Tag: meartaligens

Posted on

Wurdsto pake of beppe? Of word jij opa of oma?

Kampanje foar pakes en beppes: Praat mar Frysk, ek mei dyn bernsbern

pakes en beppes & meartalige ûntwikkeling

Fan 9 o/m 23 jannewaris is der ekstra omtinken foar de pakes en beppes yn Fryslân.
Mei de pake & beppe-kampanje wol de Afûk (oansteande) pakes en beppes bewust meitsje fan de bysûndere rol dy’t sy spylje kinne yn de taalûntwikkeling fan harren bernsbern. As mei-opfieder kinne pakes en beppes de twa- of meartalige ûntwikkeling ekstra stimulearje, hielendal as sy geregeld oppasse. Boppedat kinne sy de Fryske taal dochs oan harren bernsbern meijaan, as dy benammen yn it Nederlânsk grutbrocht wurde.

Yn de kampanjeperioade hingje rûnom yn de provinsje posters mei de fraach ‘Wurdsto pake of word jij opa?’ en ‘Wurdsto beppe of word jij oma?’. Op www.pakebeppe.frl is mear ynformaasje te finen en wurde tips jûn foar it stimulearjen fan de twatalige ûntwikkeling.

Grutte Pake & Beppe Foarlêsboek

De start fan de pake&beppe-kampanje is op sneon 13 jannewaris om 11 oere by Van der Velde Boeken yn Snits. Jan Arendz sil dan foarlêze út It Grutte Pake & Beppe Foarlêsboek fan Mirjam van Houten. Dat prachtige nije foarlêsboek bestiet út mear as tweintich foarlêsferhaaltsjes, spesjaal geskikt om foarlêzen te wurden troch pakes en beppes oan bern fan 2 oant en mei 6 jier. Mei in QR-koade yn it boek kinst de ferhaaltsjes ek noch belústerje. De ferhalen binne ynsprutsen troch Hilly Harms, Leny Dykstra, Jan Arendz en Joop Wittermans.

Dy foarlêzers lêze live foar:

  • Op freed 19 jannewaris om 11.00 oere lêst Leny Dykstra foar yn de Afûkwinkel yn Ljouwert
  • Op sneon 20 jannewaris om 11.00 oere lêst Joop Wittermans foar by Van der Velde Boeken yn Drachten
  • Op sneon 27 jannewaris om 11.00 oere lêst Hilly Harms foar by Boekhandel Burgum.

oppastas

Spesjaal foar de pakes en beppes dy’t oppasse (sille) is in prachtige ‘oppastas’ te keap, mei dêryn It Grutte Pake & Beppe Foarlêsboek, in kuierbingo, in boekje mei oppastips en oare aardichheidsjes. In moai kadootsje foar oansteande pakes en beppes of as in tankjewol foar al it oppassen! De tas is te keap yn de Afûk Fryske Boek- en kadowinkel en fia websjop.afuk.frl.

Posted on

Nije Europeeske subsydzje foar Mercator Kennissintrum yn Ljouwert

It Mercator Kennissintrum foar Meartaligens en Taallearen yn Ljouwert, ûnderdiel fan de Fryske Akademy, hat op ’e nij in Europeeske subsydzje takend krigen. Mei dizze stipe út it Erasmus+ programma foar ûnderwiis & training, jeugd en sport, sil Mercator it projekt Read with MEE koördinearje, dat as doel hat om lêsfeardigens by jonge meartalige bern te stimulearjen en lykweardige edukative kânsen te befoarderjen. It projekt wurdt útfierd yn oparbeidzjen mei partners út Fryslân (NHL Stenden Hegeskoalle en 8D Games), Ierlân, België en Spanje.

Read with Multilingual Early Education (Read with MEE)

Oan ’e ein fan desimber set it Europeeske projekt Read with Multilingual Early Education (Read with MEE) útein. Read with MEE wol de belangrike lêsfeardigens by jonge meartalige bern (tusken de 2 en 6 jier âld) stimulearje en lykweardige edukative kânsen kreëarje. De klam fan it projekt leit by bern dy’t in nasjonale, regionale, migrante- of flechtlingeminderheidstaal prate. Dêrby kin yn Fryslân bygelyks tocht wurde oan Fryske, Biltske, Turkske of Oekraynske bern.

