10 jier Liet International op it Saailân

De froulju fan SomBy út Finsk Laplân

Songfestival presintearret ‘best of’ mei bands út Astûrië (Spanje), Eastenryk, Finsk Laplân, Fryslân, Ierlân en Udmûrtië (Ruslân) 

Yn 2002 hie Ljouwert de wrâldprimeur fan in bysûnder sjongfestival. By wize fan eksperimint organisearre Stichting Liet ’91 de earste edysje fan Liet International, it sjongfestival foar it bêste nije liet yn in Europeeske minderheidstaal. Op Liet International wurdt net songen yn it Ingelsk, mar yn it Astûrysk, Baskysk, Bretonsk, Friûlysk, Gaelic, Iersk, Katalaansk, Frysk, Meankieli, Sámi (‘Laps’), Sorbysk of Udmûrtysk. De earste edysje luts fuortendaliks de oandacht fan de grutte media. BBC World en CNN makken reportaazjes dy’t oer de hiele wrâld útstjoerd waarden en The Scotsman en de Frankfurter Algemeine Zeitung skreaunen hele pagina’s fol oer Liet International: in nije Europeeske tradysje wie berne.

Tsien jier letter is Liet International útgroeid ta ien fan de grutste en belangrykste eveneminten ta promoasje fan Europeeske minderheidstalen. Der kaam ek offisjele erkenning; sûnt 2008 wurdt it festival organisearre mei de Ried fan Europa as beskermhear en stiper. Nei trije edysjes yn Ljouwert gie it festival op reis nei Sweedsk Laplân, Bretanje en Udine yn Italië. Dit jier is de finale fan Liet International foar it earst yn Spanje yn de havenstêd Gijón yn de streek Astûrië. Yn dy tsien jier binne nije ferskes presintearre yn tsientallen minderheidstalen. Dêr sitte ek hiel lytse talen by lykas it Manks (fan it eilân Man), it Kornysk, it Fepsysk (út Karelië yn Ruslân) en it Fotysk, dat op de grins fan Estlân en Ruslân noch troch sa’n 50 minsken praat wurdt. Yn dy tsien jier binne mei-inoar wol mear as tûzen ferskes yn minderheidstalen nei de organisaasje tastjoerd.

De gemeente Ljouwert woe it jubileum fan it sjongfestival net samar foarby gean litte en hat Liet International útnoege om in kar fan de meast nijsgjirrige artysten fan de ôfrûne tsien jier nei Ljouwert te heljen op it iepeningsfestival fan it Saailân. Liet International hat dy útdaging graach oannommen en presintearret op freed 28 septimber grutsk de folgjende bands: Silent Woo Goore (út Udmûrtië yn Ruslân), Coffeeshock Company (Kroätyske minderheid út Eastenryk), Fiach (Ierlân), SomBy (Sámi út Finlân), Xera (Astûrië yn Spanje), en Janna Eijer (Fryslân).

It festival wurdt om 17.00 oere middeis iepene troch de Ljouwerter muzikant en âld-Lietdielnimmer Sake Hylkema mei in koar fan de Professor Wassenberghskoalle yn Lekkum. De jûn wurdt om 23.00 oere ôfsletten troch de meartalige formaasje Mala Vita, dy’t earder al in soad yndruk makke op it Befrijdingsfestival en oare grutte festivals yn hiel Europa. De presintaasje fan it festival leit yn hannen fan in ynternasjonaal duo: de Friûlyske DJ Mojra B en de Fryske DJ en radiomakker Willem de Vries.

Continue reading “10 jier Liet International op it Saailân”

Walk in Event oer meartaligens en kultuer

‘Fryslân Connected. Music, People and Multilingualism’.
In ynternasjonaal Walk in Event op freedtemoarn 28 septimber by it Saailân.

Op freed 28 septimber fan 10.00 oant 13.00 oere fynt it ynternasjonaal evenemint ‘Fryslân Connected’ oer meartaligens en kultueroerdracht plak op it fernijde Saailân yn Ljouwert. Dit is fergees tagonklik en is opset nei oanlieding fan it 10-jierrich bestean fan Liet International en it 25-jierich bestean fan it Mercator Europeesk Kennissintrum foar Meartaligens en Taallearen (ûnderdiel fan de Fryske Akademy). It programma wurdt yn gearwurking mei it Europeesk Buro foar de Lytse Talen (EBLT) gearstald en is drinze fan ynterviews en muzyk. Dit evenemint is in ûnderdiel fan festiviteiten dy’t yn itselde wykein plak fine, yn ferbân mei de feestlike iepening fan it Saailân.

