EBLT – Side 2 – Europeesk buro foar lytse talen

7 novimber 20237 novimber 2023

Noordelijk Film Festival biedt romte oan films yn ‘Memmetaal’ en organisearret panelpetear

Ien fan de nije linen fan it Noordelijk Film Festival, dit jier fan 8 oant en mei 12 novimber yn Ljouwert, is ‘Memmetaal ’. Dit is in programmaline mei films út saneamde lytse taalgebieten.

It Frysk ferstiet it grutste part fan de besikers fan it Noordelijk Film Festival wol. Mar hoe sit dat mei it Baskysk, Samysk, Nauvhal, Kannada of Marathi? De memmetaal is in wichtige utering fan in kulturele identiteit. De line past dêrom goed yn it oerkoepeljende tema ‘Thús’, dat keazen is foar de 43e edysje fan it filmfestival.

Y Sŵn mei ynlieding EBLT

Op freed, 10 novimber, om 19:30 oere presintearret it EBLT yn Slieker Film de filmfoarstelling fan Y Sŵn, mei in ynlieding fan Onno Falkena, riejouwer by it EBLT en sjoernalist. De film is troch it EBLT selektearre foar it Memmetaal-programma.

Oer de film

It is 1979, it Feriene Keninkryk wurdt oanstjoerd troch Margaret Thatcher. Mar net elkenien is like wiis mei har politike besluten – foaral de minsken út Wales net. Har tasizzing om nei de ferkiezingen in Welsk televyzjekanaal op te rjochtsjen, moat nammentlik noch wol neikommen wurde. Wannear ‘t Thatcher dizze belofte nei moannen weromdraait, wurdt der flink protestearre yn Wales. Pplitikus Gwynfor Evans giet dêrby yn hongerstaking oant Thatcher weromkomt op har belofte. Getten yn in frisse en humoristyske foarmjout Y Sŵn in krityske blik wer op dy striid.

trailer fan Y Sŵn

Films yn ’e minderheidstaal

Al hast tsien jier presintearret it EBLT op de Ynternasjonale Memmetaaldei in dokumintêre of film yn/oer in minderheidstaal yn de mande mei Mercator Europeesk Kennissintrum foar Meartaligens en Taallearen (ûnderdiel fan de Fryske Akademy) en Slieker Film. Boppedat freget it EBLT oandacht foar de stipe fan produksje fan films yn ’e minderheidstaal, eat dat hieltyd faker op ’e aginda komt yn ’e Noardlike provinsjes. Rûnom yn Europa wurde der hieltyd mear films yn minderheidstalen makke en it nivo wurdt hieltyd better. Benammen Samyske, Baskyske, Welske en Ierske films lûke de oandacht, wat ek in reden wie dat de Iersktalige Oscar-nominaasje ‘An Cailín Ciúin’ (The Quiet Girl) te sjen wie mei de lêste Ynternasjonale Memmetaaldei.

Paneldiskusje

Njonken ferskate fertoaningen op it wite doek lykasY Sŵn, is der op tongersdeitemoarn yn Neushoorn yn Ljouwert in paneldiskusje mei filmmakkers, beliedsmakkers en oare ynteressearren. Sintrale fraach: wêr bliuwe de Fryske, Grinzer en Drintske films? En op hokker wize kinne dy bydrage oan de ekonomy yn de regio? Ynternasjonale sprekkers út ferskate lytse taalgebieten diele harren ûnderfinings.

Ek wurde de resultaten dield út it ûndersyksrapport ‘Hollywood aan de Wadden’ dat yn opdracht fan de provinsje Fryslân útfierd is. Dit ûndersyk lit sjen wat films yn de ‘memmetaal’ opsmite en hoe ’t de Fryske en Noardlike oerheden de regionale film in stimulâns jaan kinne. Deputearre Sijbe knol is oanwêzich om it rapport yn ûntfangst te nimmen.

Tagong ta it panelpetear is fergees, in kaartsje reservearje is wol needsaaklik. Dat kin fia de webside fan it Noordelijk Film Festival. Op de site stiet ek it folsleine programma, mei dêryn de films yn de line ‘ Memmetaal ’.