It projekt hat as doel om a) kennis te fergrutsjen oer in ynklusive ûntwikkeling fan meartalige lêsfeardigens, b) ymplemintaasje en ynklúzje fan meartalige lêsfeardigens op foarskoalsk ûnderwiis en thús te stypjen, en c) in positive hâlding te ûntwikkeljen wat taalferskaat en thústalen oangiet.

It Mercator Europeesk Kennissintrum foar Meartaligens en Taallearen sil dit nije Erasmus+ projekt koördinearje. Partners yn it projekt binne ATiT (België), NHL Stenden  Hegeskoalle (Ljouwert), 8D Games (Ljouwert), Trinity College Dublin (Ierlân) en Universidad del País Vasco (Spanje).

Read with MEE wurdt stipe troch de Europeeske Uny mei in bedrach fan €400.000,-.

foto: Pixabay

Oer Mercator en de Fryske Akademy

It Mercator Europeesk Kennissintrum foar Meartaligens en Taallearen is ûnderdiel fan de Fryske Akademy en ûndersiket meartalich ûnderwiis en taallearen yn Europa. It is in ûnôfhinklike en erkende besoarger fan kennis en ynformaasje oer regionale en minderheidstalen yn Europa. It Mercator Kennissintrum bringt Europa nei Fryslân en Fryslân nei Europa.

De Fryske Akademy docht, dielt en fasilitearret wittenskiplik ûndersyk nei de Fryske kasus yn ynternasjonaal en multydissiplinêr perspektyf. De fokus leit dêrby op taal en meartaligens, skiednis en erfgoed, de minske en syn omjouwing en de ûntwikkeling fan digitale ynfrastruktueren; it leafst yn dwersferbân en yn komparatyf perspektyf. Fan septimber 2023 oant septimber 2024 fiert de Fryske Akademy it 85-jierrich jubileum.

Posted on

Mercator Meartaligens Lêzing op 28 novimber

De Mercator Meartaligens Lêzing wurdt dit jier jûn troch Dr Sharon Unsworth (Centre for Language Studies, Radboud Universiteit Nijmegen). Op 28 novimber 2023 sil Unsworth in presintaasje hâlde mei de titel ‘What (not) to expect when raising or working with bilingual children’, oftewol: ‘Wat (net) te ferwachtsjen as je twatalige bern opfiede of dermei wurkje.’

De lêzing fynt online plak (fia Zoom), sadat elkenien op ‘e wrâld dielnimme kin.
Dielname is fergees, mar oanmelde is ferplichte.

Posted on

Foarlêsbus jout startsein foar Lês-mar-foar-wiken

Fan 11 oant en mei 29 septimber binne de ‘Lês-mar-foar-wiken’! Yn dy perioade wurdt oeral yn Fryslân foarlêzen: op de berne-opfang, by gastâlden en op skoallen. Want foarlêzen is net allinne gesellich, mar ek hiel belangryk foar de taalûntwikkeling. Hielendal foar in minderheidstaal as it Frysk. Alle pjutten yn Fryslân krije mei de Lês-mar-foar-wiken in prachtich nij Tomke-foarlêsboekje en foar bern fan 4 o/m 8 jier ferskynt der in nij boekje fan Keimpe de Krokodil. Foar de grutte minsken is der in spesjale edysje fan it tydskrift heit&mem. Ek yn de biblioteken is ekstra omtinken foar it foarlêzen yn it Frysk en dêr wurde alderhande foarlêsaktiviteiten organisearre. Sjoch foar mear ynformaasje oer de Lês-mar-foar-wiken op de spiksplinternije website: www.lesmarfoar.frl.

Foarlêsbus fan Arriva

Op tiisdei 12 septimber sil it startsein foar de Lês-mar-foar-wiken jûn wurde mei in echte Tomke&Keimpe-foarlêsbus! Om 11.00 oere rydt de bus fan Arriva it plein op fan IKC Toermalijn yn Frjentsjer, en dêrnei wurde de bern fan de pjutte-opfang en de ûnderbou foarlêzen yn de bus troch in echte bussjauffeur. Dat wurdt in wier foarlêsfeestje! De foarlêsbus rydt mei de Lês-mar-foar-wiken troch de provinsje en docht dêrby ek noch in tal oare pjutte-opfanglokaasjes en skoallen oan.