De tematyk fan it event giet oer meartaligens en de ynfloed hjirfan op kultueruterings, benammen yn muzyk. Foaral ek it perspektyf op de globalisearring en de lokale kultuer komt oan bar. Wethâlder Kultuer Isabelle Diks fan gemeente Ljouwert sil de konferinsje iepenje, dêrnei ynterviews mei gasten út Fryslân likegoed as út oare dielen fan Europa, mei harren eigen ynfalshoeken. Under oare direktrise fan Taalbelied fan Asturias Ana María Fueyo LLaneza en ynternasjonaal kultureel adviseur fan de Kulturele Haadstêd 2018 Rudi Wester sille prate. Sake Hylkema hat it oer Frysktalich muzykteäter dat hy bringt op ferskate skoallen. Elts dy’t hjiroer meiprate wol, of gewoan harkje, is wolkom!
By dit evenemint wurdt ek muzyk brocht en it slút oan by de festiviteiten dy’t letter op ‘e dei plak fine mei âld-winners fan Liet International.

Continue reading “Walk in Event oer meartaligens en kultuer”

Fryske Akademy dei 2012

De Fryske Akademy noeget jo fan herte út foar it bywenjen fan de jierlikse Akademy-dei. Dit jier wurdt dy holden op freed 14 septimber. Jo binne wolkom fan 13:30 oere ôf yn kongres- en stúdzjesintrum It Aljemint, Doelestrjitte 4-6 te Ljouwert. Foar mear ynformaasje en it programma sjoch hjir.

Boarne: Fryske Akademy

Skriuwerskalinder 2013

Der is wer in skriuwerskalinder foar 2013! De Skriuwerskalinder is dit jier wer opstarten op inisjatyf fan It Skriuwersboun, yn de mande mei Tresoar.
Der steane 41 literêre bydragen yn en 12 hiel ferskillende, mar allegearre tige goed passende ôfbyldings fan ferskillende keunstners: foto’s, skilderijen, en grafysk wurk. Op de omslach in stedslânskip fan skriuwer/fotograaf Abe de Vries.

Los jildt de skriuwerskalinder € 7,50, mar yn de Moanne fan it Fryske Boek by oankeap fan € 10,00 oan Fryske boeken is de ferkeappriis € 5,00.

Boarne: It Skriuwersboun

Start aksje Schrieversronte

De sutelaksje fan de Stellingwarver Schrieversronte is moandeitejûn fan start gien yn de gemeenten Weststellingwerf en Eaststellingwerf. Mear as sechtich frijwilligers komme oant en mei 17 septimber by de doarren del om Stellingwerfske boeken en in spreukekalinder te ferkeapjen.

De ferkeap fan boeken is wichtich foar de streektaal. Troch de ynkomsten kinne wer tal fan aktiviteiten organisearre wurde.

Boarne: Omrop Fryslân
Foto: Lenus van der Broek

Foar it earst East-Fryske band selektearre foar Liet International

Liet International selektearret ferskes yn it Baskysk, Bretonsk, Gaelic, Platdútsk and Udmûrtysk foar finale yn Gijón/Xixón, Astûrië

De seleksjekommisje fan Stichting Liet International en har partners hat fiif ferskes selektearre foar de njoggende edysje fan it sjongfestival foar Europeeske minderheidstalen, letter dit jier yn Gijón/Xixón, Astûrie. Ut 35 ynstjoerings yn 18 ûnderskate minderheidstalen út alle hoeken fan Europa hat de seleksjekommisje de folgjende fiif bands en solisten selektearre:

Brian Ó hEadhra, Fathainn, Skots Gaelic (Feriene Keninkryk)
Enkore, Muxurik muxu, Baskysk (Spanje)
IB&4SP (Ivan Belosludtsev & 4 Cheber Pios), Tau Tynyd Udmûrtysk (Ruslân)
Lleuwen, Ar Gouloù Bev, Bretonsk (Frankryk)
The Voodoolectric, Slickermuul, East-Frysk (Dutslân)

Continue reading “Foar it earst East-Fryske band selektearre foar Liet International”

Wa skriuwt de moaiste Twicht?

Ek dit jier wurdt der yn de Moanne fan it Fryske Boek wer in wedstryd om de moaiste twicht hâlden. In twicht is in twittergedicht, in gedicht dat fia twitter ferstjoerd wurdt. As dichter is men beheind troch de maksimaal 140 tekens fan in twitterberjocht. Boppedat moat de ‘hashtag’ #twicht der ek noch yn stean om mei te dwaan oan de wedstryd. De twicht wurdt publisearre op it eigen twitteraccount en mei út mar ien tweet bestean. De wedstryd rint fan 15 augustus 2012 0.00 oere oant 30 septimber 2012 24.00 oere. De winner fan de bêste twicht ûntfangt de sulveren TWICHT.
Boarne: Tresoar

Taalwet nei keamer stjoerd

Minister Spies fan Ynlânske Saken hat de nije ‘Wet gebruik Friese taal’ midden yn it simmerreses trochstjoerd nei de Twadde Keamer. Yn de wet wurdt foar it earst wetlik fêstlein dat it Frysk en it Nederlânsk de offisjele talen fan Fryslân binne.

