Tag: Firda

Posted on

It is hjoed de Europeeske Dei fan de Talen!

It EBLT, Europeesk Buro foar Lytse Talen, en it Mercator Europeesk Kennissintrum (ûnderdiel fan de Fryske Akademy) brochten dêrom hjoed in besite oan Firda by de oplieding Travel & Hospitality. Sy sleaten oan by in les Meartalige Kommunikaasje yn de Beropspraktyk dy’t Tsjikke van der Veen en Wieger van Keulen fan de Afûk fanút Wy binne mbû en it Praktoraat Frysk & Meartaligens dêr fersoargen foar sa’n 30 earstejiers studinten, yn gearwurking mei dosint Ingelsk Marcel Keizer.

Janneke Brakels yn de klasse. Foto: EBLT

Meartalige les

Mei meardere talen – it Frysk, Biltsk, it Amelânsk en it Ingelsk – en ûnder lieding fan Janneke Brakels hawwe de studinten oan ’e slach west mei meartaligens. Doel is de studinten bewust te meitsjen fan lytse talen en harren te stimulearjen om iepen te stean foar oare talen yn de toeristyske sektor, harren takomstige fakgebiet. It giet dan om it Ingelsk en Frysk, mar bygelyks ek it Grinslânsk, Stellingwerfsk en Biltsk. 

Gerard de Jong fan it EBLT, Jelske Dijkstra fan Mercator Europeesk Kennissintrum en Jacob Roep fan Tresoar fersoargen in moaie yntroduksje oer de ferskillende lytse talen en ús meartalige provinsje. De studinten diene dêrnei in spul mei ferskillende stellingen, om sa sichtber te meitsjen hoe’t studinten omgeane mei talen. 

Tsjikke van der Veen: “Mei dizze moarn kreëarje wy bewustwêzen by de studinten fan dy meartaligens yn ús provinsje en se ûnderfine dat it handich is om mear talen prate en ferstean te kinnen yn dizze toeristyske sektor. Dat kin bygelyks liede ta it bewust kiezen foar in kardiel (keuzedeel) Frysk of in oare taal yn de oplieding.”

By in feestlike dei as Europeeske Dei fan de Talen heart ek gebak.

Oer de organisaasjes

It EBLT is in koepelorgaan dat de promoasje en beskerming fan de minderheidstalen yn Nederlân neistribbet. Der binne mear as tweintich EBLT-lidorganisaasjes, dy’t harren ynsette foar it Frysk, it Nedersaksysk, it Biltsk en it Papiamentu.

It Mercator Europeesk Kennissintrum foar Meartaligens en Taallearen is ûnderdiel fan de Fryske Akademy en hat as missy it opdwaan, tapassen en it fersprieden kennis op it mêd fan meartaligens en taallearen. De fokus fan Mercator leit benammen op de regionale en minderheidstalen yn Europa.

‘Wy binne mbû’ is in gearwurkingsferbân tusken Aeres, Firda en Afûk mei as doel de posysje fan it Frysk yn it mbû it fersterkjen. It is ûnderdiel fan Taalplan Frysk 2030.

Posted on

Meartalich glês-yn-leadkeunstwurk by Bouwurk

Op tongersdei 5 juny waard op it Aldehoustertsjerkhôf yn Ljouwert troch mbû-studinten in bysûnder meartalich glês yn lead keunstwurk oanbean oan Bouwurk fan Arcadia. It keunstwurk toant in betsjuttingsfolle relaasje fan de studinten mei de wrâld en in sterke identifikaasje mei de regio.

Foto: Arcadia

Wat betsjut taal en kultuer foar dy?

Dy fraach stie sintraal yn it keunstprojekt fan Wy binne mbû. Foar dat projekt leveren goed 200 mbû-studinten en dosinten fan Aeres MBO en Firda wurden oan yn harren eigen taal. Yn totaal binne 416 wurden sammele, yn mar leafst 14 talen – fan Nederlânsk en Frysk oant Oekraynsk, Arabysk, Fjetnamees en Tigrinya. Wurden oer û.o. identiteit, komôf en ferbûnens.