Nij Tomke-boekje

Op de pjutte-opfang wurdt foarlêzen út in nij Tomke-boekje, dat dit jier as tema ‘wetter’ hat. It boekje hjit: ‘Lekker spatterje!’ en sit grôtfol moaie ferhaaltsjes, ferskes en gedichtsjes. Dy geane oer fan alles wat pjutten belibje kinne: elkoar wietspuitsje, blomkes wetter jaan en lekker boatsjefarre. Alle pjutte-opfanglokaasjes, bernesintra en dielnimmende gastâlden hawwe in foarlêspakketsje krigen, mei dêryn boekjes en in lesbrief mei foarlêstips. Nei it foarlêzen krije alle pjutten in boekje mei nei hûs. It Tomke-boekje ferskynt dit jier ek yn it Stellingwerfsk, Biltsk én foar it earst ek yn it Franekers.

Nij Keimpe-boekje

Keimpe de Krokodil wol, krekt lykas Tomke, dat bern mear Fryske boeken en ferhaaltsjes lêze. Foar bern fan 4 oant en mei 8 jier leit dêrom yn de biblioteken in fergees nij Keimpe-boekje klear, ‘By ús thús’. Yn dat boekje sitte ferhaaltsjes en spultsjes oer bygelyks in hutte bouwe yn ’e keamer, útfanhûzje by beppe en nei de romte. Alle skoallen krije it boekje en de bybehearrende lesbrief tastjoerd, en kinne it Frysk (foar)lêzen dêrmei in ekstra stimulâns jaan.

Ekstra heit&mem

Spesjaal foar de Lês-mar-foar-wiken ferskynt in ekstra edysje fan de heit&mem. Mei ûnder oaren prachtige foarlêsferhalen, in ynterview mei skriuwster Annet Schaap oer de Fryske oersetting fan

‘Lampje’, en de moaiste berneboeken en foarlêstips foar bern fan alle leeftiden. De heit&mem Lês- mar-foar-edysje wurdt útdield op de berne-opfang, by gastâlden en op skoallen.

Feest yn de biblioteek!

Yn de biblioteken binne ferskate foarstellingen te sjen. Janneke Brakels sil sjonge en muzyk meitsje mei de pjutten en mei Willy van Assen fan Danswil kin der lekker dûnse wurde yn har nije foarstelling. Yn guon biblioteken kinst ek mei Tomke op ’e foto. Grutte minsken kinne yn de biblioteek de spesjale Lês-mar-foar-edysje fan it tydskrift heit&mem ophelje. En hast it nije Tomke- temaboekje of Keimpe-boekje noch net? Dat is ek te krijen yn de biblioteek!

Oare foarlêsfeestlikheden yn de ‘Lês-mar-foar-wiken’

Yn it programma ‘Tsjil’ fan Omrop Fryslân binne – op telefyzje én online − wer hagelnije Tomke- aventoeren te besjen en dêrneist ek noch fjouwer filmkes fan besteande Fryske printeboeken. Op Tjitsfloch fan Omrop Fryslân binne alle ferhaaltsjes en ferskes út it Tomke-boekje te hearren!

It Lês-mar-foar-projekt is in mienskiplik inisjatyf fan de Tomke- en de Keimpe-wurkgroep en wol mei in jierlikse kampanje omtinken freegje foar it foarlêzen yn it Frysk oan bern fan 2 o/m 8 jier.

Posted on

‘Wy binne mbû’ komt mei nije website mei oanbod foar professionals

De partners Aeres, Firda en Afûk komme, as ûnderdiel fan Taalplan Frysk 2030, mei in nije website. www.wybinnembu.frl is makke foar professionals dy’t harren dwaande hâlde mei it Frysk en meartalichheid binnen it middelber beropsûnderwiis. De basis fan ‘Wy binne mbû’ leit by it ûndertekenjen yn desimber 2021 fan it konvenant dêroer: de ôfspraak tusken de Fryske mbû-ynstellingen, yn ’e mande mei de Afûk en de provinsje Fryslân, om mei-inoar it plak fan it Frysk yn it mbû te fersterkjen. De ôfrûne tiid is der hurd wurke oan de ynfolling en útwurking fan dy ambysje en no leit der in moaie nije website mei mear ferdjipping op it meartalige oanbod foar it mbû. De website is yndield yn trije yngongen foar dosinten: boargerskip, Frysk (kardiel) en beropspraktyk.