21 septimber 202326 septimber 2023

Europeeske Dei fan de Talen mei rûnetafafelpetear oer “Taal & Rjocht”

Op tiisdeitemiddei 26 septimber fiere it Europeesk Buro foar Lytse Talen (EBLT) en Mercator Europeesk Kennissintrum de Europeeske Dei fan de Talen, mei it tema “Taal & Rjocht”. Dat wurdt dien mei in rûnetafelpetear, poëzy en muzyk. Nei ôfrin is der in hapke en drankje.

Taal & Rjocht

“Fries wil geen Nederlands praten in rechtbank.” Sa kopte it Dagblad van het Noorden op 18 augustus it krante-artikel oer de rjochter dy’t de Fryske eed fan Jan Benedictus net akseptearre. Mar, sa seit Benedictus: “Dat rjocht haw ik.” Taalferskaat en de rjochtbank, hoe sit dat eins?

Yn in rûnetafelpetear sil dêr oer praat wurde mei:

Attje Meekma

Kommisjelid yn Fryslân (CDA) en foarsitter fan it Steatekomitee Frysk

Jan Benedictus

Ald-wethâlder fan Skarsterlân en yn it nijs fanwegen de Fryske eed yn de rjochtbank

Fieke Gosselaar

strafrjochtjurist by de rjochtbank Noard-Nederlân en streektaalconsulent by it Centrum Groninger Taal & Cultuur

Poëzy

Njonken it rûnetafelpetear is der poëzy fan Grinzer dichteresse Fieke Gosselaar, de Drintske dichteresse Ria Westerhuis. Fieke Gosselaar is net allinne strafrjochtjurist en streektaalconsulent, marsyskriuwt ek, sawol yn it Grinzers as yn it Nederlânsk. Ria Westerhuis skriuwt yn de streektaal fan de Reest – de leechlânbeek en grins tuksen Oerisel en Drinte – en yn it Nederlânsk.

Europeeske Dei fan de Talen

De Europeeske Dei fan de Talen is in inisjatyf fan de Ried fan Europa en wurdt sûnt 2001 alle jierren fierd. Yn Europa binne der mear as 200 talen. By de Rie fan Europa binne 81 regionale of minderheidstalen erkend fan mei-inoar 206 taalmienskippen. Dat binne talen lykas it Frysk, it Sorbysk, of it Dútsk dat fan Armenië oant Denemarken yn meardere lannen erkend is.

EBLT en Mercator Europeesk Kennissintrum

De middei wurdt organisearre troch it Europeesk Buro foar Lytse Talen (EBLT) en Mercator Europeesk Kennissintrum foar Meartaligens en Taallearen (ûnderdiel fan de Fryske Akademy). It EBLT is in koepelorgaan dat him ynset foar de promoasje en beskerming fan minderheidstalen yn Nederlân. By it EBLT binne mear as tweintich organisaasjes oansletten dy ‘t harren ynsette foar de posysje fan it Frysk, Nedersaksysk, it Biltsk of it Papiamentu. Mercator Europeesk Kennissintrum foar Meartaligens en Taallearen ûndersiket meartalich ûnderwiis en taallearen yn Europa.

Plak & tiid

It evenemint is iepenbier en fergees tagonklik en sil plakhawwe op tiisdei 26 septimber yn Kafee De Gouden Leeuw yn Tresoar, oan de Bûterhoeke 1, Ljouwert. Ynrin is om 15:30 oere. It programma begjint om 16:00 oere en einiget mei in hapke en in drankje om 17:30 oere.

7 febrewaris 202322 febrewaris 2023

Ynternasjonale Memmetaaldei: filmfertoaning An Cailín Ciúin

Yn it ramt fan Ynternasjonale Memmetaaldei op tiisdeidejûn 21 febrewaris fertoane it Europeesk Buro foar Lytse Talen, Mercator Europeesk Kennissintrum en Slieker Film de Iersktalige film An Cailín Ciúin.

An Cailín Ciúin.