Nei’t it projekt yn oktober 2024 by de jierlikse Ynspiraasjedei Wy binne mbû presintearre waard, binne studinten fan ferskate opliedings lykas Bloem & Styling, Entree, Travel & Hospitality, ISK, Kinderopvang en Onderwijs, NT2 en Veehouderij yn ferskate gearstallings yn petear gien nei oanlieding fan boppesteande fraach. Alle dielnimmers waarden stimulearre om ta de kearn te kommen en de foar harren wichtichste wurden op glês fêst te lizzen yn in workshop fan glêskeunstner Nanda Vandeberg.

It resultaat is in bysûnder meartalich glês yn lead keunstwurk, besteande út acht panielen dêr’t taal en byld yn by inoar komme. Elk paniel befettet in part fan it gedicht, spesjaal skreaun troch de dichters Marrit Jellema en Arjan Hut, dat ynspirearre is op de ynstjoerde wurden en workshops. Ek de unike wurden fan de studinten en dosinten komme werom yn dizze kleurrike panielen. In prachtich resultaat fan in ferbinend meartalich projekt!

Wy binne mbû

“Wy binne mbû” is in gearwurking tusken Afûk , Firda en Aeres en is ûnderdiel fan Taalplan Frysk 2030. It hat as doel de posysje fan it Frysk yn it mbû te fersterkjen.

Posted on

Fakatuere: Praktor Frysk en Meartaligens.

Oant 20 febrewaris kin der skreaun wurde op ‘e fakatuere by Firda, foar Praktor Frysk en Meartaligens.

Ben jij onze inspirerende practor voor de Friese taal? (0,4 à 0,5 fte)

Als practor Friese taal en geletterdheid voer je (praktijk)gericht onderzoek uit en richt je je op de vraag hoe het Friese mbo de Friese taal en geletterdheid op een toegankelijke en inspirerende manier in een meertalige context kunnen verwerken in hun curriculum, zodat in 2030 iedere mbo-student de kans krijgt Fries te leren en te gebruiken. Het doel daarvan is om studenten bij Firda en Aeres ervaringsgericht aan hun taalbewustzijn en taalhouding te laten werken ten aanzien van het regionale taalklimaat. Het onderzoek zal in een doorgaande lijn worden uitgevoerd door een practoraat (mbo), een lectoraat (hbo) en een hoogleraarschap (wo). Vanuit deze samenwerking richt het practoraat zich op (praktijk)onderzoek, professionalisering en het monitoren en versterken van de ontwikkelingen om zodoende de studenten beter toe te rusten op leven en werken in een meertalige regio. De werkzaamheden vanuit de samenwerking ‘Wy binne mbû’ en het practoraat zijn terug te brengen naar drie programmalijnen:

  • Identificatie met de meertalige regio;
  • Taalbewustzijn en taalhouding binnen het regionale taalklimaat;
  • Taalvaardigheden Fries.

De instelling van het practoraat komt voort uit de afspraken die zijn vastgelegd in de Bestjoersôfspraak Fryske Taal en Kultuer (BFTK 2024-2028), waarin het Rijk en de Provincie Fryslân hebben vastgelegd hoe zij willen werken aan de bescherming en versterking van de Friese taal en cultuur. Het practoraat is tot stand gekomen in samenwerking met de Provincie Fryslân om de doelstellingen van het beleid Taalplan Frysk 2030 mede vorm te geven. Onderdeel van het taalplan is ‘Wy binne mbû’, een samenwerkingsver-band tussen Firda, Aeres en Afûk met als doel de positie van het Fries in het mbo te versterken.

Je wordt voor de duur van 4 jaar aangesteld bij Firda, valt rechtstreeks onder het College van Bestuur en hebt een functionele relatie met de directeur Onderwijs. Daarnaast werk je nauw samen met de projectleider ‘Wy binne mbû’, de docenten Frysk, de ambassadeurs binnen de mbo colleges en de docent onderzoekers van Firda en Aeres. Ook vindt er periodiek afstemming plaats met provincie en Aeres.