Oandacht foar meartalichheid op it mbû

It mbû is in wichtige ûnderwiissektor yn Fryslân. Sawat 70% fan alle ynwenners fan Fryslân mei in diploma hat in mbû-eftergrûn. It grutste part fan de mbû-studinten yn Fryslân sil wenjen en wurkjen bliuwe yn de regio. Dêrom is it sa wichtich om binnen harren beropsoplieding foldwaande oandacht te hawwen foar it regionale taalklimaat fan Fryslân, mei dêrby in grutte rol foar de Fryske taal. “Bij Aeres is de inzet op kansengelijkheid speerpunt. Voortbouwen op je eerste taal is belangrijk voor je ontwikkeling en identiteit. Daarom verdient het Fries een plaats in ons onderwijs”, seit Truda Kruijer, ynstellingsdirekteur fan Aeres.

Wy binne mbû draait om persoansfoarming, praktykûnderfining en (mear)talige ûntwikkeling yn it Fryske beropsûnderwiis. De (takomstige) beropsprofessionals krije hieltyd mear te meitsjen mei minsken mei ferskate kulturele en talige eftergrûnen. Yn Fryslân giet it dêrby faak om Nederlânsk en Frysk, mar ek om streektalen en moderne frjemde talen. It is dêrom wichtich dat studinten neitinke oer it belang fan harren eigen taal en de talen yn harren omjouwing. Kennis fan meartalichheid yn Fryslân (binnen de eigen beropssektor) en foldwaande (taal)feardichheden soargje foar in bettere bining mei de doelgroep. De takomstige professionals kinne troch tûk taalgebrûk in bettere relaasje ûntwikkelje mei klanten/kliïnten/pasjinten en dêrtroch bettere resultaten behelje yn harren wurk.

Oanbod

Op de website wybinnembu.frl is al it oanbod te finen foar dosinten om oan ’e slach te gean mei it Frysk en meartaligens op it mbû. Bygelyks digitaal en fysyk lesmateriaal om te wurkjen oan taalbewustwêzen, taalhâlding en taalfeardichheden Frysk. Dêrneist fine dosinten op de website ek nijsgjirrige eveneminten op it mêd fan meartaligens én oanbod foar neiskoalling en opliedingen.

Taalplan Frysk

De nije website is ûnderdiel fan Taalplan Frysk 2030. Mei dat projekt wurdt ynvestearre yn de kwaliteit fan Frysk ûnderwiis op alle skoallen en alle ûnderwiisnivo’s. It middelber beropsûnderwiis is in wichtige sektor by it realisearjen fan de provinsjale doelstellingen oangeande Taalplan Frysk 2030.

Posted on

Mercatorlêzing 3 maaie

Professor Anne Pauwels (SOAS University of London) hâldt op woansdeitemiddei 3 maaie in lêzing oer ‘Exploring multilingual soundscapes in the city’ yn it gebou fan de Fryske Akademy yn Ljouwert. Jo binne fan herte wolkom. De lêzing sil yn it Ingelsk wêze en is fergees tagonklik. It begjint om 15:30 oere, nei ôfrin binne jo útnûge foar in hapke en drankje. Graach oanmelde fia de e-mail!

Mear ynformaasje

Posted on

Plombrief foar Joana Duarte

De Ried fan de Fryske Beweging stjoert regelmjittich Plombrieven nei persoanen of ynstânsjes dy’t har ynsette foar it Frysk. Op 6 april gie der sa’n Plombrief nei Joana Duarte.

De Ried fan de Fryske Beweging wurdearret it stribjen fan Joana Duarte tige om har warberens foar it Frysk yn it algemien en yn it bysûnder om har Fryske identiteit fêst te lizzen troch by de ynboargeringseremoanje op 18 jannewaris ll. de belofte fan ferbûnens mei Fryslân yn it Frysk út te sprekken. Dêrmei ferfollet hja in foarbyldrol foar bûtenlanners dy’t har yn Fryslân fêstigje.

Boppedat spilet hja as lektor meartaligens in wichtige rol yn it fersterkjen fan de posysje fan it Frysk yn it heger ûnderwiis yn Fryslân en as heechlearaar Wrâldboargerskip en Twatalich Underwiis oan de Universiteit van Amsterdam.  Op grûn dêrfan hat de Ried fan de Fryske Beweging besletten Joana Duarte in “plom” ta te kennen.