Caít (9) is in wat stil famke yn in grutte húshâlding, dêr’t se net folle oandacht kriget. As har mem wer in lytse kriget, wurdt Caít ûnderbrocht by fiere famylje. Séan en Eibhlin Cinnsealach binne hiel aardich foar Caít en it famke bloeit op, mar dochs is der ek in gefoel fan driging…

trailer An Cailín Ciúin

Iersktalich súkses

It is in hertferwaarmjende film, mei in moai ferhaal en treflike aktearprestaasjes fan de haadrolspilers. ‘An Cailín Ciúin’ (it stille famke) is de earste spylfilm fan de regisseur Colm Bairead. Net allinne hat de film hiele goede kritiken krigen en folle sealen lutsen yn Ierlân, de film hat it ynternasjonaal ek goed dien. Sa wie it de earste Iersktalige film op de Berlinale en gie it fuortendaliks mei ien fan de bearen nei hûs. Boppedat is ‘An Cailín Ciúin’ ek de alderearste Iersktalige film dy’t nominearre is foar in Oscar.

Ynternasjonale Memmetaaldei

It is alwer de njoggende kear dat it Europeesk Buro foar Lytse Talen (EBLT) yn de mande mei Mercator Europeesk Kennissintrum foar Meartaligens en Taallearen (ûnderdiel fan de Fryske Akademy) en Slieker Film dokumintêres of films oer en mei taalminderheden presintearje. Dat bart mei de Ynternasjonale Memmetaaldei op 21 febrewaris, in inisjatyf fan de Feriene Naasjes dat taalferskaat en meartaligens yn it sintsje set.

It EBLT is in koepelorgaan dat him ynset foar de promoasje en beskerming fan minderheidstalen yn Nederlân. By it EBLT binne mear as tweintich organisaasjes oansletten dy ‘t harren ynsette foar de posysje fan it Frysk, Nedersaksysk, it Biltsk of it Papiamintsk.

Wês wolkom

De filmfertoaning is op tiisdei 21 febrewaris, om 20:00 oere yn Slieker Film, oan it Wilhelminaplein yn Ljouwert. Kaarten binne te bestellen by Slieker foar €11,-.

Lidorganisaasjes en gasten fan it EBLT kinne harren oanmelde fia de útnûging of by it sekretariaat.

19 septimber 202229 septimber 2022

Fiering Europeeske Dei fan de Talen

It Europeesk Buro foar Lytse Talen (EBLT) en it Mercator Europeesk Kennissintrum fiere op 26 septimber it taalferskaat yn Nederlân en Europa

Op moandeitemiddei 26 septimber fiere it Europeesk Buro foar Lytse Talen en Mercator Europeesk Kennissintrum de Europeeske Dei fan de Talen mei spesjale oandacht foar in meartalige learomjouwing. Dichter fan Fryslân Sigrid Kingma en trûbadoer Jan Henk de Groot sille harren talen klinke litte mei poëzy en muzyk.

Meartalige learomjouwing

Sprekkers Hilda Heyde fan de RUTU-foundation en Janke Singelsma fan NHL-Stenden Hegeskoalle sille sprekke oer de ynklúzje fan talich ferskaat op ’e (basis)skoalle. Heyde sil it projekt ‘Language Friendly Schools’ fan de RUTU-foundation taljochtsje en Singelsma sil it koartby ferskynde boek ‘Talenbewust lesgeven: Aan de slag met talige diversiteit in het basisonderwijs’ presinstearje.

Dichter fan Fryslân en Grinzer muzyk

It talige ferskaat is de middeis ek werom te hearren yn poëzy en muzyk. Sigrid Kingma, de Dichter fan Fryslân hat spesjaal foar de Europeeske Dei fan de Talen in gedicht skreaun, dy’t sy fansels foardrage sil. Grinzer trûbadoer Jan Henk de Groot sil de muzyk fersoargje.

Europeeske Dei fan de Talen

Europeeske Dei fan de Talen, in inisjatyf fan de Ried fan Europa, wurdt sûnt 2001 alle jierren fierd en stiet yn it teken fan meartaligens en taallearen. Der binne mear as 200 Europeeske talen en dêrfan binne njonken de offisjele talen likernôch 79 talen erkend fan mei-inoar 204 minderheidsgroepen, lykas it Frysk, it Sorbysk, of it Dútsk dat fan Armenië oant Denemarken yn meardere lannen erkend is.

Wolkom

It evenemint is iepenbier en fergees tagonklik. De ynrin begjint om 15:00 oere en om 15:30 oere set it programma útein. De middei wurdt ôfsletten mei in hapke en in drankje.