Mear ynformaasje

Lês hjir de folsleine fakatuere

Posted on

‘Wy binne mbû’ komt mei nije website mei oanbod foar professionals

De partners Aeres, Firda en Afûk komme, as ûnderdiel fan Taalplan Frysk 2030, mei in nije website. www.wybinnembu.frl is makke foar professionals dy’t harren dwaande hâlde mei it Frysk en meartalichheid binnen it middelber beropsûnderwiis. De basis fan ‘Wy binne mbû’ leit by it ûndertekenjen yn desimber 2021 fan it konvenant dêroer: de ôfspraak tusken de Fryske mbû-ynstellingen, yn ’e mande mei de Afûk en de provinsje Fryslân, om mei-inoar it plak fan it Frysk yn it mbû te fersterkjen. De ôfrûne tiid is der hurd wurke oan de ynfolling en útwurking fan dy ambysje en no leit der in moaie nije website mei mear ferdjipping op it meartalige oanbod foar it mbû. De website is yndield yn trije yngongen foar dosinten: boargerskip, Frysk (kardiel) en beropspraktyk.

Oandacht foar meartalichheid op it mbû

It mbû is in wichtige ûnderwiissektor yn Fryslân. Sawat 70% fan alle ynwenners fan Fryslân mei in diploma hat in mbû-eftergrûn. It grutste part fan de mbû-studinten yn Fryslân sil wenjen en wurkjen bliuwe yn de regio. Dêrom is it sa wichtich om binnen harren beropsoplieding foldwaande oandacht te hawwen foar it regionale taalklimaat fan Fryslân, mei dêrby in grutte rol foar de Fryske taal. “Bij Aeres is de inzet op kansengelijkheid speerpunt. Voortbouwen op je eerste taal is belangrijk voor je ontwikkeling en identiteit. Daarom verdient het Fries een plaats in ons onderwijs”, seit Truda Kruijer, ynstellingsdirekteur fan Aeres.

Wy binne mbû draait om persoansfoarming, praktykûnderfining en (mear)talige ûntwikkeling yn it Fryske beropsûnderwiis. De (takomstige) beropsprofessionals krije hieltyd mear te meitsjen mei minsken mei ferskate kulturele en talige eftergrûnen. Yn Fryslân giet it dêrby faak om Nederlânsk en Frysk, mar ek om streektalen en moderne frjemde talen. It is dêrom wichtich dat studinten neitinke oer it belang fan harren eigen taal en de talen yn harren omjouwing. Kennis fan meartalichheid yn Fryslân (binnen de eigen beropssektor) en foldwaande (taal)feardichheden soargje foar in bettere bining mei de doelgroep. De takomstige professionals kinne troch tûk taalgebrûk in bettere relaasje ûntwikkelje mei klanten/kliïnten/pasjinten en dêrtroch bettere resultaten behelje yn harren wurk.

Oanbod

Op de website wybinnembu.frl is al it oanbod te finen foar dosinten om oan ’e slach te gean mei it Frysk en meartaligens op it mbû. Bygelyks digitaal en fysyk lesmateriaal om te wurkjen oan taalbewustwêzen, taalhâlding en taalfeardichheden Frysk. Dêrneist fine dosinten op de website ek nijsgjirrige eveneminten op it mêd fan meartaligens én oanbod foar neiskoalling en opliedingen.

Taalplan Frysk

De nije website is ûnderdiel fan Taalplan Frysk 2030. Mei dat projekt wurdt ynvestearre yn de kwaliteit fan Frysk ûnderwiis op alle skoallen en alle ûnderwiisnivo’s. It middelber beropsûnderwiis is in wichtige sektor by it realisearjen fan de provinsjale doelstellingen oangeande Taalplan Frysk 2030.