Tag: taallearen

Posted on

Nij Frysk ûndersyk nei taaloerdracht binnen jonge gesinnen

It Mercator Europeesk Kennissintrum foar Meartaligens en Taallearen, Afûk en it European Centre for Minority Issues (ECMI) yn it Dútske Flensburg sille in grutskalich ûndersyk yn Fryslân útfiere nei taaloerdracht binnen jonge gesinnen. De Provinsje Fryslân hat in subsydzje takend oan it projekt ‘The intergenerational transmission of West Frisian: promoting multilingual child-rearing and supporting (future) parents’, dat twa jierren yn beslach nimme sil.

taaloerdracht

Taaloerdracht is belangryk foar it fuortbestean fan in taal. De persoanlike hâlding dy’t minsken oannimme oangeande de (minderheids)taal spilet dêrby in wichtige rol. Ruth Kircher (ECMI), Jelske Dijkstra (Mercator/ Fryske Akademy), Mirjam Vellinga (Afûk) en Suzanne Dekker (Mercator/ Fryske Akademy) sille harren dêrom de kommende twa jierren dwaande hâlde mei ûndersyk nei de taalhâlding fan (takomstige) âlden oangeande it Frysk en it meartalich opgroeien. Dêrút folgjend sil in taalkampagne opstart wurde.

foto: pixabay

It ûndersyk rjochtet him op minsken mei in bernewinsk, takomstige âlden dy’t in poppe ferwachtsje en op âlden dy’t jonge bern ha. Mei it projekt wurdt mei fragelisten yn kaart brocht fan hokfoar ynformaasjeboarnen âlden ferlet hawwe as sy mear witte wolle oer it opbringen fan harren bern mei it Frysk en op hokfoar mominten sy dy ynformaasje ûntfange wolle. De data sille fierder ek ynsjoch jaan yn de motivaasje fan âlden om it Frysk wol of net oer te dragen oan harren bern en liede ta oanrekommandaasjes foar beliedsmakkers. Haadûndersiker Ruth Kircher hat ûnderfining mei ferlykber ûndersyk yn de Frânsk-Ingelske provinsje Quebec yn Kanada. Kircher sil it ûndersyk liede en tagelyk inselde ûndersyk útfiere yn Noard-Fryslân yn Dútslân. Sa kinne beide situaasjes mei-inoar ferlike wurde en der fan inoar leard wurde.

gearwurking

Kircher, Dijkstra, Dekker en Vellinga sille yn alle fazen fan it projekt nau mei inoar gearwurkje, mar it ECMI sil it ûndersyksûntwerp liede. It Mercator Kennissintrum en de Afûk binne ferantwurdlik foar de datasamling. Mercator hat de supervyzje oer de analyze en it rapport. De Afûk liedt dêrnei de bewustwurdingskampanje foar (takomstige) âlden, op basis fan de ûndersyksresultaten. Dêrneist wurde der materialen ûntwikkele foar profesjonals dy’t wurkje mei jonge bern en (takomstige) âlden, lykas ferloskundigen, logopedisten en bernedokters, om harren kennis en bewustwurding oer meartaligens en it Frysk te fergrutsjen.

Oer Mercator

It Mercator Europeesk Kennissintrum foar Meartaligens en Taallearen is ûnderdiel fan de Fryske Akademy en ûndersiket meartalich ûnderwiis en taallearen yn Europa. It is in ûnôfhinklike en erkende besoarger fan kennis en ynformaasje oer regionale en minderheidstalen yn Europa. It Mercator Kennissintrum is ûnderdiel fan it wittenskiplik ûndersyksynstitút Fryske Akademy, dat dit jier 85-jier bestiet.

Oer Afûk

Afûk is de promoasje-organisaasje foar de Fryske taal en kultuer en hat sadwaande in ferskaat oan taken op it mêd fan ûnderwiis en taalpromoasje yn en oer it Frysk. Afûk fersoarget taalkursussen en Frysktalige learmiddels, mar jout ek boeken en tydskriften út, ûntwikkelet taal- en bewustwurdingskampanjes en is partner yn ynternasjonale minderheidstaalprojekten.

Oer European Centre for Minority Issues (ECMI)

It ECMI yn Flensburg is binnen Europa in renomearre ynstitút foar de beskerming en fersterking fan de posysje fan minderheden. It is in ûnôfhinklik en ynterdissiplinêr ûndersykssintrum, dat yn 1996 oprjochte waard troch de regearen fan Denemarken, Dútslân en Sleeswyk-Holstein.

Posted on

Oanmoedigingskampanje foar nije Fryskpraters fan start


Minsken dy’t it Frysk op lettere leeftiid leard ha, saneamde nije Fryskpraters, brûke dy taal mar “hiel sporadysk”, en dat hat foar in part te krijen mei de taalhâlding fan de tradisjonele sprekkers. Dat die ferline jier bliken út ûndersyk dat Ruth Kircher fan it Mercator Kennissintrum foar meartaligens en taallearen en Mirjam Vellinga fan de Afûk mei-inoar dien hawwe. Dy ûndersyksútkomsten wiene reden foar it opsetten fan in oanmoedigingskampanje dy’t oan de iene kant nije Fryskpraters stimulearret om troch te setten mar dêrnjonken ek de tradisjonele sprekkers opropt om dat folle mear te stypjen. Bewustwurding, begryp en kompliminten binne de haadyngrediïnten fan de online kampanje dy’t hjoed fia de ferskate socialmediakanalen fan Praat mar Frysk fan start giet.