Lokaasje: Gysbert Japicxseal, Tresoar. Bûterhoeke 1, Ljouwert.

Graach sjogge wy jo opjefte temjitte by it sekretariaat fan it EBLT fia dit formulier

19 febrewaris 20221 maart 2022

Win twa kaartsjes foar de film op Memmetaaldei!

De earste twa minsken dy’t harren oanmelden hawwe elk twa kaartsjes wûn! Fan herte lokwinske.

Yn it ramt fan Ynternasjonale Memmetaaldei op op 21 febrewaris organisearje it EBLT en it Mercator Europeesk Kennissintrum yn de mande mei Sliker Film de premjêre fan de meartalige film Der Krug an der Wiedau/Æ kro ve æ Virå/ E krouf bai e Wiidou/ De Krooch an de Wiedau/ Kroen ved Vidåen. De film draait moandei twa kear; om 14:30 oere en om 20:00 oere.

Mochten jo net ien fan de winners wêze, by Slieker Film kinne jo in kaartsje keapje.

De kaarten kinne net ynwiksele wurde foar jild of oare produkten. Oer de útslach kin net korrespondearre wurde.

7 febrewaris 20221 maart 2022

EBLT, Mercator en Slieker hawwe premjêre fiiftalige film op Memmetaaldei

Op 21 febrewaris is it de Ynternasjonale Memmetaaldei, in inisjtatyf fan de Feriene Naasjes. Yn it ramt dêrfan organisearje it Europeesk Buro foar Lytse Talen (EBLT) en it Mercator Europeesk Kennissintrum yn de mande mei Slieker Film de Nederlânske premjêre fan de meartalige film Der Krug an der Wiedau/Æ kro ve æ Virå/ E krouf bai e Wiidou/ De Krooch an de Wiedau/ Kroen ved Vidåen.

Yn de humoristyske krimy wurdt op it stek tusken Denemarken en Dútslân in lyk fûn, de holle yn it iene lân en de fuotten yn it oare. Fanwegen it deadlik grinsgefal moatte sawol in Dútske en in Deenske resjersjeur op paad om de saak op te lossen. Oft de stamgasten fan de lokale kroech harren dêrby helpe sille is mar de fraach.

Screenshot fan de film, mei it lyk op it stek foar wylde swinen. © Bund Deutscher Nordschleswiger

De film is tige bysûnder, want yn dy kroech klinkt der folle mear as allinne mar bierglêzen. Dêr wurde nammentlik op natuerlike en lykweardige wize de fiif talen praat fan de streek yn Sleeswyk. It giet om it Noardfrysk, Suderjysk (Súd-Jutlânsk), Platdútsk, Deensk en Dútsk. Dy meartalige situaasje is troch de jierren hinne ûntstien en elk is wend om de eigen taal te praten en de oare talen yn alle gefallen te ferstean.

De film is regissearre troch Noardfries Gary Funck. It is in koproduksje fan it Nordfriisk Teooter yn Husum en de Bund Deutsche Nordschleswiger fan de Dútsktalige minderheid yn Denemarken. Op 21 febrewaris wurdt de film noch meartaliger, mei’t de film yn it Frysk ûndertitele wurdt, mei tank oan Geertrui Visser.

It is alwer de achtste kear dat it EBLT en Mercator yn gearwurking mei Slieker Film films en dokumintêres oer en mei taalminderheden presintearje mei de Memmetaaldei. It EBLT is in koepelorgaan dy’t him ynset foar de promoasje en beskerming minderheidstalen yn Nederlân. By it EBLT sitte mear as tweintich organisaasjes dy’t harren ynsette foar de posysje fan it Frysk, it Nedersaksysk, it Biltsk en it Papiamentu.

Trailer

De film is allinnich te te sjen op Ynternasjonale Memmetaaldei, moandei 21 febrewaris, yn Slieker Film, Ljouwert. Der binne twa foarstellings mei de feestlike premjêre om 14:30 oere en in twadde fertoaning om 20:00 oere.

Fanwege de beheinde kapasiteit yn de bioskoop is it ferstannich om yn’t foar kaartsjes te keapjen by Slieker Film.

Lidorganisaasjes en gasten fan it EBLT kinne harren oanmelde fia de útnûging of by it sekretariaat.

