sealterfrysk op ‘e noed hat. Fierder wurket er foar it Frysk ynstitút fan de Ryksuniversiteit Grins. Hy hat earder ûnder oaren foar hegeskoalle NHL Stenden, de Fryske Akademy en de Afûk wurke. Wolf wennet yn it Grinslânske Lula.