Nije taallearders fiele har faak minder op har gemak by it brûken fan de taal yn petearen mei tradisjonele sprekkers. “Nije sprekkers moatte in drompel oer”, seit Mirjam Vellinga, projektlieder Taalpromoasje by de Afûk. “Dat is altyd sa ast in nije taal sprekst. It is ek wennen om dysels oare klanken útsprekke te litten.”

Mar njonken de taalkundige ûnwissichheid spilet ek de hâlding fan de memmetaalsprekkers, de tradisjonele sprekkers, in rol: “Memmetaalsprekkers ferbrekke har bygelyks gau en geane oer op it Nederlânsk.” Dat helpt nije taallearders net en wurket faak ek nochris hiel demotivearjend. De memmetaalsprekkers dêrfoaroer hawwe krekt it gefoel dat it ûnfatsoenlik is om de minderheidstaal (it Frysk, yn dit gefal) te sprekken as der minsken by binne dy’t dat net of minder goed fersteane. “As minsken har dêr bewust fan binne, dan kinne se har gedrach feroarje”, seit Vellinga. De kampanje rjochtet him dêrom net allinnich op de nije Fryskpraters, mar benammen ek op de memmetaalsprekkers fan it Frysk.

De kampanje bestiet út in tal koarte fideo’s fan memmetaalsprekkers fan it Frysk en fan nije Fryskpraters: wat betsjut it Frysk foar harren? Wat fine se fan de nije taallearders, en oarsom: wat binne de erfaringen mei de memmetaalsprekkers? Alle fideo’s einigje mei in tip of oanmoediging. Dêrnjonken wurde minsken oproppen om sels ek in oanmoediging op te nimmen of te skriuwen foar alle minsken dy’t no Frysk oan it learen binne of besykje mear Frysk te praten, de nije Fryskpraters. Want: “In lytse oanmoediging, in komplimint en wat geduld wurde hiel bot op priis steld, benammen troch minsken dy’t it Frysk oan it learen binne. Kinst in taal allinnich mar leare ast dy faak om dy hinne hearst en brûke kinst. Dat is by in lytsere taal as it Frysk net altyd fanselssprekkend. Dêr hawwe wy inoar by nedich”, sa seit Ruth Kircher, sels in nije Fryskprater en ûndersiker by Mercator/Fryske Akademy.

Nije Frysklearders binne in belangrike groep as it giet om it behâld fan it Frysk. Op it stuit is in tredde fan de Fryskpraters fan hûs út net Frysktalich. Dat binne 150.000 minsken. In hiel grutte groep dus. It projekt Nije Fryskpraters is in gearwurking tusken Mercator Kennissintrum foar meartaligens en taallearen/Fryske Akademy en de Afûk

Posted on

Mercator’s Meartaligens Lêzing: Hoe’t taallearders ‘flow’ ûnderfine yn frjemdetaallessen

It Mercator Europeesk Kennissintrum foar Meartaligens en Taallearen organisearret op tiisdeitemiddei 22 novimber de online Mercator Meartaligens Lêzing 2022 mei sprekker Professor Jean-Marc Dewaele (Birkbeck): ‘Hoe’t taallearders ‘flow’ ûnderfine yn frjemdetaallessen.’

Hoe’t taallearders ‘flow’ ûnderfine yn frjemdetaallessen

It konsept flow waard yntrodusearre troch psycholooch Csíkszentmihályi (1990) en ferwiist nei in harmonieus oardere bewustwêzen wêrby’t tinzen, hannelings en emoasjes opinoar ôfstimd reitsje by it útfieren fan in útdaagjende taak. Nettsjinsteande tanimmende belangstelling foar de emoasjes fan frjemdetaallearders, begjinnend mei Dewaele en MacIntyre (2014), is it ûnderwerp flow navenant noch altyd net bot ûndersocht yn tapast taalkundich ûndersyk. Flow is wichtich, want it wurket ferslaavjend en hat sterk motivearjende kwaliteiten (Piniel & Albert, 2019; Dewaele, Saito & Halimi, 2022).

Yn syn presintaasje jout Dewaele in oersjoch fan it nijste ûndersyk nei de ûnderfinings fan flow by frjemdetaallearders. Hy lit fierder sjen hoe’t dy ûnderfinings troch de tiid hinne tanimme yn frekwinsje en yntinsiteit en hoe’t sy beynfloede wurde troch positive en negative emoasjes en troch de learkrêft (Dewaele & MacIntyre, 2022a; Dewaele & MacIntyre, 2022b). Flow is benammen fan belang yn frjemdetaallessen, want it helpt taallearders om oer har selsbewustwêzen en skrutelens hinne te kommen.

Sprekker

Jean-Marc Dewaele is professor Tapaste Taalkunde en Meartaligens oan Birkbeck, Universiteit fan Londen. Hy is de haadredakteur fan it Journal of Multilingual and Multicultural Development, foarsitter fan de International Association for the Psychology of Language Learning, en hy ûntfong ûnder mear de Distinguished Scholar Award (2022) fan de European Second Language Association.

online lêzing

Tiisdei 22 novimber, fan 16:00-17:00 oere op Zoom. Tagong is fergees, mar registrearje is ferplichte. Registrearje kin fia dizze link.

De taal fan de lêzing is Ingelsk.