22 novimber 202122 desimber 2021

Weromsjen: presintaasje fan Kneppelfreed 2021

Mei in soad publyk, sawol yn de steateseal as online, wie op freed 12 novimber de feestlike presintaasje fan Kneppelfreed 2021 mei Peter Boomsma, Piter Wilkens, Pier21 en de gastskriuwers, Kommissaris fan de Kening drs. Arno Brok, advokaat Tjalling van der Goot en âld-boargemaster Johanneke Liemburg. Gastskriuwer en âld-lektor Alex Riemersma koe net oanwêzich wêze. De gearkomste is ek online werom te sjen fia it provinsjehûs.

f.l.n.r: Kommissaris fan de Kening drs. Arno Brok, âld-boargemaster Johanneke Liemburg, advokaat Tjalling van der Goot, skriuwer Peter Boomsma, útjouwer Eddy van der Noord. foto: Arie Bruinsma

Yn 2021 is it 70 jier lyn dat kneppelfreed plakhie. Dêrom hawwe it EBLT, Uitgeverij Louise en Provinsje Fryslân de middei organisearre om stil te stean by it ferline en de takomst fan it Frysk, mei de feestlike presintaasje fan it boek Kneppelfreed 2021 fan skriuwer Peter Boomsma.

Gasthear Kommissaris fan de Kening drs. Arno Brok iepene de gearkomste. Hy is optimistysk oer de takomst fan it Frysk, “mar it is wol wier dat de Friezen noch net útemansipearre binne….” De Kommissaris fan de Kening sjocht dêr ek in rol foar de Friezen sels: “Wy moatte útgean fan eigen krêft! Sels stappen setten bliuwe wat it Frysk oangiet. Sels it goede foarbyld jaan.”

Kommissaris fan de Kening drs. Arno Brok. foto: Arie Bruinsma

Ik bin optimistysk oer de takomst fan it Frysk, it is wol wier dat de Friezen noch net útemansipearre binne….
Kommissaris fan de Kening drs. Arno Brok

Hoe sjogge de skriuwer en gastskriuwers kneppelfreed, 70 jier letter? En wat betsjut it Frysk foar harren? Amarins Geveke gie yn petear mei skriuwer Peter Boomsma en de gastskriuwers advokaat Tjalling van der Goot, âld-lektor Alex Riemersma en âld-boargemaster Johanneke Liemburg en Kommissaris fan de Kening drs. Arno Brok.

Piter Wilkens skreau spesjaal foar de middei in liet oer kneppelfreed. Even siet elkenien yn de rjochtbank yn it jier 1951, mei’t Ali Zijlstra fan Pier21 it publyk meinaam yn twa sênes fan Kneppelfreed.

Nimmen sil my myn taal ûntnimme,
gjin macht, gjin mearderheid, gjin wet,
sûnder pinne en papier of sûnder stimme
myn taal sit yn myn tinzen en myn hert
Piter Wilkens

It earste eksimplaar fan it twatalige boek Kneppelfreed 2021: ferline en takomst fan de Fryske taal/ verleden en toekomst fan de Friese taal gie nei Piety en Sjouke Kramer, dy’t as jongelju op it Saailân der by west hiene yn 1951.

It earste eksimplaar. Foto: Arie Bruinsma

Ta eintsjebeslút kamen útjouwer Eddy van der Noord en EBLT-bestjoerslid Jelle Bangma oan it wurd. Bangma sluet ôf troch njonken it Frysk ek nei oare lytse talen te sjen. It is wichtich om dy talen it iis te brekken en paden te sljochtsjen. “Dat bliuwt nedich yn alle domeinen dêr’t aspekten fan ‘e lytse taal yn ‘e knipe sit, de kop net boppe it meanfjild útstekke mei of op in oare wize der ûnder strûpt.”

útjouwer Eddy van der Noord. foto: Arie Bruinsma

De middei is organisearre troch Provinsje Fryslân, Uitgeverij Louise en it Europeesk Buro foar Lytse Talen (EBLT).
De gearkomste is online werom te sjen fia it provinsjehûs.