Yn har reaksje lit Joana Duarte ûnder oaren witte de takenning fan de Plombrief as in eare te beskôgjen. It docht har deugd te hearren dat har wurk en ûndersyk yn en oer ûnder oaren it Frysk, yn in meartalige kontekst, de Ried sa oansprekt.

lês it folsleine berjocht op it Nijs

Posted on

Franeker Diktee, Trinus Riemersma-dei en Franeker Woordeboek nominearre foar Taalpriis Waadhoeke

It Franeker Diktee, de Trinus Riemersma-dei en it Franeker Woordeboek binne nominearre foar de Taalpriis Waadhoeke. Dat hat de sjuery fan de priis bekend makke. De earste Taalpriis fan de fjouwertalige gemeente wurdt op 21 febrewaris, de UNESCO Dei fan de Memmetaal, útrikt op de Waadhoekster Taledei yn de biblioteek fan Frjentsjer.

Dy dei is der yn de biblioteek fan Frjentsjer fan 20.00 oant 22.00 oere in feestlik programma om de meartaligens fan de gemeente – mei neist it Nederlânsk ek ryk oan it Frysk, Bildts en Franekers – te fieren. De priis bestiet út in keunstwurk fan keramist Paulien Ploeger, spesjaal foar dizze priis makke.

De sjuery bestiet út trije minsken dy’t in protte mei taal en meartaligens dwaande binne: Jitske de Hoop (beliedsadviseur Fryske taal en kultuer en meartaligens by Omrop Fryslân), Sannah Debreczeni (trainee Frysk en meartaligens by Provinsje Fryslân) en Gerard de Jong (meartalichheidskoördinator by gemeente Waadhoeke).

“’t Idee achter de jaarlikse taalpriis en taaldâg is ’t ferskiet an ôns talen te fieren en sien late hoefeul at d’r gebeurt an taalpromoasy en -inisjativen,” seit De Jong. “En dat is best slaagd. Wij hewwe soafeul mooie, inspirerende en orizjinele nominasys kregen; ’t waar ’n hele haister om d’r drie út te pikken.”

Nominaasjes

Ut alle ynstjoerings binne trije nominaasjes keazen dy’t kâns meitsje op de taalpriis:

  • It Genoatskap foar ut Behoud fan ut Franekers, foar it yn novimber 2022 hâlden Franeker Diktee;
  • de Academie van Franeker, foar “In dei mei Trinus Riemersma” (oktober 2022);
  • Wim Aalbers foar it skriuwen fan it Franeker Woordeboek, dat ein 2021 presintearre waard.

Feestlike jûn

De nominaasjes wurde taljochte en yn it sintsje set op tiisdei 21 febrewaris, yn de biblioteek fan Frjentsjer. Fan 20.00 oant 22.00 oere (ynrin fan 19.30 oere ôf) is der in feestlik programma mei û.o. in meartalige pubkwis troch Douwe Gerlof Heeringa, en fansels de útrikking fan de taalpriis oan de winner, troch taalwethâlder Jan Dijkstra.

Elkenien is wolkom, de tagong is fergees.

Posted on

Ynternasjonale Memmetaaldei: filmfertoaning An Cailín Ciúin

Yn it ramt fan Ynternasjonale Memmetaaldei op tiisdeidejûn 21 febrewaris fertoane it Europeesk Buro foar Lytse Talen, Mercator Europeesk Kennissintrum en Slieker Film de Iersktalige film An Cailín Ciúin.

An Cailín Ciúin.

Caít (9) is in wat stil famke yn in grutte húshâlding, dêr’t se net folle oandacht kriget. As har mem wer in lytse kriget, wurdt Caít ûnderbrocht by fiere famylje. Séan en Eibhlin Cinnsealach binne hiel aardich foar Caít en it famke bloeit op, mar dochs is der ek in gefoel fan driging…

trailer An Cailín Ciúin

Iersktalich súkses

It is in hertferwaarmjende film, mei in  moai ferhaal en treflike aktearprestaasjes fan de haadrolspilers. ‘An Cailín Ciúin’ (it stille famke) is de earste spylfilm fan de regisseur Colm Bairead. Net allinne hat de film hiele goede kritiken krigen en folle sealen lutsen yn Ierlân, de film hat it ynternasjonaal ek goed dien. Sa wie it de earste Iersktalige film op de Berlinale en gie it fuortendaliks mei ien fan de bearen nei hûs. Boppedat is ‘An Cailín Ciúin’  ek de alderearste Iersktalige film dy’t nominearre is foar in Oscar.