Yn de wet wurdt fierders regele dat Frysktaligen by de oerheid en by de rjochtbank yn prinsipe altiten it rjocht hawwe om Frysk te praten, as se dat wolle. Dat rjocht krije Frysktaligen ek as se foarkomme moatte yn Grins, Assen of Arnhim. Mar fierder giet it oant no ta net.

It Steatekomitee Frysk, de provinsje en ek it EBLT (Europeesk Buro foar Lytse Talen) hawwe der by Spies bot op oanstien om de wet wol troch te stjoeren nei de Twadde Keamer. De Wet gebruik Friese taal giet allinnich oer it brûken fan it Frysk by de oerheid en de rjochtbank. Frysk yn it ûnderwiis en yn de media wurdt yn de nije wet net regele. De wet kundiget fierders oan dat der in nij Orgaan komme sil dat beweitsje moat dat Nederlân him goed hâldt oan it ‘Hânfêst foar minderheidstalen’ fan de Ried fan Europa. Geart Benedictus fan it Steatekomitee Frysk is bliid dat de taalwet no dochs trochstjoerd is nei de Twadde Keamer. Hy neamt it wetsfoarstel ‘in stapke foarút’. De nije wet jildt net foar hiel Fryslân. Foar de fjouwer Waadeilannen en de gemeente Weststellingwerf wurdt in útsûndering makke.

Boarne: Omrop Fryslan

Wy litte de stúdzje Frysk net samar gean

De stúdzje Fryske Taal en Kultuer stiet swier ûnder druk. Troch werstrukturearring oan de Ryksuniversiteit Grins  en oare regeljouwing fan de steatssekretaris  liket it derop dat de haadfakfêstiging ‘Friese Taal en Cultuur’ opdûkt wurde sil. Wat oerbliuwt is in stúdzje Frysk dy’t, as soe it om in frjemde taal gean yn stee fan om de twadde Rykstaal, ûnderbrocht wurde sil yn de oplieding Europese Talen en Culturen. De formaasje sil dêrby werombrocht wurde fan 3ft nei 0,9 ft. Noch net iens in folsleine baan. Yn dat gefal kin net mear ynstien wurde foar in kwalitative wittenskiplike oplieding Fryske taal dy’t foar takomstige studinten oantreklik is. Yn dy konstruksje sil in universitêre oplieding Fryske taal en kultuer net lang oerein holden wurde kinne en is de kâns grut dat de stúdzje Fryske Taal folslein ferdwynt. De RUG nimt dizze maatregels omdat der te min studinten ynstreame om de stúdzje te folgjen. Dat is in streekrjocht gefolch fan in maatregel dy’t de steatssekretaris nommen hat. It kolleezjejild foar in twadde universitêre stúdzje is enoarm omheech gien en berint foar de stúdzje Fryske taal en kultuer  € 7500,-. Dat kinne in soad studinten net betelje. Fóár it ferheegjen fan it kolleezjejild wie de ynstream goed, omdat in soad studinten de stúdzje Fryske taal en kultuer  der as twadde stúdzje by diene.

It Nederlânske regear hat in ferplichting om de stúdzje te behâlden. Wy sille mei dy stipe yn ’e rêch alles ynsette om de haadfêstiging Fryske Taal en Kultuer oerein te hâlden. Wy freegje elkenien om de petysje www.redfrysk.nl te tekenjen.

Continue reading “Wy litte de stúdzje Frysk net samar gean”

Al mear as 3.000 hantekens foar ‘Rêd Frysk’

Mear as 3.000 minsken hawwe oant no ta har hanteken set foar it behâld fan de stúdzje Frysk oan de universiteit fan Grins. De petysje is opset troch de Ried fan de Fryske Beweging en de stúdzjeferiening Frysk Skanomodu.

Sy meitsje har soargen oer de stúdzje Frysk, no’t de universiteit dy ûnderbringe wol by de oplieding Europeeske talen en kultueren. Der is dan neffens de aksjefierders noch mar ien folsleine baan foar it fak Frysk by de fakulteit tsjin dik trije no. Dat is te min om de Fryske taal en kultuer goed te ûnderwizen. De Ryksuniversiteit Grins hat in plan makke foar in folweardige stúdzje Frysk, mar wol dêr wol in ekstra bijdrage foar hawwe fan it Ryk. Ek foar dy aksje binne de hantekens tige wolkom.

Boarne: Omrop Fryslân

Set jo hanteken op http://redfrysk.nl