1 novimber 202122 novimber 2021

12 novimber boekpresintaasje Kneppelfreed: Ferline en takomst fan de Fryske taal

Yn 2021 is it 70 jier lyn dat kneppelfreed plakhie. Dat is in goed momint om stil te stean by it ferline en takomst fan de Fryske taal. Op freed 12 novimber is dêrom de feestlike presintaasje fan Kneppelfreed 2021 mei Peter Boomsma, Piter Wilkens, Pier21 en de gastskriuwers, Kommissaris fan de Kening drs. Arno Brok, advokaat Tjalling van der Goot, âld-lektor Alex Riemersma en âld-boargemaster Johanneke Liemburg.

Gasthear kommissaris fan de Kening drs. Arno Brok hjit elkenien wolkom en iepenet de gearkomste. Amarins Geveke, bestjoerslid fan it Europeesk Buro foar Lytse Talen
(EBLT), laat in fraachpetear mei skriuwer Peter Boomsma en de fjouwer gastskriuwers Arno Brok, advokaat Tjalling van der Goot, âld-lektor Alex Riemersma en âld-boargemaster
Johanneke Liemburg. Boppedat is der in skets út de foarstelling Kneppelfreed fan Pier21 en sjongt Piter Wilkens in spesjaal troch him komponearre liet oer Kneppelfreed.

Utjouwer Eddy van der Noord ljochtet de eftergrûn fan it boek ta en it earste eksimplaar wurdt útrikt. De middei wurdt formeel ôfsletten troch Jelle Bangma, bestjoerslid
fan it EBLT. Nei ôfrin is der in smûke neisit mei in hapke en in drankje.

De middei wurdt organisearre troch it EBLT, Uitgeverij Louise en Provinsje Fryslân op freed 12 novimber 2021 fan 15.00 oant 17.00 oere yn de steateseal fan it provinsjehûs te Ljouwert. Ynrin mei kofje, tee en wat lekkers fan 14.30 oere ôf.

De gearkomste is ek online te sjen fia de live stream fan it provinsjehûs

Tagong allinnich nei oanmelding fia in mail nei it EBLT. Yn it provinsjehûs moatte jo jo koroanatagongsbewiis/QR-koade sjen litte en in mûlkapke drage oant jo by jo sitplak binne.

21 juny 202123 juny 2021

Webinar: Protection of non-territorial languages

Yn de mande mei Akademia Papiamentu en it EBLT organisearret SPLIKA in webinar oer de beskerming fan net-territoriale talen ûnder it Europeesk Hânfêst foar Regionale en Minderheidstalen.

De sprekkers binne Andrew Dijkhoff (foarsitter SPLIKA), Bart Wallet, (Histoarikus VU, Hebrieuske en Joadske stúdzjes UvA ) Stefan Oeter (rjochtsgelearde), René de Groot (lid COMEX) en Alexandra van den Elsen (beliedsmeiwurker YSK/BZK). De fiertaal is it Ingelsk.

Sûnt 2009 is SPLIKA dwaande om it Papiamintsk beskerme te krijen. In formeel fersyk s ôfwiisd yn 2014, mar no sil in mooglike erkenning fan de taal ûnder it Europeesk Hânfêst foar Regionale en Minderheidstalen ûndersocht wurde.

Datum: 26 juny 2021 (sneon)

Tiid: 16:00-17:30 (NL) / 10:00-11:30 (ABC-T)

Taal: Ingelsk

Ynskriuwe: bit.ly/webinar-ECRML

Webinar-ECRML Download

25 maaie 2020

Steun Slieker: Help Fryslân haar filmhuis behouden

“Op 12 maart heeft Slieker Film de deuren gesloten om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Van een goedbezocht filmtheater met bomvolle programmering naar lege zalen en een uitgeschakelde projector. De toekomst van het belangrijkste Friese filmtheater komt in gevaar sinds er van de ene op de andere dag geen films meer worden vertoond en daarmee inkomsten zijn droog gevallen. Het scenario dreigt te ontstaan dat Friesland geen filmtheater meer heeft waar de filmbeleving het beste voelbaar is.”

Al in stikmannich jierren hat EBLT foar de Memmetaaldeifilm plak by Slieker. Dizze gearwurking wurdt tige wurdearre, en no’t de takomst fan Slieker gefaar rint, wolle wy graach de oprop om Slieker te stypjen diele. Stypje kin hjir.