Ynternasjonale Memmetaaldei

It is alwer de njoggende kear dat it Europeesk Buro foar Lytse Talen (EBLT) yn de mande mei Mercator Europeesk Kennissintrum foar Meartaligens en Taallearen (ûnderdiel fan de Fryske Akademy) en Slieker Film dokumintêres of films oer en mei taalminderheden presintearje. Dat bart mei de Ynternasjonale Memmetaaldei op 21 febrewaris, in inisjatyf fan de Feriene Naasjes dat taalferskaat en meartaligens yn it sintsje set.

It EBLT is in koepelorgaan dat him ynset foar de promoasje en beskerming fan minderheidstalen yn Nederlân. By it EBLT binne mear as tweintich organisaasjes oansletten dy ‘t harren ynsette foar de posysje fan it Frysk, Nedersaksysk, it Biltsk of it Papiamintsk.

Wês wolkom

De filmfertoaning is op tiisdei 21 febrewaris, om 20:00 oere yn Slieker Film, oan it Wilhelminaplein yn Ljouwert. Kaarten binne te bestellen by Slieker foar €11,-.

Lidorganisaasjes en gasten fan it EBLT kinne harren oanmelde fia de útnûging of by it sekretariaat.

Posted on

Nominasys socht foor de eerste Taalpriis Waadhoeke

Op 21 febrewaris 2023 wurdt de UNESCO Dei fan de Memmetaal hâlden. Dizze jierlikse dei is yn it libben roppen om it ferskaat oan talen oer de hiele wrâld te fieren. En wa’t ferskaat oan talen seit, seit fansels Waadhoeke: mei neist it Nederlânsk ek it Frysk, Bildts en Franekers is der yn dit lân gjin gemeente dy’t kwa taal sa ryk is as Waadhoeke. Dat wol de gemeente graach fiere mei de earste edysje fan de Taalpriis Waadhoeke.

Om de aigen talen en taalrykdom in ’t sontsy te setten, hout de gemeente die dâg de eerste Taaldâg. Die fynt plak in de bibletheek fan Franeker. Der sil ok de eerste Taalpriis útraikt worre, foor ’t mooiste taalinisjatyf in de gemeente. En derfoor kin elkeneen ’n nominasy insture. Hewwe jou as ondernimmer ’n aksy had die’t met een fan de talen út Waddenhoek te krijen had? As beweuner op ’n besondere menier andacht froegen foor de aigen taal? Of as taalorganisasy wat spesjaals deen om ’t brúkken fan de taal te stimuleren?

Nominear dan ut projekt, inisjatyf òf de aksy en maak kâns op de earste Taalpriis fan gemeente Waadhoeke! “Wij soeke om projekten òf aksys dy’t sichtbaar weest binne, dy’t plakfonnen hewwe in de gemeente en dy’t om ut Franekers, Bildts òf Frys gongen. Wij wille benadrukke dat un indifiduele bewoaner òf ondernimmer evensugoëd kâns maakt as un groatere (taal)òrganisasy. De sjuery sil de nominasys foaral beoardele op orizjinaliteit, kréativiteit en de reaksys fan mînsen op de aksy òf ut inisjatyf,” seit de gemeente.

Nominearje kin troch meartalichheidskoördinator Gerard de Jong in mail te stjoeren op: g.dejong @ waadhoeke.nl û.f.f. ‘taalpriis’, en skriuw ús wêrom oft jo taalaksje – of dy fan in oar – de priis fertsjinnet. Ynstjoere kin oant en mei 23 jannewaris 2023. Om’t dit de earste edysje is, meie taalinisjativen fan 2018 oant no ynstjoerd wurde. Stjoer foaral ek wat mei om de nominaasje te stypjen, sa as foto’s, social media of berjochten út de parse. En wa wit, winne jo yn febrewaris de earste Taalpriis Waadhoeke.

De talen fan dit berjocht binne op folchoarder: it Frysk, ’t Bildts, ut Franekers, it Frysk